Tematy - Prawa pracownika, Urlop macierzyński - INFOR.PL

Z chwilą śmierci pracownika stosunek pracy wygasa, co jest oczywistą konsekwencją jednej z cech tego stosunku, polegającej na tym, iż świadczenie pracownika ma charakter osobisty - praca nie może być wykonywana przez inną osobę.

Zgodnie z zasadą Prawa Pracy, z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, chyba, że pracownik zostaje przejęty przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Staż pracy to okres, w którym pracownik świadczy pracę w ramach stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Na zakładowy staż pracy składa się nie tylko czas faktycznego wykonywania pracy, ale również inne okresy, takie jak urlop macierzyński czy wychowawczy.

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.

W prawie pracy dopuszczalne jest zawarcie przedwstępnej umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Kodeks pracy daje pracodawcy i pracownikowi dużą swobodę w kształtowaniu stosunku pracy. Są jednak pewne obowiązkowe postanowienia umowy, których brak powoduje określone negatywne konsekwencje.

Obecnie zatrudniam 15 osób. Z uwagi na charakter i rodzaj zawartych z moimi kontrahentami umów, korzystniej byłoby dla mnie wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące, w takich bowiem okresach sam otrzymuję swoje pieniądze. Czy jednak nie będę w ten sposób łamał przepisów prawa pracy?

Kodeks pracy wyraża ogólną zasadę, że wynagrodzenie należy się pracownikowi za wykonaną pracę lub przepracowany okres, zazwyczaj z dołu. Są jednak sytuacje, kiedy pracownik nie świadczy pracy a pracodawca i tak zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia.

W pojęciu wynagrodzenia mieszczą się wszelkie świadczenia należne od pracodawcy pracownikowi za świadczoną przez niego pracę. Wynagrodzenie jest ustalane w pieniądzu, ale nie wyklucza to świadczeń w naturze ustalanych na ogół jako uzupełnienie wynagrodzenia w pieniądzu.

Pracodawca jest zobowiązany do przesunięcia kobiety ciężarnej na inne stanowisko, jeśli wykonuje ona pracę zabronioną lub też jeśli przedłożyła zaświadczenie lekarskie, że ze względu na ciążę nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy.

Wymiar urlopu macierzyńskiego ulega skróceniu także wówczas, gdy kobieta rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka.

Zaświadczenie o stanie ciąży może być wydane przez każdego lekarza. Nie ma w tym zakresie żadnych uwarunkowań formalnych.

Od 1 stycznia 2010 r. pracownik – ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego, który może wykorzystać do osiągnięcia przez dziecko maksymalnie 12 roku życia.

Artykuł 181 Kodeksu pracy ma duże znaczenie praktyczne w sytuacji, gdy dziecko po porodzie wymaga opieki szpitalnej. Gwarantuje on matce prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu.

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownicę lub pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu.

Urlop macierzyński ustanowiony został w celu zapewnienia matce dziecka powrotu do sprawności psychofizycznej po przebytym porodzie oraz oczywiście w celu umożliwienia matce osobistej opieki nad dzieckiem w jego pierwszych dniach życia.

Przepis ten gwarantuje pracownicy, w razie zgonu urodzonego przez nią dziecka przed upływem 8 tygodni życia, prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze nie dłuższym niż 8 tygodni po porodzie i nie krótszym niż 7 dni, bez względu na to, w którym tygodniu urlopu macierzyńskiego nastąpił zgon.

Urlop wychowawczy jest bezpłatnym urlopem, udzielanym na wniosek pracownika, w celu sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem w wieku do lat 4. Może on zostać udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka lub jego opiekunom.

Pomimo, iż co do zasady urlop macierzyński jest uprawnieniem związanym ściśle z urodzeniem dziecka i okresem połogu, to jednak w niektórych przypadkach ustawodawca dał prawo do takiego urlopu również w przypadku braku faktycznego urodzenia dziecka.

Kobieta, która karmi dziecko piersią, a pracuje na pełnym etacie, ma prawo do dwóch półgodzinnych lub - w przypadku karmienia więcej niż jednego dziecka - do dwóch czterdziestopięciominutowych przerw na karmienie.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Po drugie pracownik może jednostronnie zrezygnować z dalszego przebywania na urlopie wychowawczym. Rezygnacja jest skuteczna, o ile pracownik zawiadomi pracodawcę o swoim zamiarze najpóźniej na 30 dni przed planowanym powrotem do pracy.

Kodeks pracy określa także sposób liczenia urlopu macierzyńskiego przy jego udzielaniu. Dotyczy tego omawiany przepis.

Dodatkowy urlop macierzyński jest urlopem fakultatywnym, przysługującym po wykorzystaniu obowiązkowego urlopu macierzyńskiego. Przysługuje pracownikowi od 1 stycznia 2010 r.

Pracodawcy nie mają obecnie żadnego wzorca, wedle którego mogą dokonywać kwalifikacji prac na lekkie i inne zgodnie ze wskazaniem zawartym w omawianym przepisie.

Prawo unijne nie konkretyzuje uprawnień pracowników w związku z urlopem rodzicielskim lub w razie rozwiązania w tym czasie stosunku pracy. Daje w tym zakresie jedynie ramy, pozostawiając konkretne rozwiązania państwom członkowskim.

W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest dbanie o zdrowie swoich pracowników. Tak sformułowany obowiązek daje pracownikom pewne uprawnienia.

Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Art. 15 kodeksu pracy, wyrażający jedną z podstawowych zasad prawa pracy, nakłada na pracodawcę bezwzględny obowiązek zapewniania pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej ustalonej w układzie zbiorowym, regulaminie pracy czy w obwieszczeniu lub który w okresie rozliczeniowym pracuje w nocy co najmniej przez 1/4 obowiązującego go czasu pracy.

W czasie urlopu bezpłatnego trwa nadal stosunek pracy, zaś pracownik korzysta ze szczególnej ochrony - pracodawca nie może dokonać wypowiedzenia umowy o pracę ani też wypowiedzenia zmieniającego.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Wówczas pracownik może zrezygnować z urlopu w dowolnym czasie.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy urlop wypoczynkowy ma być udzielany w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.

Zasadą jest wykorzystanie urlopu w naturze. Przepisy prawa ściśle określają sytuacje, w których pracodawca może wypłacić pracownikowi ekwiwalent za urlop. W momencie ustania stosunku pracy prawo do urlopu w naturze przekształca się w roszczenie o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest zagwarantowanym przez Kodeks pracy podstawowym prawem pracowniczym, którego pracodawca musi przestrzegać. Są jednak dwie sytuacje, kiedy pracownik może takie prawo utracić.

W przypadku udzielania przez pracodawcę urlopu bezpłatnego na okres dłuższy niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z tego urlopu z ważnych przyczyn.

Urlopy wypoczynkowe udzielane są zgodnie z planem urlopów, ustalanym przez pracodawcę.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w tym zakresie jest udzielenie pracownikowi czasu wolnego na naukę.

Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Kwestię ochrony informacji o wysokości wynagrodzenia pracownika należy rozważać w dwóch płaszczyznach. Informacje te stanowią bowiem dobro osobiste pracownika w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, a także dane osobowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Pracownica zatrudniona na pełny etat złożyła wniosek o dodatkowy urlop macierzyński i jednocześnie skrócenie w jego trakcie czasu pracy do połowy etatu. Osoba ta pracuje codziennie po 8 godzin, a zatem w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie pracować codziennie po 4 godziny. Czy możemy zlecić jej wykonywanie pracy przekraczającej ustalony w ten sposób wymiar czasu pracy, tak jak innym niepełnoetatowcom? Pracownica wykonywałaby pracę np. po 6–7 godzin dziennie, co nie będzie przecież stanowić pracy w godzinach nadliczbowych.

Polecenie wykonania pracy może mieć wpływ na zawarcie kolejnych umów tak na czas określony jak i na nieokreślony.

W niektórych sytuacjach strony stosunku pracy mogą być zainteresowane zmianą długości okresu wypowiedzenia. Pracodawca może być zainteresowany skróceniem okresu wypowiedzenia np., jeśli znajduje się w złej sytuacji ekonomicznej lub jeśli chce szybko odsunąć pracownika od ważnych z punktu widzenia pracodawcy informacji.

Zgodnie z art. 30 kodeksu pracy jednym ze sposobów rozwiązania umowy o pracę jest porozumienie. Należy zauważyć, że ustawodawca wymienia go w podanym przepisie na pierwszym miejscu, co oznacza, że traktuje ten sposób rozwiązania umowy za najlepszy. Jest on bowiem odzwierciedleniem zgodnej woli stron.

Powrót młodych matek do pracy po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym nie jest łatwy. Największą przeszkodą w powrocie do pracy jest zapewnienie opieki nad dzieckiem.

Od 1 stycznia 2009 r. obowiązują przepisy ustawy z 6 grudnia 2008 r. zmieniającej Kodeks pracy. Nowelizacja ta wprowadziła m.in. zapisy dotyczące nowej instytucji, czyli dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Nasz pracownik wraz ze swoją żoną złożył wniosek o przysposobienie 3-miesięcznego dziecka. Sąd nie wydał jeszcze orzeczenia w tej sprawie. Czy pracownik ma prawo przedłożenia pracodawcy wniosku o udzielenie mu urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia? Jakie dokumenty musi przedstawić, aby otrzymać zasiłek z ZUS?

Wielu kobietom powrót do pracy po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym sprawia wielkie trudności. Przede wszystkim do nich skierowane są szkolenia organizowane przez Akademię PARP.

ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą systemową.

Polskie organy, które są uprawnione do wydawania zezwoleń na pracę bądź ich przedłużania, mają prawo do gromadzenia licznych danych na temat cudzoziemców, nawet bardziej szczegółowych niż w jakimkolwiek rejestrze dotyczącym obywateli polskich.

Wojewoda może odmówić wydania zezwolenia na pracę, jeżeli stwierdzi określone prawem braki formalne, których zaistnienie czyni wydanie zezwolenia niemożliwym lub sprzecznym z prawem.

Prawa pracownika, Urlop macierzyński

Kto wstępuje w prawa pracownika po jego śmierci

Śmierć pracodawcy a kontynuacja stosunku pracy

Okresy nieświadczenia pracy wliczane do stażu pracy

Jak usprawiedliwiać nieobecności w pracy?

Na czym polega umowa przedwstępna?

Kiedy pracodawca nie określił rodzaju umowy

Czy można wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące?

Czy wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną?

Jakie są rodzaje wynagrodzenia?

Przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy (art. 179)

Rezygnacja matki z wychowywania dziecka (art. 182)

Stwierdzenie ciąży (art. 185)

Urlop ojcowski (art. 182(3))

Urodzenie dziecka wymagającego opieki szpitalnej (art. 181)

Kiedy zakazane jest wypowiedzenie umowy podczas urlopu wychowawczego (art. 186(1))

Jaki jest wymiar urlopu macierzyńskiego? (art. 180)

Urodzenie martwego dziecka (art. 180(1))

Urlop wychowawczy (art. 186)

Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego (art. 183)

Przerwy w pracy dla kobiety karmiącej piersią (art. 187)

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego (art. 186(4))

Podstawowe zasady udzielania urlopu macierzyńskiego (art. 183(1))

Dodatkowy urlop macierzyński dla pracownika – ojca (art. 182(2))

Zatrudnianie młodocianych przy pracach lekkich (art. 200(1))

Urlop rodzicielski a rozwiązanie stosunku pracy - regulacje unijne

Wymiana powietrza w pomieszczeniach pracy

Obowiązki pracodawcy związane z ochroną zdrowia

Obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy

Dodatek za pracę w porze nocnej (art. 151(8))

Czy urlop bezpłatny wlicza się do okresu zatrudnienia?

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego

Urlop w systemie równoważnego czasu pracy

Ustalanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy

Kiedy pracownik może utracić prawo do urlopu wypoczynkowego?

Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego

Termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego

Urlopy szkoleniowe

Zasady obliczania urlopu uzupełniającego

Ochrona informacji dotyczących wynagrodzenia pracownika

Czy podczas pracy w skróconym wymiarze czasu pracy w trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego można zlecać pracownikowi pracę powyżej jego etatu

Polecenie wykonywania pracy a zawarcie umowy na czas nieokreślony

Skracanie i wydłużanie okresów wypowiedzenia

Jak rozwiązać umowę w drodze porozumienia stron?

Matka pracująca – powrót do pracy po urlopie macierzyńskim

Dodatkowy urlop macierzyński

Przysposobienie dziecka a urlop ojcowski

Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym

Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorczej matki

Jakich danych polskie organy mogą żądać od cudzoziemców?

Kiedy wojewoda odmówi wydania zezwolenia na pracę?