Stosunek pracy

Wybór stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy wówczas, gdy obowiązujące przepisy prawa lub statuty organizacji stanowią, że osoba wybrana na określone stanowisko ma obowiązek pozostawania w stosunku pracy. Na podstawie wyboru są najczęściej zatrudniani pracownicy samorządowi.

Członek zarządu spółki kapitałowej może być w każdym czasie odwołany. Powyższa czynność nie pozbawia go jednakże automatycznie utraty statusu pracownika, jeżeli był zatrudniony w ramach stosunku pracy. Niniejsze opracowanie ukazuje relacje pomiędzy odwołaniem z funkcji a wypowiedzeniem stosunku pracy, realizowanym w stosunku do członka zarządu.

Od 22 lutego 2016 roku wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy, zgodnie z którą obecnie obowiązujące przepisy dotyczące umów zawieranych na czas określony zostaną zmienione. W myśl nowych zasad, będą trzy rodzaje umów: na okres próbny, na czas określony oraz na czas nieokreślony. Ponadto co do zasady umowy na czas określony będą zawierane maksymalnie na okres 33 miesięcy między tymi samymi stronami a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech co oznacza, że każdorazowo czwarta umowa na czas określony powinna być zawierana na czas nieokreślony.

Miejsce wykonywania pracy powinno być elementem umowy o pracę. Jeżeli taki zapis nie znajdzie się w umowie, uznaje się, że miejscem pracy pracownika jest siedziba pracodawcy. Miejscem pracy może być siedziba pracodawcy, miejsce, gdzie znajduje się oddział lub zakład (jeżeli są różne od siedziby), faktyczne miejsce świadczenia pracy bądź zamieszkania pracownika (telepraca). W większości przypadków praca jest wykonywana w siedzibie pracodawcy. Są również inne możliwości jej określenia.

Od lutego 2016 roku w życie wejdzie nowelizacja Kodeksu pracy, zgodnie z którą obecnie obowiązujące przepisy dotyczące umów zawieranych na czas określony zostaną zmienione. Co do zasady, umowy na czas określony będą zawierane maksymalnie na okres 33 miesięcy między tymi samymi stronami a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech co oznacza, że każdorazowo czwarta umowa na czas określony powinna być zawierana na czas nieokreślony. Od tej zasady przewidziane zostały wyjątki.

Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej uchyla stosowanie Karty Nauczyciela w stosunku do nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Od 1 stycznia 2014 r. staną się oni pracownikami samorządowymi.

Polska, jako członek Unii Europejskiej, może korzystać ze swobody świadczenia usług w Europie. Pracodawcy mają możliwość delegowania pracowników za granicę i realizowania zamówień na rzecz kontrahentów w innych państwach członkowskich. Jak prawidłowo delegować pracownika do innego państwa Unii Europejskiej?

Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy ograniczona jest do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Z chwilą śmierci pracownika stosunek pracy wygasa, co jest oczywistą konsekwencją jednej z cech tego stosunku, polegającej na tym, iż świadczenie pracownika ma charakter osobisty - praca nie może być wykonywana przez inną osobę.

Tylko pracownik, który został powołany na stanowisko w wyniku konkursu, ma prawo rozwiązać stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą przy zachowaniu skróconego okresu wypowiedzenia.

Co do zasady, powołanie na określone stanowisko jest czynnością władczą i z reguły z nikim nie konsultowaną. Kodeks pracy daje jednak możliwość przeprowadzenia konkursu przez powołaniem.

Stosunek pracy najczęściej nawiązuje się poprzez podpisanie umowy o pracę między pracodawcą a pracownikiem. Możliwe są jednak także inne podstawy jego powstania.

Stosunek pracy na podstawie powołania podlega w zasadzie przepisom, które regulują umowny stosunek pracy, czyli taki który powstał na podstawie umowy o pracę. Z pewnymi jednak wyjątkami.

Wybór stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, wówczas, gdy obowiązujące przepisy prawa lub statuty organizacji stanowią, że osoba wybrana na określone stanowisko ma obowiązek pozostawania w stosunku pracy.

Organem uprawnionym do odwołania pracownika z zajmowanego stanowiska jest organ, który go powołał, nawet gdy pracownik w okresie powołania świadczy pracę na rzecz innego podmiotu.

Odwołanie może nastąpić w każdym czasie. Organu odwołującego nie obowiązują, tak jak to jest przy wypowiadaniu umowy o pracę na czas nie określony, okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w czasie których nie można zgodnie z prawem dokonać wypowiedzenia, może być dokonane w każdym czasie, a więc także podczas usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Stosunek pracy na podstawie mianowania jest pozaumownym stosunkiem pracy regulowanym przepisami szczególnymi.

Szczególną cechą stosunku pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę jest jego ścisłe powiązanie z członkostwem w danej spółdzielni.

Wybór stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, wówczas, gdy obowiązujące przepisy prawa lub statuty organizacji stanowią, że osoba wybrana na określone stanowisko ma obowiązek pozostawania w stosunku pracy.

Zgodnie z konstrukcją prawną odwołania równoznacznego z wypowiedzeniem umownego stosunku pracy pracownik może zostać pozbawiony stanowiska wcześniej niż upłynie okres wypowiedzenia.

Powołanie, jak każda inna forma powstania stosunku pracy, musi spełniać pewne określone prawem przesłanki, aby było ważne i zgodne z prawem.

Pracownik, który nawiązał stosunek pracy na podstawie wyboru, może zwrócić się na piśmie do dotychczasowego pracodawcy o udzielenie urlopu bezpłatnego. Urlop taki jest udzielany na zasadach określonych w Kodeksie pracy.

Sytuacja prawna pracodawcy, z którym pracownik z naruszeniem prawa rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia, bez uzasadnionej przyczyny, jest w zakresie wysokości odszkodowania zbliżona do sytuacji pracownika, który dochodzi odszkodowania na podstawie art. 58 Kodeksu pracy.

Jeśli pracownik podjął pracę wskutek orzeczenia sądu przywracającego go do pracy, wówczas przysługuje mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.

Warunki stosowania telepracy przez pracodawcę określa się w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu między pracodawcą a tymi organizacjami.

Omawiany artykuł określa enumeratywnie warunki zatrudnienia, które dla pracowników skierowanych do pracy na terytorium Polski nie mogą być mniej korzystne niż te, które przewidują przepisy polskiego prawa pracy.

Upływ trzymiesięcznego okresu nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania skutkuje wygaśnięciem nie tylko stosunku pracy zawartego na podstawie umowy, ale także powołania.

Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy - niezależnie od podstawy jego nawiązania - wygasa. Jest to konsekwencją obowiązku osobistego świadczenia pracy przez pracownika. Stosunek pracy wygasa z końcem dnia, w którym pracownik zmarł, nie zaś z chwilą - momentem jego śmierci.

Z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, chyba, że pracownik zostaje przejęty przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Przepisy rozdziału IIa Kodeksu pracy weszły w życie z dniem 1 maja 2004 r., z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Ich celem jest zapewnienie pracownikom kierowanym do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej warunków zatrudnienia nie mniej korzystnych niż te, które gwarantują przepisy kodeksu pracy oraz inne akty prawne z zakresu prawa pracy.

Pomimo odrębności zarówno dotyczących sposobu świadczenia pracy, jak i miejsca jej wykonywania pracownikowi świadczącemu pracę w formie telepracy przysługują - tak jak pozostałym pracownikom - wszystkie prawa wynikające ze stosunku pracy, na przykład prawo do urlopu wypoczynkowego.

Nie tylko pracodawcy mogą wypowiadać umowy w trybie natychmiastowym. Również pracownicy, w przypadku naruszenia swoich praw, mają prawo do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia i do odszkodowania.

Mając na uwadze fakt, iż pracownik świadczący pracę w formie telepracy powinien być traktowany tak samo jak każdy inny pracownik, do zawarcia umowy o świadczenie telepracy, jej formy i treści należy stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące wszystkich umów o pracę.

Zwolnienie pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia może wiązać się z roszczeniem pracownika bądź o przywrócenie do pracy, bądź o odszkodowanie.

Tak jak w przypadku wszystkich pracowników, tak i w odniesieniu do telepracowników pracodawca ma prawo kontrolować wykonywanie przez nich pracy. Kontrola ta, dotyczy nie tylko rezultatów pracy, ale także sposobu jej wykonywania.

W przeciwieństwie do rozwiązania umowy o pracę będącego efektem oświadczenia woli, wygaśnięcie takiej umowy następuje z mocy prawa, tzn. jest niejako „automatycznym” następstwem określonego w przepisach zdarzenia.

Pracownik bezprawnie zwolniony z pracy może domagać się albo przywrócenia do pracy, albo odszkodowania. Kodeks pracy wskazuje sytuacje, kiedy pierwsze roszczenie jest wyłączone.

Nie tylko pracownik ma prawo do odszkodowania w przypadku bezprawnego wypowiedzenia umowy o pracę. Również pracodawca, jeżeli uważa że wypowiedzenie umowy przez pracownika nie było zgodne z prawem, może żądać takiego odszkodowania.

W stosunku do telepracownika należy odpowiednio stosować przepisy określające obowiązki wszystkich pracowników. Analogicznie określając obowiązki pracodawcy względem telepracownika należy stosować odpowiednio przepisy prawa pracy odnoszące się do wszystkich pracodawców.

Praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Takie wykonywanie obowiązków służbowych będzie się nazywać telepracą.

W terminie 3 miesięcy od dnia podjęcia pracy w formie telepracy, każda ze stron może wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy.

Poniższy artykuł dotyczy sytuacji, w której jedna ze stron umowy, dokonała wypowiedzenia umowy o pracę, a pracodawca w okresie biegu tego wypowiedzenia, kiedy umowa o pracę trwała nadal, rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów określających ten tryb rozwiązywania umów.

Omawiany artykuł wskazuje sytuacje, kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Co więcej, są to sytuacje kiedy Kodeks pracy nie wymaga, aby wina leżała po stronie pracownika.

Omawiany artykuł wskazuje sytuacje, kiedy pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Warunkiem koniecznym jest tutaj wina pracownika.

Zgodnie z omawianym artykułem, pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Na podstawie fikcji prawnej uznaje się więc ten okres za czas wykonywania pracy.

Naruszające prawo wypowiedzenie umów terminowych (umowy na okres próbny, na czas określony czy na czas wykonania określonej pracy), w przeciwieństwie do wadliwego (nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy o wypowiadaniu umów o pracę) wypowiedzenia umowy na czas nie określony, nie daje podstaw do żądania uznania takiego wypowiedzenia za bezskuteczne czy przywrócenia do pracy – z wyjątkiem pewnych grup zawodowych w okresie ochronnym.

W myśl art. 49 zastosowanie krótszego okresu wypowiedzenia powoduje rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu wymaganego. Przez wymagany okres wypowiedzenia należy rozumieć okresy wypowiedzenia ustawowe i to zarówno w wymiarze podstawowym, jak i wymiarze zmodyfikowanym przez strony.

Wskutek odwołania pracownika od niezgodnego z prawem rozwiązania umowy, sąd może orzec o jego przywróceniu do pracy. Jednakże samo orzeczenie sądu nie powoduje, że dochodzi automatycznie do nawiązania na nowo przerwanego stosunku pracy.

Zgodnie z art. 45 Kodeksu pracy pracownik, który uważa, że wypowiedzenie mu umowy o pracę na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu tych umów, może domagać się przed sądem pracy orzeczenia o bezskuteczności wypowiedzenia lub odszkodowania.

Przywrócony do pracy prawomocnym orzeczeniem sądu pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy tylko pod warunkiem przystąpienia do niej.

Wybór w prawie pracy

Odwołanie z funkcji a wypowiedzenie umowy o pracę z członkiem zarządu

Rewolucyjne zmiany w umowach na czas określony w 2016 r.

Miejsce pracy jako element umowy o pracę

Umowy na czas określony po nowelizacji Kodeksu pracy

Zmiana statusu nauczycieli placówek opiekuńczo-wychowawczych od 2014 roku

Delegowanie pracownika do innego państwa Unii Europejskiej

Czy spadkobiercy zmarłego pracownika odpowiadają za wyrządzoną przez niego szkodę?

Kto wstępuje w prawa pracownika po jego śmierci

Wypowiedzenie stosunku pracy a powołanie (art. 68(3))

Czy powołanie może być poprzedzone konkursem? (art. 68(1))

Czym jest stosunek pracy na podstawie powołania? (art. 68)

Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu pracy do powołania (art. 69)

Odprawa dla pracownika wybranego (art. 75)

Odwołanie ze stanowiska (art. 70)

Okres wypowiedzenia w przypadku powołania (art. 72)

Stosunek pracy na podstawie mianowania (art. 76)

Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę (art. 77)

Stosunek pracy na podstawie wyboru (art. 73)

Sytuacja odwołanego w okresie wypowiedzenia i po jego upływie (art. 71)

Termin i forma powołania (art. 68(2))

Urlop bezpłatny pracownika wybranego (art. 74)

Wysokość odszkodowania należnego pracodawcy (art. 61(2))

Wynagrodzenie w przypadku przywrócenia do pracy (art. 57)

Wpływ organizacji związkowej na charakter telepracy w zakładzie pracy (art. 67(6))

Warunki zatrudnienia pracownika skierowanego do pracy na terytorium Polski (art. 67(2))

Tymczasowe aresztowanie pracownika a stosunek pracy (art. 66)

Śmierć pracownika a stosunek pracy (art. 63 (1))

Śmierć pracodawcy a stosunek pracy (art. 63(2))

Skierowanie pracownika do pracy w Polsce (art. 67(1))

Równe traktowanie telepracownika (art. 67(15))

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia (art. 55)

Uzgodnienie warunków wykonywania telepracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem (art. 67(7))

Roszczenia pracownika w przypadku rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym (art. 56)

Kontrolowanie telepracownika (art. 67(14))

Kiedy wygasa umowa o pracę? (art. 63)

Kiedy pracownikowi przysługuje tylko odszkodowanie? (art. 59)

Kiedy pracodawcy przysługuje odszkodowanie? (art. 61(1))

Dodatkowe postanowienia umowne w przypadku telepracy (art. 67(11))

Czym jest telepraca i kim jest telepracownik? (art. 67(5))

Zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy (art. 67(8))

Bezprawne rozwiązanie umowy w okresie wypowiedzenia (art. 60)

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 53)

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52)

Kiedy okres pozostawania bez pracy wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia? (art. 51)

Roszczenia pracownika w przypadku wypowiedzenia umowy z naruszeniem przepisów prawa (art. 50)

Krótszy okres wypowiedzenia a wynagrodzenie (art. 49)

Odmowa przywrócenia pracownika do pracy (art. 48)

Wysokość odszkodowania przy nieuzasadnionym wypowiedzeniu umowy o pracę (art. 47(1))

Przywrócenie do pracy w wyniku orzeczenia sądu (art. 47)