Tematy - Zmiany prawa - INFOR.PL

Przepisy dotyczące umów o pracę mają zostać znowelizowane w 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad projektem zmian w Kodeksie pracy. O tym, co dokładnie zostanie zmienione, dowiemy się na przełomie sierpnia i września tego roku.

Na mocy wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE zmianie ulegną przepisy Kodeksu pracy, które różnicują okresy wypowiedzenia umów o pracę zawartych na czas określony i na czas nieokreślony. Trybunał uznał tę regulację za niezgodną z prawem Unii Europejskiej ze względu na jej dyskryminujący charakter. W konsekwencji wyroku Trybunału osoby zatrudnione na czas określony zyskają dłuższe okresy wypowiedzenia.

Już od 2015 roku lekarze będą wystawiać elektroniczne zwolnienia lekarskie, które zastąpią papierowe zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub pobytu w szpitalu albo sprawowaniu opieki nad chorym członkiem rodziny.

Osoba ubezpieczona może złożyć wniosek do ZUS o ponowne ustalenie wysokości emerytury w związku z zaniżonym stażem pracy. Może zdarzyć się, że po ponownym ustaleniu wysokości emerytury, ZUS w dalszym ciągu będzie ją zaniżał. Czy w takiej sytuacji możliwe jest odwołanie się od prawomocnej decyzji ZUS dotyczącej wysokości emerytury?

Zmiany w emeryturach weszły w życie 1 lutego 2014 r. Wprowadzono okres przejściowy od 1 lutego 2014 r. do 30 października 2014 r., w którym dla potrzeb emerytalnych określono mechanizm przekazania całości środków zgromadzonych w OFE do ZUS.

Od 17 czerwca 2013 r. z urlopu wychowawczego można korzystać do 5 urodzin dziecka. Tak samo z prawa do obniżenia wymiaru etatu zamiast urlopu wychowawczego. Kolejne zmiany dotyczące m.in. zasad korzystania z urlopu wychowawczego weszły w życie od 1 października 2013 r.

Rada Ministrów przyjęła projekt zmian w systemie emerytalnym czyli projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, przedłożony przez ministra pracy i polityki społecznej.

Dnia 23 sierpnia 2013 r. weszły w życie nowe regulacje dotyczące czasu pracy. Aktualnie istnieje m.in. możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy, zastosowania przerywanego i elastycznego czasu pracy. Jakie nowe zasady czasu pracy można stosować w organizacjach pozarządowych?

Zmiany w urlopach wychowawczych weszły w życie 1 października 2013 r. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi 36 miesięcy i można wykorzystać go maksymalnie w 5 częściach.

Urlop dla poratowania zdrowia, zwany również urlopem zdrowotnym dla nauczycieli, czekają pewne zmiany. Rada ministrów przyjęła bowiem projekt ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela z dnia 12 lipca 2013 roku. Zmiany te skutkują doprecyzowaniem celu przeznaczenia urlopu dla poratowania zdrowia, zmianą kryteriów jego przyznawania, jego wymiaru oraz zmianą w zakresie orzekania. Planowany termin wejścia w życie zmian to 1 stycznia 2014 roku.

Praca w niedziele i święta będzie dozwolona także w przypadku usług transgranicznych? Zmianę tę proponuje projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który został rozpatrzony dnia 28 sierpnia 2013 r. w pierwszym czytaniu w Sejmie.

Planowanie czasu pracy po zmianach przepisów może przynosić korzyści. Od dziś pracodawcy mogą wydłużać okresy rozliczeniowe nawet do 12 miesięcy. Nowe przepisy pozwolą im lepiej spożytkować czas, za który płacą zatrudnionym, oraz uniknąć redukcji etatów w razie dekoniunktury.

Nowe przepisy wprowadzające elastyczny czas pracy ułatwiają nie tylko organizację pracy, ale i godzenie życia zawodowego z prywatnym. Dzięki ostatnim zmianom w kodeksie pracy, pracodawcy mogą realizować potrzeby swoich pracowników bez ponoszenia dodatkowych kosztów i ryzyka nałożenia kary przez inspektora PIP.

Fizyk medyczny bez certyfikatu Krajowego Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia może wykonywać testy eksploatacyjne urządzeń radiologicznych. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego uzależnienie wykonywania testów od uzyskania certyfikatu jest niezgodne z Konstytucją.

Jak będzie można wykorzystać urlopy w elastycznym czasie pracy? Już w sierpniu mogą wejść w życie nowe przepisy o czasie pracy. Urlopy wypoczynkowe będą jednak udzielane na dotychczasowych zasadach.

Pracodawcy będą mogli wydłużać okresy rozliczeniowe czasu pracy do 12 miesięcy w każdym systemie czasu pracy. Dopuszczalne będzie również ustalenie dla pracowników ruchomego czasu pracy, który będzie pozwalał na naruszenie doby pracowniczej. Takie zmiany wprowadza nowelizacja Kodeksu pracy dotycząca czasu pracy, która wejdzie w życie od sierpnia 2013 r.

Zmiany w Karcie nauczyciela w 2014 roku mają służyć podniesieniu jakości pracy w szkołach. Wynagrodzenia nauczycieli będą miały bardziej motywacyjny i elastyczny charakter, a wysokość dodatku wiejskiego zostanie ujednolicona. Przewiduje się również m.in. zmiany w zakresie urlopu dla poratowania zdrowia.

Wychowawców w domach dziecka czekają zmiany od 2014 roku, dotyczące kluczowych dla nich zagadnień, takich jak między innymi zarobki, czas pracy oraz uprawnienia nauczycielskie.

Elastyczny czas pracy przewiduje nowelizacja ustawy Kodeks pracy praz ustawy o związkach zawodowych, która weszła w życie z dniem 23 sierpnia 2013 r. Wprowadziła 12-miesięczne okresy rozliczeniowe czasu pracy oraz ruchomy czas pracy. Senat wprowadził do nowelizacji poprawki.

Elastyczny czas pracy został uchwalony 13 czerwca 2013 r. przez sejm. Zmiany w prawie pracy weszły w życie dnia 23 sierpnia 2013 r. Funkcjonują już dłuższe 12-miesięczne okresy rozliczeniowe i ruchomy czas pracy. Okres rozliczeniowy może być wydłużony w każdym systemie czasu pracy.

29 stycznia 2013 r. zostało podpisane nowe rozporządzenie regulujące zasady rozliczania diet przysługujących pracownikom sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych. Przepisy w nim zawarte zmieniają m.in. wysokość diet z tytułu podróży służbowej.

Zawarliśmy z pracownikiem umowę o pracę na czas określony od 1 stycznia do 31 października 2011 r. Po niej podpisaliśmy kolejną umowę na czas określony od 1 listopada 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. Następnie zawarliśmy z pracownikiem umowę na czas określony od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r. Kiedy powinniśmy wydać świadectwo pracy? Czy powinniśmy zrobić to w styczniu 2013 r., kiedy minęły 2 lata od zawarcia pierwszej umowy o pracę?

Nowelizacja z 11 maja 2012 r. (tzw. ustawa wiekowa) wprowadziła nie tylko zmiany związane z podwyższeniem wieku emerytalnego wymaganego do uzyskania emerytury. Ustawa ta zmodyfikowała również w pewnym stopniu zasady ustalania wysokości świadczeń.

Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne mają możliwość uzyskania miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych ze środków PFRON. Aby jednak tak się stało, należy spełnić przesłanki określone w przepisach ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Natomiast przepisy w zakresie dofinansowań uległy istotnej zmianie na mocy przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw.

Osoby, które do końca 2012 r. nie ukończyły dotychczas obowiązującego wieku emerytalnego, przejdą na emeryturę w wieku odpowiednio podwyższonym. Później niż pod rządami poprzednich przepisów uprawnienia emerytalne uzyskają też rolnicy, sędziowie i prokuratorzy.

Jednym z uprawnień rodziców związanych z urodzeniem się dziecka są urlopy. Na razie w 2013 r. obowiązują takie same zasady ich udzielania jak w ubiegłym roku. Przygotowanych jest jednak kilka kolejnych zmian w tym zakresie, np. wprowadzenie wspólnych urlopów rodzicielskich.

Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe regulacje w zakresie przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Obecnie może do nich przystąpić każdy, kto nie spełnia warunków do podlegania tym ubezpieczeniom obowiązkowo.

Od stycznia 2013 r. obowiązują zmienione zasady ustalania wysokości emerytur i rent. Stracą na nich emeryci, którzy pobierali wcześniejszą emeryturę, a zyskają osoby ubiegające się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Od 4 stycznia 2013 r. wprowadzone zostały nowe dokumenty potrzebne do uzyskania świadczeń rodzinnych. Najważniejsze zmiany polegają na wprowadzeniu nowych wzorów wniosków niezbędnych do ubiegania się o specjalny zasiłek opiekuńczy oraz „becikowe”.

Od 1 stycznia 2013 r. zmieniły się zasady rozliczania autorskich 50% kosztów uzyskania przychodów. Koszty pracownicze oraz od pozostałych dochodów nie uległy zmianie.

Od 24 stycznia br. obowiązuje nowy formularz DEK-I-u, w którym pracodawcy będą wykazywać ewentualne obniżenia wpłat na PFRON. Zmieniły się ponadto wzory istniejących deklaracji oraz informacji miesięcznych i rocznych. Z dotychczasowych formularzy pracodawcy powinni korzystać za miesiące do maja br. Do 20 lipca br. będą zmuszeni dokonać ich korekty. Ponadto rozszerzono kompetencje kontrolne PFRON w zakresie dofinansowania kosztów płacy zatrudnianych osób niepełnosprawnych.

Od 4 stycznia 2013 r. wprowadzone zostały nowe dokumenty potrzebne do uzyskania świadczeń rodzinnych. Najważniejsze zmiany polegają na wprowadzeniu nowych wzorów wniosków niezbędnych do ubiegania się o specjalny zasiłek opiekuńczy oraz „becikowe”.

W poprzednich miesiącach ustawodawca zapowiadał szeroką nowelizację przepisów Kodeksu pracy i przepisów wykonawczych. Zmiany te miały wejść w życie od 1 stycznia 2013 r. – jednak z różnych przyczyn prace nad nowymi przepisami uległy opóźnieniu. Tak jest np. ze zmianami dotyczącymi urlopów macierzyńskich, które obecnie przewidziane są na wrzesień 2013 r. Według najnowszych informacji, istotne zmiany dotyczące rozliczania czasu pracy mają pojawić się na wiosnę. Również dopiero w trakcie roku mają zmienić się przepisy dotyczące podróży służbowych. Na łamach „Rachunkowości Budżetowej” będziemy sukcesywnie opisywać nowe przepisy.

Przedsiębiorcy, którzy mają zaległości z tytułu nieopłaconych składek należnych za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., mogą wystąpić do ZUS z wnioskiem o ich umorzenie. Abolicja dotyczy tylko składek na własne ubezpieczenia przedsiębiorcy. Warunkiem jest jednak opłacenie wszystkich zaległych składek niepodlegających umorzeniu, tj. m.in. składek należnych za zatrudnione osoby. Przedsiębiorca ubiegający się o umorzenie nie może mieć ponadto żadnego zadłużenia wobec ZUS za okres od marca 2009 r.

Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe kwoty miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Pracodawcy, aby je otrzymać, muszą wpłacać wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych na ich rachunki bankowe.

Od 1 stycznia 2013 r. będą obowiązywać nowe kwoty miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Dofinansowanie będzie przysługiwać w tej samej wysokości zarówno pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej, jak i pracodawcy z otwartego rynku pracy. Do tej pory wysokość dofinansowania była zróżnicowana dla tych pracodawców.

Od 1 stycznia 2013 r. pacjentów czekają rewolucyjne zmiany dotyczące zasad potwierdzania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. Aby uzyskać bezpłatne świadczenie w publicznej placówce zdrowia, wystarczy dowód tożsamości pacjenta i jego numer PESEL. Płatnicy powinni przypomnieć swoim ubezpieczonym o konieczności zaktualizowania danych, na podstawie których są oni objęci ubezpieczeniem zdrowotnym. Przypominają o tym zarówno ZUS, jak i NFZ.

W 2013 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wzrośnie do 1600 zł. Od jego wysokości w znacznej mierze zależą także inne świadczenia pracownicze, np. kwota maksymalnej wysokości odprawy przy zwolnieniach grupowych.

Wystąpienie z wnioskiem o przyznanie emerytury wiąże się z koniecznością zgromadzenia dokumentacji, niejednokrotnie dotyczącej odległych lat zatrudnienia. Pracodawca ma obowiązek udzielić przyszłemu emerytowi pomocy w tym zakresie. Oprócz tego pracodawca musi sporządzić zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości osiągniętych przez pracownika zarobków (najczęściej na formularzu ZUS Rp-7), a także przygotować i – za zgodą pracownika – przesłać do ZUS wniosek o przyznanie emerytury. Poniżej przedstawiamy krok po kroku, jak sprawnie i bezproblemowo przejść przez formalności związane z ubieganiem się w ZUS o przyznanie świadczenia emerytalnego.

Ostatnio coraz głośniej jest o nowych pomysłach na nowelizacje przepisów dotyczących prawa pracy. Choć większość z nich jest wciąż w fazie projektów, wiele ma szansę na wejście w życie z początkiem 2013 r. Nowe regulacje dotyczące urlopów wychowawczych, limit kosztów uzyskania przychodów z tytułu praw autorskich czy kwestia finansowania bonów towarowych z zfśs to tylko niektóre zmiany, jakie mają wejść w życie na początku 2013 r.

Nowe regulacje dotyczące urlopów wychowawczych, limit kosztów uzyskania przychodów z tytułu praw autorskich czy kwestia finansowania bonów towarowych z zfśs to tylko niektóre zmiany, jakie mają wejść w życie na początku 2013 r.

Wydłużenie wieku emerytalnego, które będzie stopniowo następować od 1 stycznia 2013 r., spowoduje, że zmienią się okresy ochronne przed zwolnieniem z pracy pracowników w wieku przedemerytalnym. W wyniku wejścia w życie reformy emerytalnej ochrona przedemerytalna niektórych grup pracowników będzie dłuższa niż dotychczasowe 4 lata.

W 2013 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wzrośnie do 1600 zł. Od jego wysokości w znacznej mierze zależą także inne świadczenia pracownicze, np. kwota maksymalnej wysokości odprawy przy zwolnieniach grupowych.

Zmiany w urlopach wypoczynkowych, nowa norma czasu pracy pracowników niepełnosprawnych, większe kary za zatrudnianie cudzoziemców i wreszcie powrót do zasad liczenia czasu pracy z 2010 r. – to najważniejsze ze zmian w prawie pracy w 2012 r.

W 1999 r. przesłaliśmy do ZUS komplet dokumentacji niezbędnej do ustalenia kapitału początkowego dla jednego z naszych pracowników, którego zatrudniamy nieprzerwanie od 1975 r. Wśród przekazanych dokumentów były zaświadczenia na druku ZUS Rp-7, dokumentujące jego wynagrodzenia za lata 1980–1998. Nie potwierdzaliśmy wtedy zarobków za okres sprzed 1980 r., gdyż ZUS i tak nie mógł ich uwzględnić przy ustalaniu 10 najkorzystniejszych lat ubezpieczenia. W 2000 r. pracownik otrzymał decyzję ustalającą kapitał początkowy. Po ukończeniu w styczniu 2013 r. 60 lat zamierza on ubiegać się o wcześniejszą emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Czy w związku z ostatnimi zmianami w zasadach ustalania kapitału początkowego może on ubiegać się o przeliczenie tego kapitału przed nabyciem uprawnień emerytalnych? Czy w celu dokonania tego przeliczenia, a także ustalenia wysokości emerytury powinniśmy potwierdzić dodatkowo zarobki pracownika za lata 1975–1979 oraz za okres po 1998 r.?

W okresie od 1 stycznia 2011 r. do 7 października 2012 r. zgodnie z art. 130 § 21 Kodeksu pracy wymiaru czasu pracy nie obniżało święto przypadające w dniu wolnym od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy – najczęściej były to soboty. Jednak w wyroku z 2 października br. (sygn. akt K 27/11, Dz.U. z 2012 r., poz. 1110) Trybunał Konstytucyjny uznał art. 130 § 21 Kodeksu pracy za niezgodny z konstytucyjną zasadą równości. Obecnie w sytuacji gdy święto pokrywa się z dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, to obniża ono wymiar czasu pracy o 8 godzin. Aby zachować zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi dnia wolnego w innym terminie.

Zatrudniamy kilku pracowników w podstawowym systemie czasu pracy – dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy dla tych pracowników przypada w sobotę. Zatrudniamy również kilku pracowników w równoważnym systemie czasu pracy (obowiązuje ich 8-godzinna norma czasu pracy) – dla nich jako dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wyznaczone zostały w grudniu br. jedynie czwartki (6 i 13 grudnia) oraz wtorki (18 i 25 grudnia). W naszej firmie obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy. W obowiązującym w naszej firmie regulaminie pracy jest zapis, zgodnie z którym wymiar czasu pracy nie ulega obniżeniu z tytułu święta przypadającego zarówno w niedzielę, jak i w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy. Czy po zmianie przepisów musimy w grudniu oddać pracownikom dodatkowy dzień wolny w zamian za święto przypadające w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy? Czy musimy dokonać zmiany regulaminu pracy?

Od 1 stycznia 2013 r. wejdzie w życie ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta przewiduje stopniowe wydłużanie wieku, w którym można przejść na emeryturę wypłacaną przez ZUS, wynoszącego obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Na dotychczasowych zasadach będą mogli przejść na emeryturę przede wszystkim ci ubezpieczeni, którzy obecnie obowiązujący wiek ukończą najpóźniej 31 grudnia 2012 r.

Od 2014 roku jeszcze przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego będzie można przejść na tzw. emeryturę częściową. Pobrane kwoty tego świadczenia obniżą jednak w przyszłości docelową emeryturę.

Pracodawcy ubiegający się o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, począwszy od wynagrodzeń wypłaconych za wrzesień br., w formularzu INF-D-P wykazują kwotę minimalnego wynagrodzenia w wysokości 1386 zł (minimalne wynagrodzenie obowiązujące w grudniu 2011 r.). Taka zmiana w formularzu INF-D-P obowiązuje od 25 października 2012 r.

Zmiany prawa

Umowy o pracę - zmiany 2015

Dłuższe okresy wypowiedzenia dla zatrudnionych na czas określony

Elektroniczne zwolnienie lekarskie od 2015 r.

Odwołanie się od prawomocnej decyzji ZUS dotyczącej wysokości emerytury

Zmiany w emeryturach od 1 lutego 2014 r.

Urlop wychowawczy – zmiany w przepisach prawa pracy

Projekt zmian w systemie emerytalnym

Czas pracy w organizacjach pozarządowych po zmianach

Zmiany w urlopach wychowawczych od 1 października

Urlop dla poratowania zdrowia 2014

Praca w niedziele i święta – usługi transgraniczne

Planowanie czasu pracy po zmianach

Dostosowanie czasu pracy do obowiązków rodzinnych

Fizyk medyczny bez certyfikatu Krajowego Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia - wyrok TK

Urlopy w elastycznym czasie pracy

Jak zmienią się od sierpnia 2013 r. zasady rozliczania czasu pracy

Zmiany w Karcie nauczyciela w 2014 roku

Wychowawców w domach dziecka czekają zmiany od 2014 roku

Elastyczny czas pracy a poprawki Senatu

Elastyczny czas pracy – zmiany w prawie pracy

Nowe zasady rozliczania podróży służbowych

Kiedy trzeba wydać świadectwo pracy, jeżeli pierwszą umowę na czas określony zawarto przed nowelizacją przepisów

Kto straci, a kto zyska na reformie emerytalnej

Jak wypłacić wynagrodzenie, aby uzyskać dofinansowanie z PFRON

Emerytura w dotychczasowym i podwyższonym wieku emerytalnym

Urlopy dla rodziców w 2013 r.

Zmiany w dobrowolnych ubezpieczeniach

Zmiany w ustalaniu wysokości emerytur i rent

Świadczenia rodzinne - nowe dokumenty

Jakie koszty stosować od 1 stycznia 2013 r. do pracownika i osoby na umowie cywilnoprawnej

Od 24 stycznia 2013 r. nowe uprawnienia kontrolne PFRON i zmiany we wzorach informacji i deklaracji wpłat

Jakie nowe dokumenty muszą składać ubiegający się o świadczenia rodzinne

Zmiany w przepisach prawa pracy od 1 stycznia 2013 r.

Jak ubiegać się o umorzenie zaległości wobec ZUS na podstawie nowych przepisów

Dofinansowanie wynagrodzeń niepełnosprawnych w 2013 r.

Ile wyniosą kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych od 1 stycznia 2013 r.

Przed końcem roku warto zaktualizować zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego

Oto wskaźniki płacowe na 2013 r.

Jak uzyskać emeryturę – krok po kroku

Sprawdź najważniejsze zmiany dla pracodawców na 2013 r.

Ważne zmiany dla pracodawców w 2013 r.

Jakich pracowników w wieku przedemerytalnym nie będzie można zwolnić po zmianie przepisów

Wskaźniki płacowe w 2013 r.

Przegląd najważniejszych zmian w prawie pracy w 2012 r.

Czy po zmianach w ustalaniu kapitału początkowego pracodawca ma dodatkowe obowiązki wobec pracownika przechodzącego na emeryturę

Jak poprawnie ustalić czas pracy w grudniu 2012 r. po zmianie przepisów

Jak poprawnie ustalić wymiar czasu pracy i harmonogram na grudzień br. po zmianie przepisów

Kogo nie dotyczy wydłużony wiek emerytalny

Emerytury częściowe – dla kogo i na jakich zasadach

Jak wypełnić formularz INF-D-P po zmianie przepisów