Czas pracy pracowników zarządzających zakładem pracy - bez wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Czy zawsze?

• Pracownik zarządzający zakładem pracy - szczególny przypadek
• Praca możliwa do wykonania w normalnym czasie pracy
• Wyjątki dotyczące pracownika zarządzającego
• Wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych

Pracownik zarządzający zakładem pracy - szczególny przypadek

Przepisy prawa pracy w szczególny sposób traktują pracowników zarządzających zakładem pracy w kwestiach związanych z planowaniem czasu pracy oraz określają odmienne zasady rekompensowania im dodatkowych godzin pracy.

W rozumieniu Kodeksu pracy pracownikami zarządzającymi zakładem pracy w imieniu pracodawcy są:

• pracownicy kierujący jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy,

• pracownicy wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy,

  

  Autopromocja

  Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

  Sprawdź

• główni księgowi.

Należy przy tym odróżnić pracownika zarządzającego zakładem pracy od pracownika, który jedynie pełni obowiązki takiego pracownika. Do pracowników pełniących obowiązki nieuzasadnione jest bowiem odnoszenie  regulacji prawnych dotyczących pracowników zajmujących dane stanowisko pracy.

Praca możliwa do wykonania w normalnym czasie pracy

Pracownik zarządzający zakładem pracy podlega takim samym normom i wymiarowi czasu pracy jak inni pracownicy. A więc co do zasady jego czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Obowiązują go też takie same systemy i rozkłady czasu pracy - chyba że pracodawca w regulaminie pracy albo obwieszczeniu określił inne systemy dla pracowników zarządzających, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Przysługują mu również takie same przerwy w pracy jak pozostałym pracownikom, wliczane do czasu pracy. 

To, że dany pracownik zalicza się do pracowników zarządzających zakładem pracy, nie oznacza, że pracodawca może nakładać na niego obowiązki, których wykonanie spowoduje przekroczenie ogólnego wymiaru czasu pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest takie zorganizowanie pracy, żeby pracownik – także zarządzający zakładem pracy - był w stanie ją wykonać w ustalonym czasie pracy, w ramach norm czasu pracy i obliczonego na ich podstawie wymiaru czasu pracy. 

Wyjątki dotyczące pracownika zarządzającego

Pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy obejmują jednak pewne wyjątki w zakresie czasu pracy. Pracowników tych nie dotyczy ograniczenie tygodniowego czasu pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi do przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Pracownicy zarządzający, inaczej niż reszta pracowników, mogą pracować dłużej.

Pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy nie dotyczy także prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdej dobie. Pracownikom tym przysługuje, w okresie rozliczeniowym, równoważny okres odpoczynku, jeżeli nie mogli skorzystać w danej dobie z minimum 11-godzinnego odpoczynku w danej dobie.

Również prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego, nie dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Tygodniowy nieprzerwany odpoczynek tych pracowników może obejmować mniejszą liczbę godzin, jednak nie może być krótszy niż 24 godziny.

Pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy nie obejmują przepisy dotyczące pracy w nocy. Pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. W stosunku do pracowników zarządzających pracujących w nocy wyłączona została zasada, że czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym.

Wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych

Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. 

W stosunku do pracowników zarządzających zakładem pracy pracodawcy nie mogą jednak stosować takich rozwiązań organizacyjnych, które z założenia powodują konieczność wykonywania pracy stale w godzinach nadliczbowych. Należy pamiętać, że praca takich pracowników w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest tylko wyjątkowo, "w razie konieczności". Osoby zarządzające w imieniu pracodawcy zakładem pracy mają prawo do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych wówczas, gdy pracę tę wykonują stale i z powodu złego zorganizowania czasu pracy przez pracodawcę.

Podstawa prawna:

• art. 128, art. 131, art. 132, art. 133, art. 151⁴, art. 151⁷ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)