Składki za zleceniobiorcę w okresie zawieszenia jego działalności gospodarczej

PROBLEM

Jestem przedsiębiorcą, prowadzę jednoosobowo działalność gospodarczą. Chciałbym rozpocząć współpracę na podstawie umowy zlecenia z osobą fizyczną, która ma zawieszoną działalność gospodarczą. Wartość zlecenia to 2500 zł. Jakie składki ZUS należy naliczyć od takiego zlecenia, jakie koszty uzyskania przychodów i jaki podatek dochodowy?

RADA

Jeśli dla zleceniobiorcy przychód uzyskany z tytułu zawartej umowy zlecenia będzie podatkowo traktowany jak przychód z działalności pozarolniczej, składki ZUS i podatek powinien opłacać zleceniobiorca z tytułu własnej działalności. Stanie się tak w sytuacji, gdy zakres zlecenia będzie się mieścił w zakresie prowadzonej przez zleceniobiorcę działalności. Nie ma wówczas znaczenia fakt, że działalność jest zawieszona, gdyż podjęcie zlecenia mieszczącego się w zakresie zawieszonej działalności jest równoznaczne z jej ponownym podjęciem. Jeżeli natomiast rodzaj zleconych usług jest odmienny od profilu zawieszonej działalności gospodarczej zleceniobiorcy, będzie on podlegał ubezpieczeniom na ogólnych zasadach, tj. jak zleceniobiorca. Zleceniobiorcom przysługują koszty uzyskania przychodów w wysokości 20% przychodu pomniejszonego o potrącone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe – jeśli zleceniobiorca przystąpił do tego ubezpieczenia. Zaliczkę na podatek dochodowy należy pobrać w wysokości 18% przychodu. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Umowę zlecenia mogą zawrzeć dwie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. O tym, czy umowa cywilna stanie się dla zleceniobiorcy odrębnym tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, zdecyduje kwalifikacja podatkowa przychodu uzyskanego z tytułu umowy cywilnoprawnej. Jeżeli Pana zleceniobiorca podpisze umowę na wykonanie czynności/usług, określonych we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, wówczas przychód uzyskany z takiego zlecenia pod względem podatkowym nie stanowi przychodu z działalności wykonywanej osobiście, lecz jest przychodem z działalności gospodarczej. W takiej sytuacji zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu tylko z tytułu prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności. Natomiast z tytułu wykonywania umowy zlecenia osoba ta nie jest obejmowana ubezpieczeniami społecznymi ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Nie następuje zatem zbieg tytułów do ubezpieczeń – jest tylko jeden tytuł ubezpieczenia, tj. działalność gospodarcza zleceniobiorcy.

Zobacz także: Wykazywanie dodatkowych świadczeń z umowy zlecenia po ustaniu zatrudnienia w Z-3a

Tego stanu nie zmienia fakt, że zlecenie jest wykonywane w okresie zawieszenia na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca zgłosi w organie ewidencyjnym zawieszenie działalności, a w trakcie tej przerwy nawiąże współpracę na podstawie umowy zlecenia, której przedmiot pokrywa się z zakresem prowadzonej działalności, to uznaje się, że uzyskany przychód należy do źródła, jakim jest działalność gospodarcza. Jest to równoznaczne ze wznowieniem prowadzenia działalności.

W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca może podejmować jedynie czynności zmierzające do utrzymania/zabezpieczenia źródła przychodu, a nie zarobkować wykonując prace będące istotą zawieszonej działalności. Dlatego podejmując odpłatnie czynności z zakresu, jakim zajmuje się firma, będzie musiał zapłacić zarówno składki ubezpieczeniowe, jak i podatek dochodowy z tytułu działalności gospodarczej, którą odwiesił.

UWAGA!

Zawarcie umowy zlecenia o zakresie zgodnym z zakresem zawieszonej działalności gospodarczej jest równoznaczne z odwieszeniem działalności.

PRZYKŁAD

Andrzej O. jest właścicielem firmy informatycznej. Zajmuje się tworzeniem oprogramowania, obsługą i wdrożeniami aplikacji, projektowaniem sieci, a także naprawą i konserwacją sprzętu komputerowego, w tym drukarek, modemów itp. Od 1 lipca do 31 sierpnia 2013 r. przedsiębiorca zawiesił prowadzenie działalności. Został tym samym zwolniony z obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy, a także składek na ZUS. Na początku sierpnia Andrzej O. podjął w ramach umowy zlecenia współpracę z pewną firmą produkcyjną działającą w branży rolniczej, która potrzebowała modyfikacji w oprogramowaniu w związku ze zmianami w podatku VAT. Przychód uzyskany z tego tytułu nie będzie jednak przychodem ze zlecenia, czyli z działalności wykonywanej osobiście, lecz z działalności gospodarczej. Andrzej O. będzie musiał zaewidencjonować go w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz zapłacić zaliczkę na podatek. Od dnia rozpoczęcia pracy na zlecenie będzie także ponownie ubezpieczony w ZUS jako płatnik swoich składek. Nie będzie natomiast podlegał żadnym ubezpieczeniom z tytułu zlecenia.

Jeśli taka sytuacja nastąpi w przypadku Pana zleceniobiorcy, to Pan, jako strona zlecająca pracę, nie będzie miał żadnych obowiązków wobec ZUS i urzędu skarbowego z tytułu umowy zlecenia. Nie jest Pan bowiem ani płatnikiem składek, ani zaliczek podatkowych w stosunku do zleceniobiorcy.

Inaczej będzie, jeśli zawarta przez Pana umowa zlecenia obejmie inne prace niż zakres prowadzonej przez zleceniobiorcę działalności gospodarczej i zostanie wykonana w trakcie jej zawieszenia. Wówczas umowa zlecenia będzie tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, przy czym nie wystąpi tu zbieg tytułów, tj. zlecenia z działalnością. W trakcie zawieszenia działalności taka osoba jest wyłączona z ubezpieczeń jako przedsiębiorca, a zawarta umowa zlecenia jest zarazem jedynym źródłem przychodu, którym jest działalność wykonywana osobiście, i tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń.

Polecamy serwis: Składki na ubezpieczenie społeczne

W takim przypadku będzie Pan płatnikiem składek oraz zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconego zleceniobiorcy wynagrodzenia.

PRZYKŁAD

Zleceniobiorca wykonuje umowę w okresie zawieszenia własnej działalności gospodarczej. Przedmiot zlecenia nie mieści się w zakresie zawieszonej działalności. Z tytułu umowy zleceniobiorca podlega tylko obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu (nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego). Za prace zlecone realizowane w okresie zawieszenia w lipcu uzyskał 2500 zł. Rozliczenie podatkowo-składkowe będzie wyglądało następująco:

Wynagrodzenie brutto	2500 zł
Składki na ubezpieczenia:
emerytalne	244 zł (2500 zł x 9,76%)
rentowe	37,50 zł (2500 zł x 1,5%)
Składki łącznie (po stronie ubezpieczonego)	281,50 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne:	 
do zapłaty do ZUS	199,67 zł [(2500 zł – 281,50 zł) x 9%]
do odliczenia od zaliczki na podatek	171,93 zł [(2500 zł – 281,50 zł) x 7,75%]
Koszty uzyskania przychodów	443,70 zł [(2500 zł – 281,50 zł) x 20%]
Podstawa opodatkowania	1774,80 zł; po zaokrągleniu 1775 zł (2500 zł – 281,50 zł – 443,70 zł)
Zaliczka na podatek dochodowy:	 
wyliczona	319,50 zł (1775 zł x 18%)
do zapłaty	148 zł (319,50 zł – 171,93 zł – składka zdrowotna = 147,57 zł; po zaokrągleniu 148 zł)
Wynagrodzenie netto	1870,83 zł (2500 zł – 281,50 zł – 199,67 zł – 148 zł)

Zasady ustalania obowiązku ubezpieczeniowego z tytułu umowy zlecenia oraz działalności gospodarczej

Podstawa wykonywania pracy	Obowiązek ubezpieczeniowy
1	2
działalność gospodarcza (jako jedyny tytuł ubezpieczenia)	● emerytalne/O* ● rentowe/O ● wypadkowe/O ● zdrowotne/O ● chorobowe/D*
umowa zlecenia (jako jedyny tytuł ubezpieczenia)	● emerytalne/O ● rentowe/O ● wypadkowe/O ● zdrowotne/O ● chorobowe/D
zawieszona działalność gospodarcza	brak obowiązku ubezpieczeń
umowa zlecenia w ramach działalności gospodarczej	składki wyłącznie z działalności gospodarczej
umowa zlecenia poza działalnością gospodarczą (prowadzoną na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, w tym w formie spółki cywilnej)	zbieg tytułów do ubezpieczeń: ● składki z działalności, jeśli podstawa wymiaru składek społecznych ze zlecenia jest mniejsza od najniższej podstawy obowiązującej przedsiębiorcę (480 zł lub 2227,80 zł) i ze zlecenia składka zdrowotna, ● gdy podstawa wymiaru składek ze zlecenia wynosi co najmniej najniższą obowiązującą 480 zł/2227,80 zł, to obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych jest ten, który powstał wcześniej
umowa zlecenia w czasie zawieszenia działalności gospodarczej	● składki z działalności, jeżeli umowa zlecenia jest realizowana w ramach działalności gospodarczej (brak obowiązku ubezpieczeniowego ze zlecenia), ● składki ze zlecenia, jeżeli umowa zlecenia jest realizowana poza zakresem działalności

* O – ubezpieczenie obowiązkowe, D – ubezpieczenie dobrowolne.

Zadaj pytanie na: Forum Kadry

Podstawa prawa:

• art. 4 pkt 9, art. 6 ust. 1 pkt 4–5, art. 9 ust. 2a, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4, art. 18 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 827
• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, art. 81 ust. 1 i ust. 5–6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 154
• art. 14a ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 672; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 675
• art. 10 ust. 1 pkt 2, pkt 3, art. 13 pkt 8, art. 41 ust. 1–2, art. 44 ust. 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 21