Kontrola PIP w zakresie pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników - wszystko, co musisz wiedzieć

• Kontrola PIP - praca zdalna
• Kontrola stanu trzeźwości i pracy zdalnej - nowe przepisy
• Kontrola pracy zdalnej - co sprawdza PIP?
• Podstawa kontroli PIP
• Czy PIP przeprowadza kontrolę w miejscu pracy zdalnej?

Kontrola PIP - praca zdalna

Państwowa Inspekcja Pracy podczas kontroli pracy zdalnej może m.in. weryfikować podstawę jej wprowadzenia, wewnątrzzakładowe regulacje w tym zakresie czy wypłacanie przez pracodawców ekwiwalentów lub ryczałtów z tego tytułu. Inspektorzy nie mają jednak uprawnień do oceny zasadności odmowy przez pracodawcę pracy w tym trybie. W przypadku kontroli przez PIP kwestii związanych z weryfikacją trzeźwości pracowników inspektorzy mogą sprawdzić poprawność dokumentów regulujących przeprowadzanie badania trzeźwości i stosowanych w tym zakresie procedur.

1. PIP podczas kontroli pracy zdalnej i weryfikacji trzeźwości pracowników skupia się na weryfikacji spełnienia wymogów formalnych jakie powinien spełnić pracodawca wdrażając pracę w trybie zdalnym i badanie trzeźwości pracowników. 
2. Najczęstszymi elementami kontroli zakresie pracy zdalnej i weryfikacji trzeźwości jest badanie przepisów wewnętrznych, procedur działania, dokumentacji związanej z pracą zdalną lub badaniem trzeźwości, a także dopełnienia obowiązków informacyjnych wobec pracowników.
3. Kontrole odbywają się w zakładzie pracy, natomiast inspektorowie PIP nie mają możliwości kontrolowania pracowników zdalnych w ich domach.
4. PIP nie weryfikuje słuszności decyzji o nałożeniu kary porządkowej na nietrzeźwego pracownika, ani zasadności odmowy pracy zdalnej, bo to należy do zakresu działania sądów pracy.
5. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie pracy zdalnej i weryfikacji trzeźwości pracowników inspektor może pouczyć ustnie pracodawcę, wydać wystąpienie lub nakaz usunięcia nieprawidłowości.

Kontrola stanu trzeźwości i pracy zdalnej - nowe przepisy

W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy od 21 lutego 2023 r. obowiązują przepisy w zakresie kontroli stanu trzeźwości, natomiast od 7 kwietnia 2023 r. regulacje dotyczące pracy zdalnej. Ze względu na umiejscowienie powyższych kwestii w Kodeksie pracy podlegają one kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie bowiem z ustawą o PIP do jej zadań należy m.in. nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy.

Kontrola pracy zdalnej - co sprawdza PIP?

Praca zdalna to praca wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Inspektorzy pracy w ramach prowadzonych czynności kontrolnych posiadają uprawnienia do przeprowadzania oceny stanu przestrzegania przez pracodawców przepisów dotyczących wykonywania pracy w formie zdalnej. W szczególności kontrolą mogą objąć:

• dopełnienie przez pracodawców wymagań formalnych przy wprowadzaniu pracy zdalnej,
• stosowanie pracy zdalnej wobec pracowników uprzywilejowanych,
• uzgodnienia dotyczące wykonywania pracy zdalnej,
• organizację pracy zdalnej, w tym koszty pracy zdalnej,
• pracę zdalną okazjonalną, 
• przestrzeganie przepisów bhp przy pracy zdalnej.

Kontrole te mogą być prowadzone na wniosek lub w związku ze skargą podmiotu zainteresowanego, a także w ramach realizacji harmonogramu działania Państwowej Inspekcji Pracy. 

Podstawa kontroli PIP

Podobnie jak w przypadku kontroli z innego zakresu tematycznego kontrole dotyczące pracy zdalnej odbywają się na podstawie pisemnego upoważnienia do przeprowadzenia czynności oraz po okazaniu przez inspektora pracy legitymacji służbowej. 

Czy PIP przeprowadza kontrolę w miejscu pracy zdalnej?

Ustawodawca w ramach wprowadzonej nowelizacji nie zmienił ustawy o PIP, która w art. 26 wskazuje, że zasadniczo kontrolę przeprowadza się w siedzibie podmiotu kontrolowanego oraz w innych miejscach wykonywania jego zadań lub przechowywania dokumentów finansowych i kadrowych. Poszczególne czynności kontrolne mogą być wykonywane także w siedzibie PIP. W związku z tym nie ma obecnie podstaw do przeprowadzania przez inspektorów pracy czynności np. w miejscu zamieszkania pracownika czy w innym miejscu przez niego wskazanym, w którym jest wykonywana praca zdalna. Zatem działania inspektora pracy są ograniczone, w szczególności w zakresie badania przestrzegania przepisów bhp przy organizowaniu pracy zdalnej (w miejscu wykonywania pracy zdalnej), i spoczywają głównie na pracodawcach.

Postępowanie kontrolne PIP ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bhp, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia, oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń.