Tematy - Emerytury, Związki zawodowe - INFOR.PL

Układy zbiorowe pracy są zupełnie dobrowolne. Zawierają je pracownicy reprezentowani przez zakładową bądź ponadzakładową organizację związkową oraz pracodawca bądź organizacja pracodawców. W celu ich zawarcia przeprowadza się rokowania.

Układ zbiorowy pracy zawiera reprezentacja pracowników z pracodawcą. Wyróżnia się zakładowy układ zbiorowy pracy oraz ponadzakładowy układ zbiorowy pracy. Układy określają zwykle warunki wynagradzania za pracę i przyznawanie innych świadczeń związanych z pracą.

Związki zawodowe jako organizacje pracowników pełnią przede wszystkim funkcje reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych.

Spory zbiorowe wszczynają podmioty reprezentujące interesy pracownicze. Następnie pracodawcy niezwłocznie podejmują rokowania. W przypadku braku zawarcia porozumienia przeprowadza się mediacje.

Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników. Kiedy następuje jego wszczęcie?

Wdowie przysługuje renta rodzinna w wysokości 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu mężowi. W przypadku zbiegu prawa do własnej emerytury i renty po zmarłym mężu może wybrać tylko jedno z nich.

Pracodawca przejmujący zakład pracy (lub jego część), w którym obowiązywał układ zbiorowy pracy ma obowiązek stosowania w odniesieniu do przejętych pracowników dotychczasowego układu. Zobowiązanie nałożone na nowego pracodawcę wygasa z upływem roku od dnia przejęcia zakładu pracy.

Gdy ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania prawa do emerytury, a ZUS wydał decyzję odmowną, będzie musiał wypłacić emerytowi także odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie. Nie dotyczy to sytuacji opóźnienia w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności.

Odprawy przyznawane w związku z rozwiązaniem stosunku pracy mogą być różnicowane w porozumieniach pracodawców i związków zawodowych. Zróżnicowanie wysokości odpraw musi jednak być obiektywnie uzasadnione.

Organizacje związkowe mają obowiązek podania pracodawcy liczby działaczy. Niepodanie tej liczby w oznaczonym terminie skutkuje utratą uprawnień.

Emeryci i renciści mają obowiązek złożenia zaświadczenia o zarobkach z poprzedniego roku kalendarzowego. Termin zgłoszenia mija z końcem lutego.

Pobieram rentę wypadkową i od marca 2013 r. będzie mi również przysługiwało prawo do emerytury. Czy będę mogła pobierać oba te świadczenia, czy tylko jedno z nich?

Osoby uprawnione do emerytury lub renty, które uzyskiwały w 2012 r. przychód z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, muszą poinformować ZUS o wysokości tych zarobków i dostarczyć zaświadczenie płatnika składek lub – jeśli za siebie opłacają składki – własne oświadczenie.

Pracownicze Programy Emerytalne są dobrowolną formą grupowego oszczędzania na emeryturę, organizowaną przez pracodawcę przy współudziale pracowników. Są tworzone w ramach dobrowolnego III filaru systemu emerytalnego. Środki zgromadzone w ramach PPE są własnością uczestnika programu i mogą podlegać wypłacie lub wypłacie transferowej.

W trakcie roku kalendarzowego świadczeniobiorcy (emeryci lub renciści) są zobowiązani zawiadomić ZUS (właściwy według miejsca zamieszkania) o podjęciu działalności zarobkowej i o wysokości osiąganego dochodu. Można tego dokonać na formularzu ZUS Rw-73 lub w innej formie, np. przez złożenie pisma, oświadczenia. Ważne, aby w zawiadomieniu umieścić informację, od kiedy została podjęta dodatkowa praca zarobkowa i jaka jest wysokość przychodu. Natomiast po upływie roku kalendarzowego, do końca lutego, świadczeniobiorcy powinni poinformować również o wysokości uzyskanego dochodu w poprzednim roku kalendarzowym.

Pracodawcy i zleceniodawcy są zobowiązani do poinformowania ZUS o zatrudnieniu emeryta lub rencisty oraz o kwocie przewidywanego osiągniętego przychodu. Należy to zrobić niezwłocznie po nawiązaniu współpracy z osobą pobierającą takie świadczenie. Po zakończeniu roku pracodawca (zleceniodawca) oraz pracownik (zleceniobiorca) do końca lutego każdego następnego roku muszą zawiadomić ZUS o wysokości uzyskanego przychodu za rok ubiegły.

Nowelizacja z 11 maja 2012 r. (tzw. ustawa wiekowa) wprowadziła nie tylko zmiany związane z podwyższeniem wieku emerytalnego wymaganego do uzyskania emerytury. Ustawa ta zmodyfikowała również w pewnym stopniu zasady ustalania wysokości świadczeń.

Osoby, które do końca 2012 r. nie ukończyły dotychczas obowiązującego wieku emerytalnego, przejdą na emeryturę w wieku odpowiednio podwyższonym. Później niż pod rządami poprzednich przepisów uprawnienia emerytalne uzyskają też rolnicy, sędziowie i prokuratorzy.

Zatrudniamy pracownika urodzonego we wrześniu 1949 r. Zamierzał on przejść na emeryturę po ukończeniu 65 lat we wrześniu 2014 r. Jednak w związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2013 r. nowych przepisów, wiek, w którym będzie mógł uzyskać to świadczenie, wyniesie 65 lat i 7 miesięcy. Słyszeliśmy, że dla osób, które będą miały wydłużony wiek emerytalny, zostały przewidziane emerytury częściowe. W jakim wieku będzie można uzyskać to świadczenie i czy z tej możliwości może skorzystać również nasz pracownik?

W związku z trudnościami ekonomicznymi na rynku pracy można zaobserwować tendencję firm do rozwiązywania układów zbiorowych pracy. Pracodawca, podejmując taką próbę, powinien liczyć się ze skutkami, jakie się z tym wiążą.

Od stycznia 2013 r. obowiązują zmienione zasady ustalania wysokości emerytur i rent. Stracą na nich emeryci, którzy pobierali wcześniejszą emeryturę, a zyskają osoby ubiegające się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Osoby, którym ZUS zawiesił z powodu kontynuowania stosunku pracy emeryturę przyznaną przed 2011 r., mogą ubiegać się o podjęcie jej wypłaty. W tym celu do 22 lutego 2013 r. (czyli 3 miesiące od ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, jeśli w sprawie zapadł prawomocny wyrok) należy złożyć skargę o wznowienie postępowania do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Nasz pracownik niedługo osiągnie 65 lat i ma zamiar złożyć do ZUS wniosek o przyznanie emerytury. Czy jako pracodawca jesteśmy zobowiązani do skompletowania wniosku o emeryturę? Jeśli tak, to jakiego rodzaju dokumenty (zaświadczenia) będziemy zobowiązani wystawić pracownikowi w postępowaniu o przyznanie emerytury?

Związki zawodowe w imieniu reprezentowanych pracowników mogą negocjować z pracodawcą wysokość podwyżek. Podczas rozmów muszą brać pod uwagę różne czynniki, np. że długofalowy rozwój firmy powinien mieć pierwszeństwo przed bieżącymi potrzebami konsumpcyjnymi.

31 stycznia 2013 r. odbędzie się kolejne (a pierwsze w tym roku) losowanie do otwartych funduszy emerytalnych, które dotyczyć będzie ok. 200 tys. osób. Tym razem będzie to losowanie w cudzysłowie, bo tylko jeden otwarty fundusz emerytalny (Amplico) spełnił kryteria udziału w tym wydarzeniu.

Jak pokazuje praktyka, przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych na tle różnych stanów faktycznych bywają niezwykle problematyczne. Każda ze stron, czy to związkowcy, czy to pracodawca stara się je interpretować z korzyścią dla siebie, co prowadzi w efekcie do wielu sporów.

Ustalenie wysokości emerytury prawie zawsze jest uzależnione od dostarczenia przez wnioskodawcę określonych dokumentów. Muszą one potwierdzać okresy składkowe i nieskładkowe oraz wysokość uzyskiwanych wynagrodzeń.

W naszej placówce powstał związek zawodowy. Domaga się on zlikwidowania dotychczasowego regulaminu pracy i utworzenia nowego, powołując się na konieczność uzgadniania regulaminu z organizacją związkową. Czy musimy uwzględnić żądanie nowego związku?

Chcemy zatrudnić na umowę-zlecenie osobę, która jest emerytem, ale nie ukończyła powszechnego wieku emerytalnego. Osoba ta jest zatrudniona u innego pracodawcy na umowę o pracę w wymiarze 1/3 etatu z wynagrodzeniem 1200 zł brutto. Jakie składki (finansowane przez płatnika i ubezpieczonego) powinniśmy opłacać za tę osobę z tytułu zawartego zlecenia, jeśli wynagrodzenie zostało określone w wysokości 500 zł brutto? Czy kwota ma w tym przypadku znaczenie dla obowiązku składkowego?

Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej z prezesem zarządu spółdzielni mieszkaniowej, dokonane po odwołaniu go z tej funkcji, powinno być poprzedzone konsultacją z zakładową organizacją związkową (uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2012 r., II PZP 3/12).

Nieprzedstawienie przez zakładową organizację związkową informacji o liczbie swoich członków powoduje, że nie są wadliwe czynności podjęte przez pracodawcę bez wymaganego współdziałania z organizacją, aż do dnia przedstawienia tej informacji (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012 r., III PZP 7/12).

Na mocy ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw osoby, które nie ukończyły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego (odpowiednio wydłużonego na podstawie tej noweli), będą mogły wcześniej nabyć uprawnienia emerytalne. Świadczenie, które ZUS im przyzna, to tzw. emerytura częściowa.

Podczas kontroli przestrzegania zasad bhp inspektorzy pracy współpracują ze związkami zawodowymi. Współpraca ta polega m.in. na informowaniu organizacji związkowej o tematyce i zakresie przeprowadzanej kontroli.

Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płacy lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych (art. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych – DzU z 1991 r. nr 55, poz. 236 ze zm.; zwanej dalej ustawą).

Zmiana terminów osiągania wieku uprawniającego do zakończenia aktywności zawodowej niesie za sobą również potrzebę dostosowania przepisów z ustaw pragmatycznych określających możliwość rozwiązania stosunku pracy z osobami wykonującymi zawody i prace wymagające szczególnych umiejętności.

Nieudzielenie przez zakładową organizację związkową informacji o wszystkich pracownikach korzystających z jej obrony, żądanej przez pracodawcę bez rzeczowej potrzeby, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku współdziałania z tą organizacją w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 21 listopada 2012 r., III PZP 6/12).

Jestem kadrową w przedsiębiorstwie autobusowym. W lutym 2013 r. jeden z kierowców zamierza zgłosić wniosek o przyznanie emerytury pomostowej i odejść z pracy. Pracuje u nas w szczególnych warunkach nieprzerwanie od 1995 r. Od 1 stycznia 2009 r. jest to praca o szczególnym charakterze, wymieniona w załączniku nr 2 do ustawy pomostowej. W jaki sposób powinniśmy potwierdzić mu okres wykonywania pracy „szczególnej” w latach 1995–2008 oraz po 2008 r.? Czy powinniśmy wyłączyć okresy, w których pracownik faktycznie nie wykonywał wspomnianej pracy, gdyż np. przebywał na zwolnieniu lekarskim?

Uzyskanie emerytury jest na ogół uzależnione od złożenia wniosku o to świadczenie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ZUS przyznaje z urzędu emeryturę osobie pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Wystąpienie z wnioskiem o przyznanie emerytury wiąże się z koniecznością zgromadzenia dokumentacji, niejednokrotnie dotyczącej odległych lat zatrudnienia. Pracodawca ma obowiązek udzielić przyszłemu emerytowi pomocy w tym zakresie. Oprócz tego pracodawca musi sporządzić zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości osiągniętych przez pracownika zarobków (najczęściej na formularzu ZUS Rp-7), a także przygotować i – za zgodą pracownika – przesłać do ZUS wniosek o przyznanie emerytury. Poniżej przedstawiamy krok po kroku, jak sprawnie i bezproblemowo przejść przez formalności związane z ubieganiem się w ZUS o przyznanie świadczenia emerytalnego.

Wydłużenie wieku emerytalnego, które będzie stopniowo następować od 1 stycznia 2013 r., spowoduje, że zmienią się okresy ochronne przed zwolnieniem z pracy pracowników w wieku przedemerytalnym. W wyniku wejścia w życie reformy emerytalnej ochrona przedemerytalna niektórych grup pracowników będzie dłuższa niż dotychczasowe 4 lata.

Niezadowalająca wysokość świadczeń emerytalnych i rentowych sprawia, że emeryci i renciści bardzo często podejmują zatrudnienie w celu uzyskania dodatkowych dochodów. Liczne są również przypadki, gdy mimo ustalenia przez organ rentowy prawa do emerytury lub renty, świadczeniobiorca kontynuuje już wcześniej podjęte zatrudnienie. Okoliczność posiadania ustalonego prawa do emerytury lub renty nie oznacza jednak, że z tytułu zatrudnienia nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Z reguły bowiem zatrudnienie emeryta lub rencisty pociąga za sobą obowiązek opłacania tych składek. Dotyczy to zarówno zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak i niepracowniczego stosunku zatrudnienia.

Od 1 marca 2012 r. do końca lutego 2013 r. kwota bazowa wynosi 2974,69 zł. Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącane od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji. Kwota bazowa ustalana jest corocznie i obowiązuje od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego.

W 1999 r. przesłaliśmy do ZUS komplet dokumentacji niezbędnej do ustalenia kapitału początkowego dla jednego z naszych pracowników, którego zatrudniamy nieprzerwanie od 1975 r. Wśród przekazanych dokumentów były zaświadczenia na druku ZUS Rp-7, dokumentujące jego wynagrodzenia za lata 1980–1998. Nie potwierdzaliśmy wtedy zarobków za okres sprzed 1980 r., gdyż ZUS i tak nie mógł ich uwzględnić przy ustalaniu 10 najkorzystniejszych lat ubezpieczenia. W 2000 r. pracownik otrzymał decyzję ustalającą kapitał początkowy. Po ukończeniu w styczniu 2013 r. 60 lat zamierza on ubiegać się o wcześniejszą emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Czy w związku z ostatnimi zmianami w zasadach ustalania kapitału początkowego może on ubiegać się o przeliczenie tego kapitału przed nabyciem uprawnień emerytalnych? Czy w celu dokonania tego przeliczenia, a także ustalenia wysokości emerytury powinniśmy potwierdzić dodatkowo zarobki pracownika za lata 1975–1979 oraz za okres po 1998 r.?

Nasza pracownica niebawem ukończy 60 lat i ma zamiar złożyć wniosek o emeryturę. W związku z tym rozpoczęła kompletowanie dokumentacji niezbędnej do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości. Okazało się, że jej dawny zakład pracy, w którym uzyskiwała wysokie zarobki, został zlikwidowany. Czy istnieje możliwość ustalenia, gdzie obecnie znajduje się dokumentacja osobowo-płacowa pracowników tego zakładu pracy?

Od 1 stycznia 2013 r. wejdzie w życie ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta przewiduje stopniowe wydłużanie wieku, w którym można przejść na emeryturę wypłacaną przez ZUS, wynoszącego obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Na dotychczasowych zasadach będą mogli przejść na emeryturę przede wszystkim ci ubezpieczeni, którzy obecnie obowiązujący wiek ukończą najpóźniej 31 grudnia 2012 r.

Wystawiając zaświadczenie na druku ZUS Rp-7 należy uwzględnić wszystkie składniki wynagrodzenia pracownika, od których był obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz kwoty wypłaconych świadczeń chorobowych. Składniki te należy podać w odniesieniu do wszystkich lat jego zatrudnienia.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy oraz tzw. starej emerytury (ustalanej dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. oraz dla tych spośród urodzonych po 1948 r., którzy do końca 2008 r. spełnili warunki do uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych) jest uzależniona w dużej mierze od kwoty bazowej obowiązującej w dniu powstania prawa do świadczenia. Osoby, które pracowały po przyznaniu emerytury lub renty, mogą ubiegać się o ponowne jej ustalenie przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej. Na ogół muszą jednak udowodnić wyższe zarobki od tych, które ZUS uwzględnił wcześniej przy obliczeniu emerytury lub renty.

Pracodawca zatrudniający pracownika przechodzącego na emeryturę lub rentę ma obowiązek wystawić mu zaświadczenie potwierdzające zarobki, które uzyskiwał w poszczególnych latach pracy. Przygotowując ten dokument zatrudniający powinien unikać błędów, co pozwoli na ustalenie przez ZUS świadczenia w prawidłowej wysokości.

Od 2014 roku jeszcze przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego będzie można przejść na tzw. emeryturę częściową. Pobrane kwoty tego świadczenia obniżą jednak w przyszłości docelową emeryturę.

Emerytury, Związki zawodowe

Układ zbiorowy pracy - rokowania

Układ zbiorowy pracy

Związki zawodowe – funkcje

Spory zbiorowe – mediacje

Spór zbiorowy - wszczęcie

Emerytura i renta po zmarłym małżonku - wybór

Dotychczasowy układ zbiorowy pracy

ZUS płaci odsetki za opóźnienie w wypłacie

Odprawy można różnicować

Niepodanie liczby działaczy organizacji związkowej

Zaświadczenie o zarobkach emerytów i rencistów

Czy można pobierać rentę wypadkową w razie nabycia prawa do emerytury

Przychody emerytów i rencistów w 2012 r. – obowiązki wobec ZUS

PPE - dodatkowy dochód dla emeryta

Pamiętaj o wystawieniu zaświadczenia dla emeryta

Zaświadczenia dla emerytów i rencistów o uzyskanym przychodzie – jakie obowiązki ma pracodawca

Kto straci, a kto zyska na reformie emerytalnej

Emerytura w dotychczasowym i podwyższonym wieku emerytalnym

Emerytura częściowa dla pracownika

Skutki wypowiedzenia lub rozwiązania układu pracy

Zmiany w ustalaniu wysokości emerytur i rent

Skargę na wznowienie postępowania w sprawie wypłaty zawieszonej emerytury należy złożyć do 22 lutego 2013 r.

Jakie obowiązki ma pracodawca wobec pracownika ubiegającego się o przyznanie emerytury

Rola związku zawodowego w procesie kształtowania wysokości wynagrodzeń

Losowanie do OFE 2013

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – ogólne zasady

Nieprzedstawienie informacji o stanie liczebnym związku przez organizację związkową

Dokumenty wymagane do ustalenia wysokości emerytury

Czy treść regulaminu pracy należy ustalić na nowo po powstaniu organizacji związkowej?

Jakie składki należy opłacać za emeryta-zleceniobiorcę

Czy zwolnienie byłego prezesa zarządu musi być konsultowane ze związkami

Czy pracodawca ma obowiązek współpracy ze związkiem zawodowym, który nie przekazał w terminie informacji o liczbie członków

Emerytura częściowa - kto może z niej skorzystać

Uprawnienia związku zawodowego

Kiedy strajk jest nielegalny

Możliwość zwolnień niektórych pracowników a wiek emerytalny

Czy związek zawodowy musi informować pracodawcę o wszystkich pracownikach, których reprezentuje

Jak wykazać, że pracownik pracował w szczególnych warunkach lub wykonywał pracę o szczególnym charakterze

Krótki przewodnik, jak uzyskać emeryturę

Jak uzyskać emeryturę – krok po kroku

Jakich pracowników w wieku przedemerytalnym nie będzie można zwolnić po zmianie przepisów

Zatrudniasz emeryta lub rencistę - sprawdź, jakie składki za niego płacić

Kwota bazowa 2012 / 2013 dla celów emerytalnych

Czy po zmianach w ustalaniu kapitału początkowego pracodawca ma dodatkowe obowiązki wobec pracownika przechodzącego na emeryturę

Gdzie należy szukać dokumentacji niezbędnej do ubiegania się o emeryturę

Kogo nie dotyczy wydłużony wiek emerytalny

ZUS Rp-7 -jakie składniki wynagrodzenia w nim uwzględnić?

Pracowałeś na emeryturze - ubiegaj się o ponowne jej ustalenie

Jak prawidłowo wypełnić zaświadczenie ZUS Rp-7

Emerytury częściowe – dla kogo i na jakich zasadach