Urlop macierzyński dla ojca i członków najbliższej rodziny – zmiany 2019

Dnia 3 czerwca 2019 r. Andrzej Duda podpisał prezydencki projekt ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Zakłada on m.in. wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracownikom realizację przysługujących im uprawnień pracowniczych oraz wzmacniających ochronę pracowników.

Babcia na urlopie macierzyńskim

Istotną zmianą w przepisach Kodeksu pracy jest rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego o pracownika, innego niż pracownik-ojciec wychowujący dziecko, czyli członka najbliższej rodziny, np. dziadka, babcię, brata, siostrę.

W myśl nowelizacji, art. 163 § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3. Na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim; dotyczy to także pracownika – ojca wychowującego dziecko lub pracownika – innego członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 175¹ pkt 3, który korzysta z urlopu macierzyńskiego.”

W myśl obowiązujących przepisów, pracownikowi-innemu członkowi najbliższej rodziny, przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego wyjątkowo w czterech sytuacjach:

1. gdy matka dziecka, będąca pracownicą albo ubezpieczoną (tj. osobą niebędącą pracownicą, objętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych), legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji;
2. gdy matka dziecka, będąca pracownicą albo ubezpieczoną, przebywa w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem;
3. w przypadku zgonu matki dziecka;
4. w przypadku porzucenia dziecka przez matkę.

Przepisy te, na podstawie art. 182^1g Kodeksu pracy, stosuje się odpowiednio również do urlopu rodzicielskiego.

Zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę

Ponadto w wyniku nowelizacji art. 177 § 5 otrzymuje brzmienie: „§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio także do pracownika – ojca wychowującego dziecko lub pracownika – innego członka najbliższej rodziny, w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Powyższy przepis oznacza, że pracownicy-inni członkowie rodziny również są objęci szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy – analogicznie do przysługujących pracownicom oraz pracownikom-ojcom wychowującym dziecko i korzystających z urlopu macierzyńskiego.

Polecamy: Kodeks pracy 2019 – Nowe Wydanie. Praktyczny komentarz z przykładami

W związku z tym:

- pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego przez innego członka najbliższej rodziny, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy (tzw. dyscyplinarka) i reprezentująca pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy (niniejszej ochrony nie stosuje się do pracownika-innego członka najbliższej rodziny, jeżeli pozostaje w okresie próbnym nieprzekraczającym miesiąca),

- rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego przez pracownika- członka najbliższej rodziny może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.