Prawo pracy

Co do zmian w Kodeksie pracy na 2025 r. zapowiedzi jest bardzo dużo i propozycji też, ale co do wielu nie ma 100% pewności, że zaczną obowiązywać w 2025 r. Zresztą propozycje te dot. ogólnie prawa pracy, zatem nie tylko KP ale ustaw z nim związanych. Przyglądamy się więc najważniejszym projektom.

To już 20 lat Polski w Unii Europejskiej. Dokładnie w dniu 1 maja 2004 Polska wraz z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i z Węgrami wstąpiła do Unii Europejskiej. To było największe w historii rozszerzenie UE. Prze te 20 lat, do 1 maja 2024 wiele się zmieniło. Szczególnie ważny jest swobodny przepływ pracowników - możliwość pracy za granicą, posiadanie ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego oraz szeregu innych praw pracowniczych. Poniżej opis najważniejszych zmian dla polskiego prawa pracy w związku z wstąpieniem do UE.

Dziecko nie musi być chore, jeśli chcesz wziąć na opiekę nad nim wolne w pracy. To prawo pracownika wynikające z art. 188 Kodeksu pracy. Ile dni w roku przysługuje pracownikowi na opiekę nad zdrowym dzieckiem? Czy wolne na opiekę nad dzieckiem może wziąć ojciec, czy tylko matka? Czy pracodawca może odmówić wolnego na opiekę nad dzieckiem? 

Rok 2023  przyniósł sporo zmian w prawie pracy, szczególnie za sprawą implementacji do polskiego porządku prawnego ujnijnych dyrektyw. Warunki pracy, nawiązywania i rozwiązywania stosunków pracy stały się bardziej korzystne i transparentne dla pracowników. W życie weszła praca zdalna a uchylone zostały przepisy o telepracy. Okazuje się jednak, że i w 2024 r. szykują się spore zmiany. 

W dzisiejszych czasach, erze cyfrowej, technologia odgrywa kluczową rolę w naszym życiu zawodowym. Cyfryzacja zmienia nasze miejsca pracy, wprowadzając nowe wyzwania, zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Wraz z rozwojem technologii, pojawiają się również nowe kwestie prawne, które wymagają uwagi i odpowiednich rozwiązań. 

Weksel w prawie pracy - to od wielu lat kontrowersyjne zagadnienie. Sądy różnie wypowiadały się w tej materii. Czy dopuszczalne jest stosowanie weksla przez pracodawcę dla zabezpieczenia jego roszczeń? Poniżej omówienie różnych przypadków i stanowisk judykatury.

Wprowadzenie ogólnych uregulowań prawnych dotyczących ochrony danych osobowych przyniosło zmiany również w sferze miejsc pracy. Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych (RODO), które weszło w życie w maju 2018 roku, ma na celu zapewnienie większego bezpieczeństwa danych i ochronę prywatności obywateli. 

W dzisiejszym dynamicznym środowisku gospodarczym niezwykle istotne jest zrozumienie wpływu nowych technologii, takich jak automatyzacja i sztuczna inteligencja (SI), na rynki pracy i prawa pracownicze. Postęp technologiczny rewolucjonizuje sposoby wykonywania pracy, tworząc nowe możliwości i wyzwania zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. 

Początek 2023 r. stał pod znakiem uchwalania i wprowadzania w życie wielu nowych przepisów prawa pracy. O najważniejszych zmianach w Kodeksie pracy rozmawialiśmy z Przemysławem Workiem, rzecznikiem Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie, starszym inspektorem pracy. W drugiej części naszej rozmowy poruszyliśmy m.in. tematy dotyczące pracy zdalnej, kontroli trzeźwości i zatrudniania obywateli Ukrainy.

Początek 2023 r. stał pod znakiem uchwalania i wprowadzania w życie wielu nowych przepisów prawa pracy. O najważniejszych zmianach w Kodeksie pracy rozmawialiśmy z Przemysławem Workiem, rzecznikiem Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie, starszym inspektorem pracy. 

Dyrektywa Work-Life Balance to nowe kwestie związane z urlopami oraz uprawnieniami dla pracowników. Natomiast dyrektywa dotycząca przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej, nakłada na pracodawców dodatkowe obowiązki. W konsekwencji wymaga to dostosowania wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy, wzorów umów, informacji oraz procedur obowiązujących w firmach.

Praca zdalna to forma zatrudnienia, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki poza siedzibą firmy, zazwyczaj z domu lub innego miejsca poza biurem. Jakie są zalety tej formy zatrudnienia? Czy praca ma wady, a jeśli tak – to jakie?

Nowelizacja Kodeksu pracy przyznaje pracownikom nowe uprawnienia służące polepszeniu warunków zatrudnienia. Pracownik będzie miał prawo do wystąpienia o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy.

Przepisy o pracy zdalnej, które wchodzą w życie 7 kwietnia, nakładają na pracodawców sporo nowych obowiązków. Będą oni musieli m.in. przygotować regulamin pracy zdalnej, a także pokrywać niektóre koszty ponoszone przez pracowników wykonujących swoje obowiązki z domu.

W celu skutecznej realizacji obowiązku oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy zdalnej zaleca się określenie (w konsultacji z pracownikami i/lub ich przedstawicielami) oraz udokumentowanie zasad realizacji działań odnoszących się do oceny ryzyka zawodowego na tych stanowiskach.

Praca zdalna nie zawsze jest możliwa. Kodeks pracy wymaga, by praca zdalna była wykonywana zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wskazuje prace, które nie mogą być wykonywane w trybie pracy zdalnej. Między innymi wykluczone jest, by podczas pracy zdalnej stosowane były niebezpieczne czynniki chemiczne. Jakie przepisy określają, które czynniki chemiczne mogą być niebezpieczne?

Pracodawca może skontrolować stan trzeźwości pracowników zgodnie ze zmianami w Kodeksie pracy. Dotyczy to zarówno osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę, jak i umów cywilnoprawnych. Choć przepis już wszedł w życie, rodzi wątpliwości, co do przeprowadzania kontroli trzeźwości bez wcześniejszego określenia tego w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy. 

Pracodawca wdrożył pracę zdalną na podstawie regulaminu pracy zdalnej. Hipotetycznie może dojść do sytuacji, że pracodawca nie wyrazi zgody na pracę zdalną z powodu konieczności zapłaty ryczałtu za energię, mimo to pracownik nadal będzie chciał korzystać z możliwości pracy zdalnej. Czy w takiej sytuacji pracownik może dobrowolnie zrzec się ww. ryczałtu?

Praca zdalna może być wykonywana zgodnie z zasadami ustalonymi u danego pracodawcy. Pracodawca nie ma w tym zakresie pełnej swobody. W celu ustalenia zasad wykonywania pracy zdalnej powinien porozumieć się z działającymi u niego organizacjami związkowymi. Jaką rolę mają do odegrania związki zawodowe w procesie ustalania zasad wykonywania pracy zdalnej? Co stanie się, kiedy pracodawca nie dojdzie do porozumienia ze związkowcami? Jak zasady pracy zdalnej ma ustalić pracodawca, u którego nie ma związków zawodowych?

Przerwy w pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza również zmiany dotyczące przerw, jakie należą się pracownikowi w ciągu dnia pracy. Kiedy przysługują przerwy w pracy? Jaka jest ich długość? Od czego zależą przerwy w pracy?

Prezydent RP w dniu 23 marca 2023 r. podpisał ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks Pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa). Ustawa wprowadza bardzo ważne zmiany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zmianami, dalej: KP). Jakie uprawnienia zyskają pracownicy, a jakie obowiązki będą mieli pracodawcy już od kwietnia 2023 r.?

Zatrudniamy pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracy. Czy w związku z tym będą im przysługiwały 24 dni okazjonalnej pracy zdalnej, czy też wymiar pracy okazjonalnej należy ustalać proporcjonalnie do ich etatu?

Kontrola wykonywania okazjonalnej pracy zdalnej, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, będzie się odbywała na zasadach ustalonych z pracownikiem. Natomiast kontrola wykonywania pracy przez pracownika świadczącego "okazjonalną" pracę zdalną zostanie przeprowadzona na takich zasadach jak w czasie wykonywania pracy w podstawowym miejscu pracy.

Kwestia wzywania pracownika do biura w czasie wykonywania przez niego pracy zdalnej nie została uregulowana w przepisy Kodeksu pracy. Jednak pracodawca (przełożony) w ramach swoich uprawnień kierowniczych ma prawo wezwać pracownika do wykonywania pracy w biurze, a także polecić mu pracę w każdym innym miejscu, np. udział w spotkaniu odbywającym się w siedzibie kontrahenta albo odbycie podróży służbowej. 

Przepisy umożliwiające pracodawcom kontrolę trzeźwości pracowników weszły w życie 21 lutego, natomiast w praktyce można je przeprowadzać 2 tygodnie po opublikowaniu stosownego regulaminu w firmie. Tragiczne w skutkach incydenty z ostatnich tylko lat dobitnie potwierdzały, że praca pod wpływem alkoholu czy środków odurzających generuje ogromne ryzyko wypadku zarówno dla samego pracownika, jak również dla osób przebywających w jego otoczeniu.