REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nie możesz odmówić pracy w godzinach nadliczbowych? A co jeśli nawet nie chcą ci za nie zapłacić - rozwiąże to nowy Kodeks pracy

Nadgodziny to w Polsce standard - pracodawcy wymagają od pracowników pracy nawet z domu, nie mając jednak zamiaru za nią płacić
Nadgodziny to w Polsce standard - pracodawcy wymagają od pracowników pracy nawet z domu, nie mając jednak zamiaru za nią płacić
ShutterStock

REKLAMA

Można by sądzić, że czas pracy jest wyjątkowo precyzyjnie regulowany przez przepisy prawa w tym Kodeksu pracy w szczególności, co dotyczy także pracy w godzinach nadliczbowych czy w dni ustawowo wolne od pracy. Tymczasem nic z tych rzeczy – praktyka pokazuje, że podobnie jak telepraca była nieadekwatna do pracy zdalnej, tak obecne normy o pracy w godzinach nadliczbowych nijak się mają do problemu nadgodzin.

Można by sądzić, że czas pracy jest wyjątkowo precyzyjnie regulowany przez przepisy prawa w tym Kodeksu pracy w szczególności, co dotyczy także pracy w godzinach nadliczbowych czy w dni ustawowo wolne od pracy. Tymczasem nic z tych rzeczy – praktyka pokazuje, że podobnie jak telepraca była nieadekwatna do pracy zdalnej, tak obecne normy o pracy w godzinach nadliczbowych nijak się mają do problemu nadgodzin.

Autopromocja

Prosty fakt z najświeższych badań: zdaniem 85 proc. pracowników są oni zmuszeni do pracy w godzinach nadliczbowych, podczas gdy w opinii menadżerów tylko co trzeci ich podwładny odnotowuje nadgodziny.

Kodeks pracy: co to znaczy, że pracownik musi być dyspozycyjny

W faktach nie ma w tym sprzeczności – dla pracownika nadgodziną jest każdy czas spędzany w pracy ponad normę, nie tylko ten odnotowywany w ewidencji i rekompensowany dodatkowym wynagrodzeniem. Dla przełożonych zaś godziny nadliczbowe to zapisane w ewidencji, rozliczane w systemie czasu pracy, wynagradzane.

O ironio, czas pandemii i praca zdalna tylko pogłębiły problem. Szefowie są świecie przekonani, że mogą o dowolnej porze dnia i tygodnia dzwonić do pracownika w sprawach służbowych, słać e-maile i żądać odczytywania ich oraz odpowiedzi. I to w relacji z każdym podwładnym, a nie tylko tym, z którym w mniej lub bardziej umowny albo domniemany sposób taki zakres komunikacji został sformalizowany.

Nie bez powodu więc postulat wyborczy jednej z partii, które formułować będą rząd i realizować swój program to poza skróceniem czasu pracy usankcjonowanie w Kodeksie pracy prawa do bycia off. To prawo jednak nie ograniczy się do wyłączania telefonów i poczty służbowej – z całą pewnością prace skoncentrują się nad jego istotą czyli formatem nadgodzin czasu obecnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Teraz sięgnijmy po wspomniane badania.

Jak wynika z najnowszego raportu „Nadgodziny 2023”, stworzonego przez Hays Poland we współpracy z kancelarią Baker McKenzie, choć nadgodziny definiuje się jako pracę wykonywaną ponad normy czasu, to jest to tylko wierzchołek góry lodowej.

W perspektywie pracowników nadgodziny to znacznie więcej niż realizacja bezpośredniego polecenia przełożonego lub przełożonej. Za przepracowanymi godzinami nadliczbowymi bardzo często stoją bowiem braki w komunikacji, niezdrowe przyzwyczajenia kulturowe i stare, niewspółmierne do aktualnych warunków, modele biznesowe.

Odmowa pracy po godzinach: jakie konsekwencje

Zdecydowana większość badanych przyznaje, że zdarza im się zostawać w pracy dłużej. Prawie 7 na 10 osób z tej grupy wykonuje swoje obowiązki służbowe także w dni wolne od pracy – wolne weekendy, święta, w trakcie urlopu. Niemal połowa respondentów (49 proc.) deklaruje, że nadliczbowo najczęściej przepracowuje maksymalnie 5 godzin w skali tygodnia. Przypadki ekstremalne należą natomiast do rzadkości, chociaż wiele zależy też od pełnionej funkcji – im wyższe stanowisko, tym więcej przypadków pracy w godzinach nadliczbowych. 

– Częsta praca w nadgodzinach może wiązać się z kulturowymi, często nieuświadomionymi przekonaniami o pracy, które poniekąd wynikają z historii Polski. Jako naród od zawsze byliśmy przyzwyczajeni do wymagającej pracy w niesprzyjających warunkach. Stąd też wielu pracowników do dziś funkcjonuje w – nie do końca zdrowej – kulturze ciężkiej pracy i przeświadczeniu, że zostając w niej dłużej niż 8 godzin dziennie, zyska się uznanie współpracowników oraz szefowej lub szefa, co zaowocuje lepszymi perspektywami rozwojowymi i zarobkowymi – zaznacza Agnieszka Czarnecka. Potencjalna przyczyna tkwi również w samym postrzeganiu nadgodzin. W perspektywie kadry menedżerskiej, nadgodziną może bowiem być praca po godzinach realizowana na polecenie przełożonego lub przełożonej. Tymczasem pracownicy jako nadgodziny mogą interpretować każdą sytuację, gdy w pracy musieli zostać dłużej, ponieważ z różnych względów nie udało im się wykonać wszystkich zadań w ciągu standardowego, 8-godzinnego dnia pracy.

Szefowie nadużywają godzin nadliczbowych, wbrew prawu - nowy Kodeks pracy to zmieni?

Jak przytacza Michał Lisawa, Partner kierujący Działem Prawa Pracy w kancelarii Baker McKenzie: – Pracę w nadgodzinach można polecić podwładnym w razie szczególnych potrzeb pracodawcy oraz w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej. Jeśli mają one miejsce, to praca ponadwymiarowa jest obowiązkiem pracownika. Z drugiej strony należy pamiętać, że pracodawca nie powinien ustalać nadgodzin jako planowego, standardowego harmonogramu pracy. Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych może być wydane w dowolny sposób, np. pisemnie lub ustnie. W praktyce może zostać wydane także nie wprost, czyli w sposób dorozumiany. Dlatego w niektórych sytuacjach za takie polecenie może zostać uznany sam brak sprzeciwu przełożonego na wykonywanie dłużej pracy w jego obecności bądź zlecenie pilnych zadań, których nie da się wykonać w godzinach pracy.

Znajduje to odzwierciedlenie w wynikach badania. 39 proc. ankietowanych ma poczucie, że nadgodziny wynikają z oczekiwań przełożonych. Istnieje zatem szansa, że praca ponad miarę bardzo często jest rezultatem przekonań obu stron – pracowników o tym, że nadgodziny prowadzą do lepszej oceny przełożonych oraz menedżerów zakładających, że nadgodziny są naturalnym elementem pracy i świadczą o zaangażowaniu zatrudnionych. Co więcej, przeszło co trzeci respondent badania twierdzi, że problem nadgodzin tkwi w kulturze organizacyjnej, a 28 proc. powołuje się na niesprzyjające procesy i niedostateczną technologię. Jest to ważny sygnał dla pracodawców, aby pochylić się nad sposobem zarządzania w firmie, wzajemnym zrozumieniem oraz wsparciem.

Badania pokazują więc jasno: praca w nadgodzinach to realny problem na rynku pracy. Dotyka zdecydowanej większości specjalistów oraz osób pełniących stanowiska kierownicze – bez względu na płeć, wiek czy zawód. Ma negatywny wpływ na życie prywatne, samopoczucie oraz zdrowie, a także często prowadzi do irytacji.

W konsekwencji nawet małe, wprowadzane stopniowo zmiany mogą przyczynić się do odwrotu od przytłaczających nakładów pracy oraz niezdrowych nawyków na rzecz większej koncentracji na własnym dobrostanie oraz większego wsparcia i zaufania w organizacjach.

Ale tak jak na upartego można było organizować pracę zdalną w oparciu o kodeksowe przepisy o telepracy, tak zmiany dostosowujące praktykę nadgodzin można wprowadzać w oparciu o obecne normy czasu pracy. Czy jednak problem nie jest już tak poważny, że dla jego rozwiązania to nie wystarczy – gruntowna rewolucja prawa pracy w zakresie nadgodzin staje się koniecznością?

– Dzięki obserwacji pracy swoich rodziców i dziadków, Zetki w większości mają jasną wizję tego, jak nie chcą pracować. Najmłodsze osoby na rynku mają jasno postawione cele w kontekście swojej kariery i work-life balance. – zaznacza Agnieszka Czarnecka z Hays Poland. Można się więc spodziewać, że Zetki tak łatwo w sprawie nadgodzin nie odpuszczą.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(40)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • Marek
    2023-11-03 06:09:49
    W Polsce to jest niewolnictwo a nie praca. Powinni konkretnie się za to wziąć i za pracodawców.
    1
    pokażodpowiedzi (1)
  • Kknd
    2023-11-03 11:48:04
    Prywaciarze i tak mają gdzieś kodeks pracy robią z ludzmi co chcą. Po 10 h dziennie beż dodatków powyżej 8 h.Żadnych diet. I najnizsza krajowa na papierze. A są i tacy co wciskają umowę zlecenie to już wogle nic nie masz. Oni się dorabiaĵą i nie przejmują kodeksem pracy. Mają swój,jak wyzyskiwać ludzi za najmniej ile się.da.
    4
    pokażodpowiedzi (1)
  • Rr
    2023-11-03 08:47:32
    W Polsce największym problemem jest minimalna na papierze reszta ,pod stołem . Mała emerytura , wrazie wypadku , choroby dostajesz grosze a każą pracować po 50 godzin tygodniowo.
    0
  • Bolo
    2023-11-03 18:43:52
    Prywaciarze za nic mają pracowników.mogą wszystko i niczego się nie boją .pensja stała , oczywiście minimalna na papierze a robi się ponad 200godzin w miesiącu.a jak słyszę że jeszcze niedziela ma być pracująca to już płakać mi się chce.Szef płacze ,że nie ma pieniędzy na podwyżki a cała jego już rodzina ma po porsche.ludzie boją się odezwać bo jak jeden się postawił to wyleciał z roboty a razem z nim jego żona tylko dlatego ,ze byla jego żoną.takie są realia pracy w mniejszych miejscowościach.a jakakolwiek kontrol nawet na zakład nie wchodzi, kończy się na biurze szefa.
    1
  • Voy
    2023-11-03 10:24:16
    W mojej firmie jak nie zostaniesz po godzinach to za długo nie popracujesz stawki są takie że jak nie zostaniesz to nie zarobisz.Jescze dochodzi sprawa że za nadgodziny placą normalna stawkę godzinowa
    2
    pokażodpowiedzi (2)
  • Gdy
    2023-11-03 08:44:30
    Trzeba podziękować młodym z lat 90 którzy zrobili wyścigi szczurów a teraz są tego efekty i trzeba pamiętać że w grupie jest siła a nie w pojedynkę
    3
  • Nikt48
    2023-11-03 13:56:26
    A później szef Januszexu jeździ SUVem za 200 tys., a pracownik tyra za najniższą krajową i może coś za te nadgodziny ewentualnie dostanie pod stołem. 30 lat i niewiele się zmieniło.
    2
  • Leszek
    2023-11-03 10:09:28
    Bo tu rzadzi komuna 300% normy za darmo lub.za "dobre" slowo a w zamian jak masz zly dzien dostajesz wypowiedzenie lub ochrzan, dlatego wszyscy co uwazaja ze trzeba robic wiecej bo tak, to niech jada za granice jak wyglada uczciwa praca za uczciwe wynagrodzenie, a szefom zycze jako pracownikow tych wszystkich imigrantow ktorzy beda pracowac na jego firme zamiast Polaka hahahaha
    0
  • tomson
    2023-11-02 21:03:37
    KWK szczygłowice. Na umowie 7,5 h + 30 min na kąpiel i przebranie. Realnie w pracy tak porobione, że siedzę 9,5-10h. Dyrektorzy robią sobie co chcą, szyb nieudolny jazda ludzi trwa wiecznie, a bydło w poczekalni niejednemu przetrącoło żebra, ciągły mobbing, kamery, liczenie minut, ale jak ja przybite 1,5h to nawet po plecach nie poklepią.. Z byle co zwolnienie albo płuczka
    0
  • Pracownik
    2023-11-03 14:04:04
    Nareszcie sie ktos za to wezmie! Do tego niska podstawa na umowie i milion dodatkow ciezkich do uzyskania.Nadgodziny liczone od podstawy wiec grosze wychodza. U mnie jest jeszcze rownowazny system czasu pracy wiec juz calkiem wyzysk... 3 miesieczny lub polroczny okres rozliczeniowy i tyrasz za frajer zeby jak firma uzna cie za zbednego dala ci kilka dni wolnego...
    0
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Urlop na żądanie 2024

Urlop na żądanie w 2024 roku - ile dni przyznaje Kodeks pracy? Czy urlop na żądanie jest płatny? Czy pracodawca może odmówić urlopu? Jakie są zasady korzystania z urlopu na żądanie? Oto wzór wniosku do pobrania.

Styczeń 2024 – godziny pracy, dni wolne

Styczeń 2024 - godziny pracy i dni wolne od pracy czyli jaka jest norma godzin w tym miesiącu. Sprawdź kalendarz stycznia 2024 roku. Do końca stycznia pracodawca musi oddać dodatkowy dzień wolny za święto wypadające w sobotę czyli 6 stycznia – Święto Trzech Króli.

Trybunał Konstytucyjny: Nadgodziny w Straży Granicznej niezgodne z Europejską Kartą Społeczną

Przepis ustawy o Straży Granicznej mówiący, że za przepracowane nadgodziny przyznawany jest czas wolny od służby „w tym samym wymiarze” jest niezgodny z Europejską Kartą Społeczną – orzekł we wtorek 28 listopada 2023 r. Trybunał Konstytucyjny.

Co nas czeka na rynku pracy w 2024 roku? Będzie mniej premii i nagród finansowych?

Ponad połowa Polaków uważa, że 2024 rok będzie lepszy dla pracowników niż 2023. Priorytetem będzie nasze zdrowie psychiczne. Oto wyniki badania.

REKLAMA

Urlop bezpłatny 2024

Czy w 2024 r. będą jakieś zmiany w urlopie bezpłatnym? Czym jest urlop bezpłatny oraz jak długo może trwać? Czy pracownik musi składać wniosek? Czy przysługują jakieś świadczenia z ZUS-u i czy należy się zasiłek po urlopie bezpłatnym? Czy można wziąć urlop bezpłatny na czas pracy u innego pracodawcy?

Dodatek za szczególne warunki pracy od 1 stycznia 2024 r. wyłączony z minimalnego wynagrodzenia. To od 1 stycznia – 4242 zł, od 1 lipca – 4300 zł brutto

Dodatek za szczególne warunki pracy zostanie 1 stycznia 2024 r. wyłączony z minimalnego wynagrodzenia. Nie będzie uwzględniany przy ustalaniu, czy wynagrodzenie pracownika jest co najmniej równe minimalnemu wynagrodzeniu. Od początku 2024 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 4242 zł, w połowie roku wzrośnie do 4300 zł.

Urlop okolicznościowy 2024

Na co przysługuje urlop okolicznościowy w 2024 roku? Jakie są zasady jego udzielania? Ile w 2024 roku można wykorzystać dni urlopu okolicznościowego?

Pracodawcy uczą pracowników, jak nie zgrzytać zębami. Sprawdź czy masz objawy bruksizmu

Firmy oferowały już pracownikom masaż biurowy, który ma pomóc zrelaksować się w pracy. Teraz do biur wkraczają warsztaty z fizjoterapeutami stomatologicznymi i logopedami, które mają uchronić zęby pracowników przed skutkami stresu i bruksizmem. Pierwsze firmy już takie „lekcje relaksu” wdrożyły. Ich pomysłodawcą jest Medicover Stomatologia.

REKLAMA

Jakie błędy w CV najczęściej popełniają kandydaci z branży IT?

Do czego rekruterzy i rekruterki wykorzystują sztuczną inteligencję? Z jakich powodów najczęściej odrzucane są aplikacje na stanowiska IT? Czy łatwo znaleźć teraz pracowników w branży?  

Nowoczesne ścieżki kariery. Jak będzie się zmieniał rynek pracy? Oczekiwania i potrzeby starszych i młodszych pokoleń pracowników

W szybko zmieniającym się świecie świadomość własnego rozwoju staje się kluczowa dla osób aktywnych zawodowo. Nadchodzące lata będą stawiały przed organizacjami i pracodawcami nowe wyzwania: od adaptacji do zmieniających się stylów zarządzania po radzenie sobie z coraz bardziej zdywersyfikowanymi zespołami. W obliczu szybkiej absorpcji technologii, dynamika rynku pracy będzie wymagała elastyczności i umiejętności szybkiego dostosowania. Jak będzie wyglądała przyszłość rynku pracy?

REKLAMA