Zmiany w prawie pracy 2025 r.: wymiar czasu pracy, sygnaliści, dodatkowa niedziela handlowa, urlopy dla rodziców. Czy to wszystko? Nie. Co jeszcze się zmieni

• Obowiązki związane z przepisami o ochronie sygnalistów
• Nowe przepisy dotyczące czasu pracy w 2025 r.
• Zmiana przepisów dotyczących niedziel handlowych
• Uzupełniający urlop macierzyński
• Zmiana zasad ustalania stażu pracy
• Nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę

Obowiązki związane z przepisami o ochronie sygnalistów

Ustawa o ochronie sygnalistów obowiązuje od 25 września br., jednak podmioty, których dotyczy ustawa, na organizację i wdrożenie systemów do zgłaszania naruszania prawa miały 3 miesiące.

Pracodawca objęty ustawą o ochronie sygnalistów obowiązkowo tworzy wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w związku z tym zgłoszeniem. Obowiązek ten obejmuje podmioty prawne, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego należy wliczać pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia. Próg 50 osób nie dotyczy podmiotów działających w sektorze finansowym (m.in. banki, fundusze inwestycyjne). Mają one obowiązek stworzenia kanałów zgłoszeń w każdym przypadku. 

Obowiązek ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych dotyczy podmiotów prawnych, na rzecz których według stanu na 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Z tego względu procedura ta może działać w firmie dopiero od 1 stycznia 2025 r., bo to pierwszy dzień, w którym pracodawca może zweryfikować swój stan zatrudnienia, a procedurę powinien wdrożyć, jeśli zatrudnia co najmniej 50 osób. 

Ustawa o ochronie sygnalistów określa sankcje za brak procedury zgłoszeń wewnętrznych. Kto, będąc odpowiedzialnym za ustanowienie takiej procedury, wbrew przepisom ustawy procedury tej nie ustanawia lub ustanawia ją z istotnym naruszeniem wynikających z ustawy wymogów, podlega karze grzywny. Sankcja będzie obowiązywała od pierwszego dnia, w którym można ustalić, czy na rzecz podmiotu wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Ten dzień przypada na 1 stycznia 2025 r.

Nowe przepisy dotyczące czasu pracy w 2025 r.

1 lutego 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy. Ustawa ta określa szczegółowy katalog dni wolnych od pracy. Od 1 lutego br. dniem wolnym od pracy będzie również 24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia.

Od bieżącego roku do dni wolnych od pracy zaliczamy 14 świąt państwowych i kościelnych:

• 1 stycznia – Nowy Rok,
• 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
• pierwszy dzień Wielkiej Nocy (w 2025 r. będzie to 20 kwietnia),
• drugi dzień Wielkiej Nocy (w 2025 r. będzie to 21 kwietnia),
• 1 maja – Święto Państwowe,
• 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
• pierwszy dzień Zielonych Świątek (w 2025 r. będzie to 8 czerwca),
• dzień Bożego Ciała (w 2025 r. będzie to 19 czerwca),
• 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
• 1 listopada – Wszystkich Świętych,
• 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
• 24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia,
• 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
• 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia,

oraz niedziele.

Wprowadzenie nowego dnia wolnego zmieni wymiar czasu pracy. W 2025 r. wymiar czasu pracy wyniesie 1992 godziny – licząc 249 dni pracy po 8 godzin dziennie. 

Czas pracy w poszczególnych miesiącach 2025 r.

Miesiąc w 2025 r.	Liczba dni pracy	Liczba  godzin pracy
styczeń	21	168
luty	20	160
marzec	21	168
kwiecień	21	168
maj	20	160
czerwiec	20	160
lipiec	23	184
sierpień	20	160
wrzesień	22	176
październik	23	184
listopad	18	144
grudzień	20	160
Łącznie:	249	1992

Gdyby nie zmiana przepisów i wprowadzenie nowego dnia wolnego od pracy, wymiar czasu pracy w 2025 r. wynosiłby 2000 godzin.

Zmiana przepisów dotyczących niedziel handlowych

Od 1 lutego 2025 r. zmieni się także ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. W wyniku zmian zostanie wprowadzona w grudniu dodatkowa niedziela handlowa przed Wigilią Bożego Narodzenia. Dotychczas dopuszczalne były tylko dwie niedziele handlowe. 

Tak więc, według nowych przepisów, zakaz handlu nie będzie obowiązywać w:

• kolejne trzy niedziele poprzedzające Wigilię Bożego Narodzenia;
• niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy;
• ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu.

Mimo wprowadzenia dodatkowej handlowej niedzieli w grudniu, dany pracownik w tym miesiącu będzie mógł wykonywać pracę maksymalnie w dwie niedziele handlowe. 

Uzupełniający urlop macierzyński

19 marca 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy. Dzięki niej rodzice będą mieli prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Urlop będą mogli wykorzystać pracujący rodzice:

• dzieci przedwcześnie urodzonych,
• dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji. 

Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany w wymiarze do 8 albo do 15 tygodni – w zależności od okresu hospitalizacji dziecka, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko lub masy urodzeniowej dziecka.

Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wyniesie dla:

• pracowników-rodziców dzieci urodzonych przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie;
• pracowników-rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 28. tygodnia ciąży a przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową większą niż 1000 g w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie;
• pracowników-rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 37. tygodnia ciąży, których dziecko będzie wymagało hospitalizacji, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

W razie urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie uwzględniana waga dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego. 

Zmiana zasad ustalania stażu pracy

Trwają prace nad kolejną nowelizacją Kodeksu pracy. Projekt ustawy zawiera propozycję zmiany zasad, według których określa się staż pracy pracownika. W konsekwencji zmieni się sposób ustalania ogólnego i zakładowego stażu pracy, od których zależą uprawnienia pracownika.

W razie wejścia w życie projektowanych zmian, do okresu zatrudnienia wliczane będą:

• okresy prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia (emerytalne, rentowe lub wypadkowe); 
• okresy wykonywania umowy zlecenia lub o świadczenie usług, umowy agencyjnej, pozostawania osobą współpracującą z takimi osobami czy pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych (w których dana osoba podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym); 
• okresy działalności zawodowej, która zasadniczo stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych, w których dana osoba nie podlegała jednak ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (np. zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19);
• udokumentowany, przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej.

Projektowana ustawa nowelizująca Kodeks pracy zakłada, że zmiany zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.

Nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę

Trwają prace nad projektem nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Projektowana ustawa w pewnej części będzie powtarzała rozwiązania obecne w aktualnie obowiązującej ustawie o minimalnym wynagrodzeniu, ale nie zabraknie też nowości.

Jedną z takich nowości, którą przewiduje projekt ustawy, jest wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia za pracę jako wynagrodzenia zasadniczego. Oznacza to, że wysokość wynagrodzenia zasadniczego pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie będzie mogła być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dzięki takiemu rozwiązaniu przywrócony zostanie przejrzysty kształt minimalnej płacy oraz przywrócony będzie właściwy charakter poszczególnych składników wynagrodzenia, takich jak dodatek funkcyjny, premia, nagroda czy inne dodatki do wynagrodzenia. Obecnie te składniki płacy pracownika często stanowią uzupełnienie do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Zakłada się, że nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu o pracę zacznie funkcjonować od 1 stycznia 2026 r.