Tematy - Obowiązki pracownika, Ubezpieczenia społeczne - INFOR.PL

Zdarza się, że ta sama osoba jest zatrudniona w różnych formach (np. umowa o pracę, zlecenie) u dwóch lub więcej podmiotów, a być może prowadzi też działalność gospodarczą. Taka sytuacja to tzw. zbieg tytułów ubezpieczeń. W takim przypadku należy ustalić przede wszystkim, z jakiego tytułu składki będą dobrowolne, a z jakiego obowiązkowe.

Umowa zlecenia jest stosowana na szeroko rozumianym rynku pracy niemal tak często jak sama umowa o pracę. Powszechne jej stosowanie, może jednak budzić pewne wątpliwości. Jakie składki opłacić za osobę wykonującą zlecenie w okresie zawieszenia własnej działalności gospodarczej?

Kontrola trzeźwości pracownika może w obecnym stanie prawnym nastąpić również na żądanie samego pracodawcy lub osoby przez niego upoważnionej. Kontrowersje budzi dopuszczalność przeprowadzenia kontroli samodzielnie przez pracodawcę, bez wzywania odpowiedniego organu.

Zwolnienie dyscyplinarne, inaczej rozwiązanie umowy z winy pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia, jest szczególnym trybem rozwiązania umowy o pracę. Stosując go, pracodawcy powinni kierować się szczególną ostrożnością.

Ocena pracowników powinna być dokonywana na bieżąco czy rocznie? Ze szkoleń, treningów i książek o zarządzaniu menedżerowie dowiadują się, że kluczowe jest przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej na co dzień. Pracownik powinien wiedzieć od razu, które jego działania przełożony ocenia pozytywnie, co jest jego mocną stroną, a nad którymi kompetencjami powinien pracować.

Zasady ustalania emerytur to przedmiot rozstrzygnięcia TK. Art. 21 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim nie ma zastosowania do osób, które pobierały wcześniejszą emeryturę, przyznaną na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 67 ust. 2 Konstytucji.

Emerytury w 2014 r. niewiele wzrosną. Wskaźnik waloryzacji pozostanie na ustawowym minimum 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2013 r. Wobec tego podwyżka emerytury wyniesie od 34 gr do 1,24 zł dziennie.

Odwołanie pracownika z urlopu jest możliwe. Kodeks pracy uprawnia pracodawcę do przerwania urlopu wypoczynkowego jedynie wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. Sprawdź, kiedy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu.

System emerytalny od reformy w 1999 r. pierwszy raz został poddany przeglądowi. Z raportu jasno wynika, że konieczna jest gruntowa reforma otwartych funduszy emerytalnych.

Zgłoszenie zleceniobiorcy – absolwenta studiów wyższych do ZUS powinno nastąpić od dnia ukończenia studiów, którym jest dzień złożenia egzaminu dyplomowego. Nie ma przy tym znaczenia zamiar kontynuowania studiów przez zleceniobiorcę z tytułem licencjata.

Umowa zlecenia może stanowić jedyny tytuł ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Wówczas ubezpieczenie zleceniobiorcy upoważnia do bezpłatnej służby zdrowia. Czy brak wypłacenia wynagrodzenia uniemożliwia pracownikowi korzystanie z bezpłatnej opieki medycznej?

Przedsiębiorcy, którzy mają zaległości z tytułu nieopłaconych składek należnych za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., mogą wystąpić do ZUS z wnioskiem o ich umorzenie. Jak ubiegać się o umorzenie zaległości wobec ZUS na podstawie nowych przepisów?

1 marca 2013 r. nastąpiła waloryzacja emerytur, w związku z czym obowiązują nowe kwoty najniższych emerytur i rent, a także dodatków oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent z tytułu osiągania przychodu z działalności zarobkowej.

W niektórych przypadkach inspektorzy ZUS po przeprowadzeniu kontroli wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek sporządzają protokół pokontrolny zawierający inne wnioski niż protokół sporządzony podczas kontroli, która miała miejsce wcześniej, mimo że stan faktyczny, jaki był wówczas kontrolowany, nie uległ zmianie. Jakie skutki dla przedsiębiorcy ma zmiana protokołu pokontrolnego?

Składki na ubezpieczenie społeczne młodocianych uzależnione są od roku nauki i okresu ubezpieczenia młodego pracownika oraz od podmiotu finansującego składki. Może nim być płatnik/pracodawca bądź ubezpieczony/pracownik.

ZUS ustalił składki na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za styczeń - grudzień 2013 r. dla osób prowadzących pozarolniczą działalność.

Gdy ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania prawa do emerytury, a ZUS wydał decyzję odmowną, będzie musiał wypłacić emerytowi także odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie. Nie dotyczy to sytuacji opóźnienia w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności.

ZUS od początku 2013 r. zobowiązany jest do wydawania interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasadniczo zleceniobiorca jest obejmowany obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi i wypadkowym) w okresie od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może przystąpić w każdej chwili, jeżeli przekaże płatnikowi składek-zleceniodawcy wniosek wyrażający wolę przystąpienia do tego ubezpieczenia. Ta generalna zasada nie będzie jednak miała zastosowania w licznych sytuacjach, kiedy umowa zlecenia nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zdarza się tak np. w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń, m.in. gdy zleceniobiorca jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Emeryci i renciści mają obowiązek złożenia zaświadczenia o zarobkach z poprzedniego roku kalendarzowego. Termin zgłoszenia mija z końcem lutego.

Pracodawca ma prawo odsunąć pracownika od pełnionych obowiązków, jeśli ma uzasadnione podejrzenie stanu nietrzeźwości zatrudnionego. Pracownik, niezgadzający się z decyzją pracodawcy, może poprosić o zbadanie jego stanu trzeźwości, np. alkomatem znajdującym się w zakładzie pracy.

Żaden przepis prawa pracy nie nakłada na pracownika bezwzględnego obowiązku uczestniczenia w każdym szkoleniu wskazanym przez pracodawcę. Pracownik nie może jednak odmówić uczestniczenia w szkoleniach obowiązkowych, takich jak np. szkolenia bhp. Odmowa wzięcia udziału w takim szkoleniu może być uznana za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. W przypadku dobrowolnych szkoleń/nauki ocena skutków ewentualnej odmowy przez pracownika wzięcia w nich udziału musi być każdorazowo oceniana indywidualnie, tj. w niektórych sytuacjach może stanowić podstawę do rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem.

Pracodawca, który chce zatrudnić telepracownika, powinien wcześniej przygotować odpowiednie przepisy wewnątrzzakładowe. Należy do nich zaliczyć m.in. regulamin telepracy, który powinien określać np. sposób kontaktowania się pracodawcy z pracownikiem.

Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe regulacje w zakresie przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Obecnie może do nich przystąpić każdy, kto nie spełnia warunków do podlegania tym ubezpieczeniom obowiązkowo.

Wykonywanie niektórych rodzajów prac wymaga spełnienia przez pracowników dodatkowych wymogów sanitarnych. Taka sytuacja ma miejsce np. podczas czynności, przy których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby.

Pracodawca ma obowiązek przekazać pracownikom informacje o składkach przekazanych za nich do ZUS. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2012 r. informację taką przekazuje raz w roku, za rok ubiegły.

Szczególne uregulowania w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego dotyczą uczniów oraz studentów przed ukończeniem 26 lat, którzy są zatrudnieni na podstawie umów zlecenia, a także uczniów – pracowników, którzy w świetle przepisów prawa pracy są uznawani za pracowników młodocianych.

Kilku pracowników zwróciło się do nas o rozliczenie ich przychodów, które uzyskali w 2012 r. Terminem na złożenie oświadczenia w tym zakresie był 9 stycznia br., a osoby te wystąpiły o rozliczenie po tej dacie. Czy w tej sytuacji mamy obowiązek rozliczyć tych pracowników?

Do kogo należy opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne (zatrudniającego czy zakładu karnego) za pracującego skazanego, zależy od rodzaju zawartej umowy, czyli od podstawy zatrudnienia. Wynika to z faktu, że nie każda podstawa zatrudnienia powoduje powstanie obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Dla tej grupy osób ważne jest ustalenie, na jakiej podstawie prawnej mają wykonywać pracę zarobkową.

Obowiązujące przepisy dopuszczają zatrudnianie młodocianych, a więc osób, które ukończyły 16 lat, ale nie przekroczyły 18 lat. Wyjątkowo dopuszczalne jest również wykonywanie pracy przez osoby, które nie ukończyły 16 lat. Zarówno ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, jak i ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie określają minimalnego wieku, od którego osiągnięcia jest uzależnione objęcie obowiązkiem ubezpieczeniowym.

W zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli wskazano, że kontrola ZUS ma dotyczyć prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych tylko jednej pracownicy. Osoba ta przepracowała u nas tylko 2 tygodnie, a następnie poszła na zwolnienie lekarskie (posiadała okres wyczekiwania z tytułu poprzedniego zatrudnienia) – okazało się, że jest w trzecim miesiącu ciąży. Pracownica jest na zwolnieniu już od półtora miesiąca i przypuszczam, że nie wróci do pracy przed porodem. Dlaczego ZUS żąda akt tylko tej jednej pracownicy?

Kieruję przedsiębiorstwem usługowym zatrudniającym 30 pracowników, którzy w większości korzystają przy wykonywaniu swojej pracy z komputerów. Od kiedy firma rozwinęła się poza rynek lokalny, jestem zmuszony do częstszych wyjazdów. Niestety, zauważyłem, że w tym czasie efektywność pracowników spada. Wiąże się to najczęściej z poświęcaniem czasu na surfowanie po sieci w celach innych niż praca. Jest to w ostatnich latach problem większości firm nie tylko w Polsce. Jak temu zaradzić?

Nieudzielenie przez zakładową organizację związkową informacji o wszystkich pracownikach korzystających z jej obrony, żądanej przez pracodawcę bez rzeczowej potrzeby, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku współdziałania z tą organizacją w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 21 listopada 2012 r., III PZP 6/12).

Chcemy upoważnić do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy oprócz pracodawcy także inne osoby. Czy osobą upoważnioną mogą być tylko osoby zatrudnione w naszym zakładzie, czy również spoza zakładu, np. żona właściciela firmy? Jak powinno wyglądać takie upoważnienie?

Zatrudniamy księgową i chcemy do jej umowy o pracę wprowadzić postanowienie o zakazie podjęcia przez nią jakiegokolwiek dodatkowego zatrudnienia. Podejrzewamy, że nie wyrazi ona na to zgody. Czy możemy jednostronnie zakazać jej dodatkowej pracy i rozwiązać umowę z jej winy w razie zlekceważenia tego zakazu?

Uzyskanie emerytury jest na ogół uzależnione od złożenia wniosku o to świadczenie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ZUS przyznaje z urzędu emeryturę osobie pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Nie ma jednoznacznych regulacji dotyczących tego, od jakiego momentu należy liczyć czas pracy pracownika. Dlatego kwestie te powinny znaleźć się w przepisach wewnętrznych.

Zatrudniam kadrową. Czy osoba prowadząca sprawy kadrowe powinna podpisać oświadczenie o przestrzeganiu przepisów ustawy o ochronie danych osobowych?

Prowadzę mały zakład fryzjerski. Ze względu na złą koniunkturę na rynku – być może – będę zmuszony zgłosić do sądu gospodarczego wniosek o ogłoszenie upadłości. Czy po złożeniu takiego wniosku nadal będę musiał opłacać składki ZUS?

Przepisy prawa pracy nie zabraniają zatrudnienia u tego samego pracodawcy na więcej niż jednym etacie. Wymaga to jednak spełnienia dodatkowych warunków, by nie narazić się na zarzut obchodzenia przepisów prawa.

Jestem rzemieślnikiem, mistrzem cukiernictwa. Prowadzę średniej wielkości rodzinną firmę (piekarnię-cukiernię), w której zatrudniam młodocianych pracowników w celu praktycznej nauki zawodu. Od 1 września br. w mojej firmie do wykonywania zawodu cukiernika przyucza się również mój 16-letni syn. Księgowa powiedziała mi, że członek rodziny zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi zostać zgłoszony do ZUS jako osoba współpracująca. Oznacza to bardzo wysokie składki, które musiałbym opłacać za syna. Czy to prawda?

Zmiany w urlopach wypoczynkowych, nowa norma czasu pracy pracowników niepełnosprawnych, większe kary za zatrudnianie cudzoziemców i wreszcie powrót do zasad liczenia czasu pracy z 2010 r. – to najważniejsze ze zmian w prawie pracy w 2012 r.

Niezadowalająca wysokość świadczeń emerytalnych i rentowych sprawia, że emeryci i renciści bardzo często podejmują zatrudnienie w celu uzyskania dodatkowych dochodów. Liczne są również przypadki, gdy mimo ustalenia przez organ rentowy prawa do emerytury lub renty, świadczeniobiorca kontynuuje już wcześniej podjęte zatrudnienie. Okoliczność posiadania ustalonego prawa do emerytury lub renty nie oznacza jednak, że z tytułu zatrudnienia nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Z reguły bowiem zatrudnienie emeryta lub rencisty pociąga za sobą obowiązek opłacania tych składek. Dotyczy to zarówno zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak i niepracowniczego stosunku zatrudnienia.

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest ograniczona do kwoty 30-krotności prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Prognozowane wynagrodzenie określa ustawa budżetowa. W 2012 r. kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi 105 780 zł.

Osoby podlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu mają obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków swojej rodziny, którzy nie spełniają warunków do objęcia tym ubezpieczeniem z innego tytułu.

Samochód służbowy oprócz tego, że jest narzędziem pracy, często służy pracownikom w celach prywatnych. Jeśli jest leasingowany, pracodawca powinien wypisać stosowne upoważnienie do korzystania. W ewidencji przebiegu pojazdu pracownik powinien wskazać liczbę przejechanych kilometrów ze wskazaniem celu używania pojazdu.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy oraz tzw. starej emerytury (ustalanej dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. oraz dla tych spośród urodzonych po 1948 r., którzy do końca 2008 r. spełnili warunki do uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych) jest uzależniona w dużej mierze od kwoty bazowej obowiązującej w dniu powstania prawa do świadczenia. Osoby, które pracowały po przyznaniu emerytury lub renty, mogą ubiegać się o ponowne jej ustalenie przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej. Na ogół muszą jednak udowodnić wyższe zarobki od tych, które ZUS uwzględnił wcześniej przy obliczeniu emerytury lub renty.

Od 2014 roku jeszcze przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego będzie można przejść na tzw. emeryturę częściową. Pobrane kwoty tego świadczenia obniżą jednak w przyszłości docelową emeryturę.

Obowiązki pracownika, Ubezpieczenia społeczne

Zbieg tytułów ubezpieczeń - umowa o pracę, zlecenie, działalność gospodarcza

Składki za zleceniobiorcę w okresie zawieszenia jego działalności gospodarczej

Kontrola trzeźwości pracownika także przez pracodawcę

Zwolnienie dyscyplinarne

Ocena pracowników - bieżąca czy roczna?

Zasady ustalania emerytur - wyrok TK

Emerytury 2014 r.

Odwołanie pracownika z urlopu - najważniejsze informacje

System emerytalny - raport

Zgłoszenie zleceniobiorcy – absolwenta studiów wyższych do ZUS

Umowa zlecenia bez wynagrodzenia a bezpłatna służba zdrowia

Umorzenie zaległości wobec ZUS

Emerytury 2013 - waloryzacja

Zmiana protokołu pokontrolnego przez inspektora ZUS - skutki dla przedsiębiorcy

Składki na ubezpieczenia społeczne młodocianych

Składki na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 2013

ZUS płaci odsetki za opóźnienie w wypłacie

ZUS - interpretacje indywidualne

Ubezpieczenie społeczne zleceniobiorcy

Zaświadczenie o zarobkach emerytów i rencistów

Ocena trzeźwości pracownika

Jakie obowiązki ma pracodawca, gdy pracownik się dokształca

Ogólne zasady wprowadzania telepracy

Na jakich zasadach pracodawca może korzystać z rzeczy pracownika

Zmiany w dobrowolnych ubezpieczeniach

Kiedy pracownik musi wykonać badania sanitarno-epidemiologiczne

W 2013 r. pracodawcy po raz pierwszy przekazują pracownikom zbiorczą RMUA

Zatrudniasz ucznia lub studenta - oto obowiązki wobec ZUS

Czy można rozliczyć za pracownika podatek, jeżeli PIT-12 złożył on po terminie

Kto płaci składki za pracującego skazanego

Zatrudniasz młodocianych - sprawdź, jakie masz obowiązki ubezpieczeniowe

Kontrola doraźna ZUS

Co to jest cyberslacking?

Czy związek zawodowy musi informować pracodawcę o wszystkich pracownikach, których reprezentuje

Kto może zostać upoważniony do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy

Kiedy można zakazać pracownikowi dodatkowego zatrudnienia

Krótki przewodnik, jak uzyskać emeryturę

Od kiedy liczyć czas pracy

Czy kadrowa powinna podpisać oświadczenie o ochronie danych osobowych

Opłacanie składek przez przedsiębiorcę w upadłości

Praca na dwóch etatach u tego samego pracodawcy

Kiedy ojciec zatrudniający syna w swojej firmie nie musi zgłaszać go do ZUS jako osobę współpracującą

Przegląd najważniejszych zmian w prawie pracy w 2012 r.

Zatrudniasz emeryta lub rencistę - sprawdź, jakie składki za niego płacić

Naruszenie zakazu konkurencji

Sprawdź, jak rozliczyć składki ZUS, gdy dochody pracownika przekroczyły roczny limit

Ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny

Samochód służbowy wykorzystywany w prywatnych celach

Pracowałeś na emeryturze - ubiegaj się o ponowne jej ustalenie

Emerytury częściowe – dla kogo i na jakich zasadach