REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

REKLAMA

Staż pracy, Urlop wypoczynkowy

Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail

Urlop zaległy do 30 września 2025 r. Czy po tym terminie przepada?

Urlop zaległy z 2024 r. należy wykorzystać do 30 września 2025 r. Czy po tym terminie przepada? Jakie są skutki niewykorzystania urlopu do końca września dla pracownika, a jakie dla pracodawcy? O tym mówi Kodeks pracy.

Masz zaległy urlop wypoczynkowy? Zobacz, do kiedy musisz go odebrać. Czas ucieka

Każdy pracodawca, zatrudniając pracownika, musi pamiętać o szeregu obowiązków, a jednym z nich jest udzielanie urlopu wypoczynkowego. Jeśli pracownik nie wykorzysta wszystkich przysługujących mu dni wolnych w bieżącym roku, ma czas do 30 września roku następnego, żeby to nadrobić. Termin ten dotyczy również zaległego urlopu za 2024 rok, który trzeba wykorzystać do 30 września 2025 roku.

Staż urlopowy: szkoła [np. liceum, technikum] ma wpływ na długość urlopu. Jak liczyć?

Staż urlopowy pracownika jest ważny przy ustalaniu długości urlopu wypoczynkowego. Kodeks pracy przewiduje 10 lat stażu jako granicę nabycia prawa do wyższego wymiaru urlopu. Ile dni urlopu należy się po 10 latach? Ile lat do stażu urlopowego liczy się za liceum, technikum, szkołę zawodową, szkołę policealną, a ile za studia?

Kiedy kolejna rewolucja w kodeksie pracy: 35 dni urlopu wypoczynkowego zamiast 26 to kolejny etap skracania czasu pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

REKLAMA

Staż pracy w budżetówce: jest furtka prawna, która skraca czas i wymóg prawny

Okazuje się, że pracownikowi samorządowemu może być skrócony, w uzasadnionych przypadkach, staż pracy wymagany na danym stanowisku (oczywiście z wyłączeniem stanowisk, dla których wymagany staż pracy określają odrębne przepisy). Co to daje i jakie rodzi konsekwencje?

Staż pracy na nowych zasadach. Projekt w Sejmie

Projekty dotyczące stażu pracy zostały skierowane do sejmowej Komisji Nadzwyczajnej ds. Zmian w Kodyfikacjach. "Każda praca zasługuje na szacunek" – podkreśliła podczas debaty szefowa resortu rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Koniec z bezpłatnymi stażami dla pracowników. MRPiPS zapowiada zmiany

To częsta praktyka, gdy młody pracownik za odbywanie stażu nie otrzymuje wynagrodzenia. Przygotowywana przez resort pracy ustawa ma wprowadzić zakaz bezpłatnych staży.

Obowiązek czy prawo do odłączenia się podczas urlopu?

Wiele osób jest tak zaangażowanych w pracę, że nawet podczas urlopu, szczególnie przez pierwsze dni ma problem z "odłączeniem się". Niekiedy rozdzielenie pracy od życia osobistego, nawet podczas urlopu bywa trudne - szczególnie dotyczy to pracowników szczebla kierowniczego. Jednak czy podczas urlopu trzeba odbierać od pracodawcy telefon? Czy pracownik przebywający na urlopie wypoczynkowym ma obowiązek kontrolowania poczty elektronicznej i odpisywania pracodawcy na maile? Czy pracodawca może kontaktować się z pracownikiem na urlopie?

REKLAMA

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

Umowa na okres próbny a urlop. Kiedy mogę wziąć wolne? [GIP]

Pytanie: Po wielu latach pracy zmieniłem pracodawcę. Zgodnie ze stażem pracy miałem prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym. Umowę na okres próbny zawarłem od 1 stycznia 2025 roku na trzy miesiące. Ile dni urlopu mi przysługuje? Kiedy mogę wziąć urlop u nowego pracodawcy?

Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

2 dni plus do urlopu wypoczynkowego za każde 5 lat pracy. Co się dzieje z propozycją… Nie słychać o niej w kampanii prezydenckiej 2025 r.

W kwietniu 2024 ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej zapowiedziało wprowadzenie urlopu zależnego od stażu pracy dla grupy pracowników. 13 stycznia 2025 r., do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt nowelizacji. Co dalej z projektem?

Wpływ stażu pracy na urlop w 2025 r. i 2026 r.

Jak staż pracy wpływa na urlop wypoczynkowy pracownika? Ile wynosi wymiar urlopu wypoczynkowego dla pracownika zatrudnionego poniżej 10 lat, a ile dla pracownika zatrudnionego powyżej 10 lat? Co wlicza się do stażu pracy? Czy czekają nas zmiany w 2026 r.?

Dodatkowy urlop dla pracownika ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Są warunki i apel o zmianę przepisów

Pracownikowi z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnoprawności przysługuje prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Nie przysługuje on jednak od razu i nie w każdym przypadku. Stąd propozycja zmiany aktualnych przepisów.

Urlop wypoczynkowy 2025: Ile dni Ci przysługuje? Sprawdź, zanim zaplanujesz wakacje

Polskie prawo pracy gwarantuje każdemu pracownikowi prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Jego wymiar zależy od stażu, wieku, a w niektórych przypadkach – także od niepełnosprawności. Zobacz, ile dni urlopu Ci się należy i kiedy najlepiej go zaplanować.

Pierwsza praca a urlop wypoczynkowy – ile dni przysługuje i kiedy możesz z niego skorzystać?

Podejmujesz pierwszą w życiu pracę i zastanawiasz się, kiedy nabędziesz prawo do urlopu wypoczynkowego? Sprawdź, jakie zasady obowiązują według Kodeksu pracy i ile dni urlopu możesz otrzymać po każdym miesiącu pracy.

SN: Pracownicy mają ten sam staż pracy. Ale różne pensje. Nawet o 2000 zł. Problem rozwiązany

Staż pracy pracowników, to źródło konfliktów w firmach. Pracownik ma 7 lat stażu pracy i zarabia miesięcznie 1000 zł mniej od starszego pracownika (16 lat stażu). Ale obaj wykonują te same czynności. Jest tu dyskryminacja, czy nie? Albo odwrotna sytuacja. Pracownik ma staż pracy o np. 9 lat więcej od kolegów (na tym samym stanowisku pracy). Ale zarabia tyle samo co oni. Co zrobi sąd z pozwami pracowników domagających się wyrównania pensji?

Czy pracodawca może odwołać pracownika z majówki?

Majówka w tym roku jest wyjątkowo długa. Wiele pracowników wzięło wolne m. in. w dniu 2 maja, czy też dostało wolne za 3 maja, które wypada w sobotę. Czy pracodawca może odwołać pracownika z majówki? Zatem czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego? Kto pokrywa koszty i czy pracownik może się nie zgodzić?

Pracownik musi współpracować z pracodawcą w kwestii wykorzystania zaległego urlopu. W przeciwnym razie grozi mu kara

Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody. Jeśli pracownik nie chce współpracować z pracodawcą w kwestii wykorzystania zaległego urlopu, grozi mu kara porządkowa.

Rewolucja w naliczaniu stażu pracy od 2026 roku. Od umów zlecenia i działalności gospodarczej będą zależeć uprawnienia pracownicze

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

Uprawnienia pracownika a staż pracy. Będą zmiany?

Od stażu pracy – zarówno zakładowego, jak i ogólnego – zależne są uprawnie pracownicze. Obecnie do stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Takie rozwiązanie krzywdzi pracowników, którzy oprócz zatrudnienia na umowę o pracę prowadzili np. działalność gospodarczą czy świadczyli pracę jako zleceniobiorcy. Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma zmienić zasady obliczania stażu pracy.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Co dalej z urlopem stażowym? Czy wejdzie w 2025 r. czy w 2026 r.? Głównym jego celem byłoby zapewnienie pracownikom możliwości odpoczynku i regeneracji po dłuższym okresie pracy, co z kolei przyczyniłoby się do poprawy efektywności pracowników i ich zadowolenia z pracy. Jest pomysł aby urlop za staż byłby podobny do nagrody jubileuszowej za staż. Jedno wyrażałoby się w dodatkowych dniach wolnych od pracy a drugie w dodatkowej gratyfikacji pieniężnej.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Co dalej z urlopem stażowym? Czy wejdzie w 2025 r. czy w 2026 r.? Głównym jego celem byłoby zapewnienie pracownikom możliwości odpoczynku i regeneracji po dłuższym okresie pracy, co z kolei przyczyniłoby się do poprawy efektywności pracowników i ich zadowolenia z pracy. Jest pomysł aby urlop za staż byłby podobny do nagrody jubileuszowej za staż. Jedno wyrażałoby się w dodatkowych dniach wolnych od pracy a drugie w dodatkowej gratyfikacji pieniężnej.

Urlop wypoczynkowy 2025 i 2026 [dla pracownika poniżej i powyżej 18 roku życia, w wieku emerytalnym, osób niepełnosprawnych]

Jednym z praw przysługujących pracownikom jest prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop jest udzielany w wymiarze zależnym od stażu pracy pracownika i – w pewnym sensie – jego wykształcenia. Wpływ na wymiar urlopu może mieć także wiek pracownika i niepełnosprawność.

Kiedy 36 dni urlopu dla pracownika?

Standardem jest, że pracownicy mają 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego w roku. Niektórzy pracownicy są uprawnieni do nawet 36 dni urlopu. Kto i kiedy może liczyć na tak długi urlop?

Czy pracownicy skorzystają na zmianie zasad obliczania stażu pracy? Jak zmienią się uprawnienia pracowników?

W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od dłuższego czasu trwają prace nad projektem ustawy nowelizującej Kodeks pracy. Zmiana przepisów będzie dotyczyć wydłużenia listy okresów aktywności zawodowej, które będą wliczane do stażu pracy pracowników. Dzięki temu powstanie możliwość nabywania uprawnień pracowniczych na korzystniejszych zasadach. Kiedy nowe przepisy mają wejść w życie?

Staż pracy: zaświadczenie z gminy przekształca 10 dni urlopu w 26 dni. Może być też dokument z KRUS

To zaświadczenie jest ważne dla pracowników etatowych, którzy w przeszłości pracowali w gospodarstwach rolnych. Taka osoba zaczynając pracę etatową np. w wieku 30 lat, miałaby prawo tylko do 10 dni urlopu wypoczynkowego. Każdy inny kolega w pracy w wieku 30 lat ma (w praktyce) prawo do 26 dni urlopu rocznie (lata studiów przeliczają się na prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego).

Staż pracy po nowemu ma być rewolucją. W rządzie są jednak przeciwnicy aż takich przywilejów

Od 1 stycznia 2026 r. ma wejść w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która pozwoli na nowo przeliczyć pracownikom staż pracy. Już pojawiają się propozycje ograniczenia korzyści wynikających z przeliczenia stażu pracy. Autorem ograniczeń jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które występuje przeciwko zwiększeniu kosztów dla przedsiębiorców (i w dużym stopniu urzędów) np. co do wypłaty nagród jubileuszowych czy urlopów wypoczynkowych w wymiarze 26 dni.

Kiedy nowe przepisy dotyczące urlopów i odpraw wejdą w życie?

W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej trwają prace nad nowelizacją przepisów Kodeksu pracy. Zmiany będą dotyczyły zasad obliczania okresów stażu pracy w celu ustalania uprawnień pracowniczych, takich jak urlopy czy odprawy.

Od 363,12 zł do 3631,20 zł - pracownicy otrzymają wyższe świadczenie urlopowe w 2025 r.

W 2025 r. pracownicy otrzymają wyższe świadczenie urlopowe. W zależności od kategorii pracowników świadczenie to przysługuje w wysokości od 363,12 zł do 3631,20 zł.

Jaka jest wysokość świadczenia urlopowego w 2025 r.?

Prezes GUS wydał obwieszczenie w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2024 r. i w drugim półroczu 2024 r. Dzięki temu wiemy, jaka jest wysokość świadczenia urlopowego w 2025 roku.

38 dni urlopu wypoczynkowego. Którym pracownikom przysługuje tak długi odpoczynek?

Większości pracowników przysługuje co roku urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni lub 26 dni. Niektórzy pracownicy mogą cieszyć się urlopem wynoszącym 36 dni. Są jednak pracownicy, którym przysługuje urlop w wymiarze aż 38 dni. O kogo chodzi?

Kara dla pracodawcy za nieudzielenie urlopu w 2025 i 2026

Nieudzielenie urlopu przez pracodawcę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Jak wysoka kara grozi pracodawcy za naruszenie przepisów o udzielaniu urlopów wypoczynkowych w 2025 i 2026 roku? Artykuł zawiera aktualne kwoty.

ZUS: renta a niezdolność do pracy. Nie każda emerytura wyklucza rentę. Staż od roku do 5 lat

 Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana na stałe lub na określony czas. Renta z tytułu niezdolności a emerytura (to nie zawsze jest proste)

Urlop na żądanie nauczyciela 2025. Urlopy wypoczynkowe w placówkach feryjnych i nieferyjnych

Czy jest urlop na żądanie dla nauczyciela w 2025 roku? Karta nauczyciela różnicuje urlopy nauczycieli zatrudnionych w szkołach feryjnych i nieferyjnych. Czy dyrektor, wicedyrektor i nauczyciel na stanowisku kierowniczym mogą korzystać z urlopu na żądanie? Czy nauczyciele mogą korzystać z 2 dni wolnego z powodu siły wyższej?

Czy na okresie próbnym przysługuje urlop?

Okres próbny może trwać do 3 miesięcy. Czy w tym czasie pracownik może skorzystać z urlopu wypoczynkowego? Jeśli tak to ile dni mu przysługuje? Co na to Kodeks pracy?

Ferie: 3222,86 zł dla pracownika zatrudnionego na pełen etat tylko do 20 lutego 2025 r. Po tej dacie zmiana komunikatu, a tym samym zmiana wysokości świadczenia

Pracodawcy, którzy nie tworzą ZFŚS i zatrudniają poniżej 50 pracowników, mogą wypłacać świadczenie urlopowe. W 2025 r. świadczenie urlopowe dla pracownika zatrudnionego na pełen etat wynosi nawet 3222,86 zł, ale tylko do 20 lutego 2025 r. Do tego dnia nastąpi zmiana komunikatu GUS, a tym samym zmiana wysokości świadczenia dla pracownika.

Jak rodzice powinni korzystnie wziąć urlop w 2025 r.? Jak rozplanować urlop pod kątem wolnego w przedszkolach i szkołach

Wkrótce zaczynają się zimowe ferie w szkołach. Rodzice często planują urlopy wypoczynkowe tak, aby mogli skorzystać z wypoczynku w dni, kiedy ich dzieci mają wolne od nauki. Pozwala to na wspólne spędzenie czasu i tym samym zapewnienie dzieciom opieki podczas np. ferii czy wakacji. Jak zatem w 2025 r. zaplanować urlop wypoczynkowy? Jak wykorzystać do tego dni wolne od nauki i pracy?

MRPiPS: Wydłużenie urlopu. 5 lat pracy – 2 dni urlopu. A potem zwiększenie o 4 dni, 6 dni, 8 dni. I na końcu o 10 dni (2+2+2+2+2)

Rząd pracuje nad nowym typem urlopu wypoczynkowego. To ma być dodatek do urlopu wypoczynkowego 26 dni. Dodatkowy urlop może wynieść od 2 do 10 dni. Prace nad tą obietnicą prowadziło MPRiPS w 2024 r. Zobaczymy co się z projektem stanie w 2025 r. Dodatkowy urlop ma być przeznaczony tylko dla opiekunek i opiekunów pracujących w żłobkach, ale wprowadzenie tego rozwiązania otworzy dyskusję o rozszerzeniu nowej instytucji na inne zawody.

Od 2 do 10 dni dodatkowego płatnego urlopu. Za staż pracy. Dziś już nie mówi się o tej nowelizacji

Taki przywilej politycy obiecali w kwietniu 2024 r. Pomysł był rewolucyjny - im dłuższy staż pracy, tym dłuższy urlop wypoczynkowy (dziś maksymalnie 26 dni). Przypominamy tą propozycję nowelizacji przepisów i zaskoczenie pracowników z kwietnia 2024 r. Bo to jest bardzo korzystna oferta, ale - na dziś - tylko dla niektórych osób. Niestety wciąż tylko etap "dyskusja" nad tym rozwiązaniem. Dziś już nikt nie mówi o tej nowelizacji jako planie wdrożenia w 2025 r. (ani nawet 2026 r).

Urlop wypoczynkowy – czy pracodawca może odmówić?

Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego? Czy urlopu po macierzyńskim lub w okresie wypowiedzenia jest dozwolony? Kiedy zgodnie z Kodeksem pracy można odwołać pracownika z urlopu i przesunąć termin urlopu?

Urlop wypoczynkowy dla pracownika młodocianego. Zasady jego udzielania są zupełnie inne

Pracownik młodociany ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop ten jest udzielany młodocianemu na innych zasadach niż urlop należny pozostałym pracownikom.

Urlop bezpłatny 2025 – podstawa prawna, wniosek

Urlop bezpłatny 2025 – jaka jest podstawa prawna do skorzystania z tego rodzaju urlopu? Czy trzeba wykorzystać urlop wypoczynkowy przed urlopem bezpłatnym? Czy można pracować w trakcie urlopu bezpłatnego? Jak złożyć wniosek?

31 grudnia 2024 r. mija termin sporządzenia planu urlopów. Jak zaplanować urlopy wypoczynkowe na 2025 r.?

Plan urlopów na 2025 r. należy sporządzić do 31 grudnia 2024 r. Należy w nim uwzględnić wszystkie dni należnego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Wyjątek dotyczy urlopu na żądanie w wymiarze 4 dni. Pracodawca powinien podać plan urlopów do wiadomości pracowników.

Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadzi rewolucyjne zmiany. Staż pracy będzie obliczany zupełnie inaczej. Wzrosną obciążenia pracodawców

Od 2026 r. zmienią się zasady ustalania stażu pracy. W projekcie nowelizacji Kodeksu pracy, przygotowywanej przez MRPiPS, do okresu zatrudnienia wliczane będą nie tylko okresy świadczenia pracy na podstawie umów o pracę, ale także okresy wykonywania umów zlecenia czy prowadzenia działalności pozarolniczej. Również okresy służby będą wliczane do okresu pracy.

Urlop wychowawczy od 2 stycznia a urlop wypoczynkowy [GIP]

Urlop wychowawczy od 2 stycznia nie zmniejsza rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Czy można wnioskować o urlop wychowawczy w częściach zapewniających powrót do pracy z dniem 1 stycznia każdego roku w celu nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego w kolejnych latach? Na pytanie Czytelnika odpowiada Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki oraz ekspertka prawa pracy, Donata Hermann.

Co się zdarzy w 2024. Sejm zajmie się kolejną rewolucją w kodeksie pracy i każdy weekend będzie zaczynał się już w czwartek, urlopy dłuższe o 2 tygodnie

W 2023 roku były dwie duże nowelizacje kodeksu pracy. W 2024 roku doczekamy się jeszcze większej reolucji - pojawi się całkiem nowy kodeks pracy? Osiem lat temu gdy rządy przejęło PiS szykowała się prawdziwa rewolucja w Kodeksie pracy. Ostatecznie jednak do niej nie doszło, bo rząd przestraszył się negatywnych ocen ze strony zwłaszcza pracowników. Nowy rząd koalicyjny chce rozpocząć swoją karierę także od fundamentalnych zmian w prawie pracy. Będzie nowy kodeks pracy czy tylko rewolucja w aktualnym kodeksie pracy?

Czy po urlopie wychowawczym należy się urlop wypoczynkowy?

Czy po powrocie z urlopu wychowawczego należy się urlop wypoczynkowy? Jak wiadomo, urlop przedawnia się po 3 latach, a wymiar urlopu wychowawczego dla jednego z rodziców wynosi prawie 3 lata (35 miesięcy). Czy skorzystanie z tego uprawnienia może skutkować utratą urlopu?

Urlop 2025 r.: urlop wypoczynkowy, urlop na żądanie, dni wolne od pracy

Urlop 2025 r.: urlop wypoczynkowy, urlop na żądanie, dni wolne od pracy. Komu przysługuje 20 dni, a kto może liczyć na 26 dni? Ile dni urlopu na żądanie w 2025 r.? Jak wypadają dni wolne od pracy w 2025 r.?

REKLAMA