Uprawnienia pracownika, Układy zbiorowe

Jesteśmy podekscytowani zmianami, które planowe są na 2026 r. w zakresie ustalania istnienia stosunku pracy przez inspektorów pracy decyzją, co ma zmienić tzw. "śmieciowe zatrudnienie" a przecież już od 13 grudnia 2025 r. precedensowa ustawa w mocy i uprawnienia - jakich nigdy nie było dla osób wykonujących pracę zarobkową (na zleceniu i innych cywilnoprawnych formach). Zatem i dla pracownika i dla osoby świadczącej pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy będzie dużo szerszy katalog praw. Poniżej wyjaśniamy o co chodzi.

Co daje dłuższy staż pracy od 1 stycznia 2026 r.? Zmieniają się zasady obliczania stażu pracy pracowników. Od jego długości zależą ważne uprawnienia pracownicze. Wiele osób wraz z nowym rokiem skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia.

Od 1 stycznia 2026 r. staż pracy będzie liczony na nowych zasadach. Tymczasem od długości stażu pracy zależą ważne uprawnienia pracownicze. Wielu pracowników sektora publicznego już od początku 2026 r. skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Pozostali pracownicy dłużej poczekają na wejście w życie nowych przepisów.

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

Z jakich uprawnień pracowniczych w 2025 roku mogą skorzystać rodzice dzieci ze specjalnymi potrzebami? Kiedy mają dłuższe urlopy? Dodatkowe prawa rodziców dzieci niepełnosprawnych (także rodzice dzieci z zespołem Aspergera czy autyzmem) wymieniają przepisy prawa pracy, co z rodzicami dzieci z zaburzeniami, które nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności? Jakie dobre praktyki stosują pracodawcy w stosunku do rodziców dzieci ze szczególnymi potrzebami? Jak ocenia się zmiany w świadczeniu pielęgnacyjnym? Co jeszcze należy zmienić we wsparciu dla takich rodziców?

Resort pracy a w tym Agnieszka Dziemianowicz-Bąk odpowiedzialni są zmiany w zbiorowym prawie pracy. Środowisko związkowców ale i pracodawców czekało od dawna na nowe regulacje. Według założeń już w 2025 r. mają wejść w życie zmiany w zakresie przepisów o układach zbiorowych pracy. Będą nowe zasady prowadzenia negocjacji przez pracodawców i związki zawodowe. Wreszcie z Kodeksu Pracy, który dotyczy przecież indywidualnego prawa pracy (relacji pracownik-pracodawca) będą usunięte, a wyodrębnione do innej, osobnej ustawy przepisy dotyczące układów zbiorowych pracy, tzw. UZP.

Pracownik korzystający z urlopu ojcowskiego ma zapewnioną ochronę trwałości stosunku pracy. Oznacza to, że nie można z nim rozwiązać umowy o pracę. Czy rzeczywiście pracodawca nie ma żadnej możliwości zwolnienie pracownika podczas urlopu ojcowskiego?

Zmiany w uprawnieniach pracowniczych nauczycieli od 26 kwietnia 2023 r. Okazuje się, że generalnie nauczyciele nie mają prawa do elastycznej organizacji czasu pracy, takiej jak standardowi pracownicy! Mają jednak prawo do urlopu z powodu działania siły wyższej i do zwolnienia od pracy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.