Mobbing, PIP

Według obecnych założeń, 1 stycznia 2026 roku ma wejść w życie nowelizacja ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, która może znacznie wstrząsnąć rynkiem pracy w Polsce. Czasu jest mało - ale zobaczymy - może regulacja wejdzie w życie. Reforma może odmienić sytuację wielu osób zatrudnionych dotychczas na umowę zlecenie lub B2B, zleceniodawców narazić na poważne konsekwencje finansowe, a gospodarkę na potencjalne wzrosty kosztów towarów i usług. Ex lege - co będzie to oznaczało?

Związek Zawodowy Pracowników Państwowej Inspekcji Pracy złożył petycję, w której domagał się dodatkowych dni urlopu dla pracowników PIP – niezależnie od stażu pracy. Komisja ds. Petycji zdecydowała jednak o zakończeniu sprawy bez podejmowania inicjatywy ustawodawczej. Dlaczego?

Co z konstytucyjną wolnością pracy, co z wolą stron, co ze swobodą umów z KC, co ze swobodą kształtowania stosunków prawnych - w tym stosunku pracy? W ostatnich tygodniach w Polsce toczą się zażarte dyskusje wokół projektowanej nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Projekt ten, który miał rozszerzyć kompetencje inspektorów pracy, nie został przyjęty na ostatnim posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów. Co jednak ważniejsze – dyskusja wokół tego konkretnego projektu nie kończy się tutaj. W najbliższych tygodniach rządu ponownie podejmie się prac, bo propozycji było wiele, a organizacje pracodawców czekają na zmiany, które mogłyby złagodzić obawy dotyczące pewności prawa i konsekwencji finansowych dla przedsiębiorców, a z drugiej strony związki zawodowe czekają na szerszą ochronę dla zatrudnionych. A co na to wszystko sami zainteresowani?

Rewolucyjne zmiany w prawie pracy od 1 stycznia 2026 r.: dłuższe urlopy, nowe zasady kontroli PIP, modyfikacja w zasadach utraty zasiłku chorobowego, podwyżka minimalnego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń zależnych od płacy minimalnej. Nieco wcześniej wchodzą w życie przepisy o jawności wynagrodzeń.

Polska branża technologiczna alarmuje: projekt reformy Państwowej Inspekcji Pracy, zakładający administracyjną i natychmiast wykonalną możliwość ustalania istnienia stosunku pracy przez inspektorów PIP, może doprowadzić do poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu firm technologicznych i osłabić konkurencyjność całej polskiej gospodarki cyfrowej. SoDA - Organizacja Pracodawców Usług IT, zrzeszająca blisko 120 firm i ponad 30 tysięcy specjalistów – przedstawia stanowisko, które szczegółowo analizuje skutki zmian i wskazuje, że projekt w obecnym kształcie stoi w sprzeczności z realiami rynkowymi oraz wieloletnią polityką państwa.

Mamy poważne problemy demograficzne. W 2035 r. na polskim rynku pracy może brakować nawet 2,1 mln pracowników. Co roku ubywa od 150 do 200 tys. pracowników. Polska coraz bardziej zależna od imigracji zarobkowej. Co z nowymi przepisami o zatrudnianiu cudzoziemców i nowelizacją ustawy o PIP?

W ostatnim czasie RPO zajął się interesującą sprawą pracownicy Sądu Rejonowego, która zgłosiła do Ministerstwa Sprawiedliwości podejrzenie mobbingu ze strony sędzi. Sprawa zakończyła się prawomocnym orzeczeniem zobowiązującym pozwaną (pracownicę) do publicznych przeprosin sędzi. Rzecznik Praw Obywatelskich złożył skargę nadzwyczajną, wskazując, że wyrok i jego wykonanie naruszają podstawowe zasady ochrony praw obywatelskich oraz zniechęcają pracowników do korzystania z mechanizmów przeciwdziałania mobbingowi.

Reforma PIP przewiduje m.in. uprawnienie inspektora pracy do wydania decyzji o przekształceniu umowy cywilnej w umowę o pracę. Wykonalność takiej decyzji będzie natychmiastowa. Aktualnie inspektorzy PIP muszą kierować się w tej sprawie do sądu. Jakie jeszcze zmiany wprowadza Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw?

Szykuje się reforma Państwowej Inspekcji Pracy: co będzie oznaczała dla pracowników i pracodawców? Na ten moment wiadomo, że rozwiązania mają na celu zapobieganie obchodzeniu prawa i zapewnienie pracownikom realnej ochrony. Reforma ma dwa główne wymiary: organizacyjny – zmiana struktury PIP, wdrożenie narzędzi cyfrowych i standardów kontroli zdalnych; społeczny – budowanie nowego wizerunku inspekcji jako partnera pracowników, a nie instytucji represyjnej. "Główny Inspektor Pracy w rozmowie z money.pl przekonuje, że szykowana na przyszły rok reforma rządowa nie wywoła masowego przekształcania nieprawidłowo zawartych umów w etaty. – Jeżeli ktoś chce zawrzeć umowę doraźną, krótką, jest emerytem, to dlaczego go uszczęśliwiać etatem? – pyta Marcin Stanecki.".

Reforma Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) trafiła właśnie na listę prac legislacyjnych Rady Ministrów. Jej celem jest przyznanie PIP nowych kompetencji, które pozwolą skuteczniej chronić prawa osób zatrudnionych w Polsce. Dzięki temu projektowi, a docelowo ustawie, możliwe stanie się m.in. ograniczenie nadużyć pracodawców polegających na stosowaniu umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę.

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

To będzie nie mała rewolucja w prawie pracy! Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy w sprawie zmiany ustawowych przesłanek mobbingu, jego przeciwdziałania oraz konsekwencji jego akceptowania i stosowania. Resort pracy podkreśla, że definicja mobbingu nie była zmieniana ani ulepszana od 21 lat (sic!). Koniec ze społecznym przyzwoleniem na poniżanie innych w miejscu pracy. Sądy pracy będą miały co robić, bo aktualnie spraw o mobbing nie ma tak dużo, bo ciężko jest go udowodnić.

Niedokonywanie wpłat do PPK w terminie stanowi wykroczenie z art. 107 pkt 2 ustawy o PPK. Pracodawcy grozi za to nawet do 1 mln zł kary. Ściganiem niedopełniania obowiązków w tym zakresie zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy.

Aukcji podczas Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w 2025 r. jest co niemiara. Każdy znajdzie coś, co może go zainteresować. Znalazło się też coś dla przedsiębiorców, pracowników, pracodawców, działów HR, księgowych czy prawników specjalizujących się w prawie pracy.

Rząd pracuje nad projektem nowelizacji Kodeksu pracy. Zmiany będą dotyczyć kwestii związanych z występowaniem różnych form przemocy w miejscu pracy.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada, ze Państwowa Inspekcja Pracy uzyska nowe kompetencje w walce z fikcyjnym samozatrudnieniem. W określonych okolicznościach inspektorzy PIP będą mogli nakazać zmianę istniejących umów cywilnoprawnych na umowy o pracę. Obecnie PIP nie ma narzędzi do walki z nadużyciami w zakresie stosowania umów cywilnoprawnych.

PIP ściga pracodawców, którzy mimo obowiązku nie zapisują pracowników do PPK. Uczestnictwo w PPK to uprawnienie pracownika. Jeśli podmiot zatrudniający nie dopełnia obowiązku zawarcia w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej umowy o prowadzenie PPK w przewidzianym terminie, podlega karze grzywny w wysokości od 1000 zł do nawet 1 000 000 zł.

Państwowa Inspekcja Pracy może kontrolować pracodawców o każdej porze dnia i nocy. Jednak do przeprowadzenia kontroli konieczna jest legitymacja służbowa i specjalne upoważnienie. Wkrótce to się może zmienić.

Co kontroluje PIP w 2024 roku w zakresie pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników? Czy PIP przeprowadza kontrolę w miejscu świadczenia pracy zdalnej?

Od 1 stycznia 2025 r. odszkodowanie dla pracowników nie może być niższe niż 4666 zł. Za co i kiedy wypłata? Skąd wynika taka konkretna kwota? 

Budżet Państwowej Inspekcji Pracy na 2024 r. wynosi aż 551 mln 478 tys. zł. Z czego to wynika? Między innymi z faktu powołania nowych instytucji i wdrożenia nowych regulacji, w zakresie których będzie działa Państwowa Inspekcja Pracy.

PIP planuje przeprowadzić w 2024 r. ogółem 60 tys. kontroli, skupiając się na sektorach: budowlanym, OZE, ciepłownictwa, a także na branży magazynowania, sprzedaży i przetwórstwa złomu metali. Weryfikowane będzie także przestrzeganie przepisów prawa pracy, które weszły w życie w 2023 r., czyli dotyczących  pracy zdalnej oraz wdrażających tzw. dyrektywę work-life balance. 

Państwowa Inspekcja Pracy opublikowała przykłady wypadków przy pracy, które miały miejsce w sierpniu i wrześniu 2023 r. i które zostały zgłoszone do PIP. 

Czy PIP może nakazać wypłatę wynagrodzenia? Okazuje się, że inspektor pracy może nakazać wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia, jednak tylko wtedy gdy wysokość i podstawa są bezsporne, a fakt niewypłacenia należności nie budzi wątpliwości. Nie jest to możliwe, gdy świadczenie wywołuje kontrowersje między stronami stosunku pracy w zakresie jego wysokości lub należności. Trzeba bowiem pamiętać, że Państwowa Inspekcja Pracy to nie sąd pracy a inspektor to nie sędzia i istnieją ograniczenia co do nakazu wypłaty wydanego przez inspektora. W maju 2023 r. przed NSA zapadł w tej sprawie ważny wyrok.

Przemoc seksualna w miejscu pracy to poważne naruszenie praw pracowniczych oraz zagrożenie ich zdrowiu i bezpieczeństwu. Jest to problem o rosnącym znaczeniu, który wymaga szczególnej uwagi ze strony pracodawców i społeczeństwa.