Odszkodowania w prawie pracy

Odszkodowanie umowne

Strony umowy o pracę mogą w umowie wska­zać inną wysokość odszkodowania, niż określona w przepisach prawa pracy. Ważne jest, aby posta­nowienia te były dla pracownika korzystniejsze niż wynikające z treści przepisów prawa pracy.

Autopromocja

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie umowne podlega opodatkowaniu w pełnej wypłaconej wysokości. Odszkodowanie, które wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jego wysokość uwzględnia interesy obu stron. Tak otrzy­mane odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, któ­rego wysokość lub zasady ustalania wynikają z prze­pisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 updof. Nie jest to również inne odszkodo­wanie wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3b updof.

Odszkodowanie w razie naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu

W wynagrodzeniach

Autopromocja

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

Sprawdź

W razie naruszenia przez pracodawcę zasady rów­nego traktowania w zakresie wynagradzania pra­cownik ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Wysokość odszkodowania ustala się jako różnicę między wynagrodzeniem, jakie powinien otrzymywać pracownik bez naruszania zasady równego trakto­wania, a wynagrodzeniem rzeczywiście przez niego otrzymanym. Odszkodowanie za naruszenie zasa­dy równego traktowania w zakresie wynagradzania przysługuje pracownikowi niezależnie od odszko­dowania, do jakiego będzie miał prawo w razie nie­zgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.

Rekomendowany produkt: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis

W podatkach dochodowych

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi za naru­szenie przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu, o którym mowa w art. 18^3d k.p., jest zwol­nione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.

W ubezpieczeniach

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Przeważa stanowisko, że odszkodowanie z tytu­łu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania nie podlega oskładkowaniu.

Odszkodowanie w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy przez pracodawcę

W wynagrodzeniach

Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem prze­pisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym try­bie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszko­dowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysoko­ści wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o pracę, zawartą na czas okre­ślony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wyna­grodzenia za czas, do którego miała trwać umowa, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Pracownik, z którym pracodawca w sposób sprzeczny z pra­wem pracy rozwiązał umowę o pracę bez wypo­wiedzenia, może dochodzić zapłaty odszkodo­wania w pełnej wysokości szkody, jaką poniósł z tego powodu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy pracodawca przy rozwiązaniu stosunku pracy rażąco naruszył przepisy prawa w taki sposób, że można mu przypisać winę umyślną w postaci zamiaru bezpośredniego (gdy miał pełną świado­mość naruszenia) lub ewentualnego.

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy przez pracodawcę, o którym mowa w art. 47¹ k.p., jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyzna­nej wysokości.

W ubezpieczeniach

Odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiąza­nie umowy przez pracodawcę nie podlega oskład­kowaniu.

Odszkodowanie w razie rozwiązania umowy o pracę na skutek mobbingu

W wynagrodzeniach

Pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wyso­kości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodaw­cy odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę wskutek mob- bingu na podstawie art. 94³ § 4 k.p. jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.

W ubezpieczeniach

Odszkodowanie wypłacane pracownikowi w razie rozwiązania umowy o pracę na skutek mobbingu nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS.

Odszkodowanie za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę

W wynagrodzeniach

Pracownikowi przysługuje odszkodowanie w razie w ciężkiego naruszenia podstawowych obowiąz­ków przez pracodawcę i rozwiązania z tego powo­du umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pra­cownika. Odszkodowanie przysługuje w wyso­kości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi za naru­szenie podstawowych obowiązków przez pracodaw­cę, o którym mowa w art. 55 § 1¹ k.p., jest zwolnio­ne z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.

W ubezpieczeniach

Odszkodowanie wypłacane z powodu ciężkiego naru­szenia podstawowych obowiązków przez pracodaw­cę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpie­czenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Odszkodowanie za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę

W wynagrodzeniach

Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagro­dzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Nie może mieć ono niższej wysokości niż wynagrodze­nie za okres wypowiedzenia.

W ubezpieczeniach

Przeważa stanowisko, że odszkodowanie wypła­cane z powodu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę jest wyłączone ze składek ZUS.

Odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku

W wynagrodzeniach

Odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związ­ku z wypadkiem przy pracy przedmiotów:

• osobistego użytku oraz
• niezbędnych do wykonywania pracy,

z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych, przy­sługuje pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy. Odszkodowanie wypłaca pracodawca. W prawie pracy nie określono zasad ustalania wysokości odszkodowania za przedmioty pracow­nika, dlatego zastosowanie mają przepisy prawa cywilnego. Wysokość odszkodowania zależy od tego, czy doszło do zniszczenia tych przedmiotów, czy tylko do ich uszkodzenia. Odszkodowanie jest równe kwocie stanowiącej:

• równowartość przedmiotów pracownika, jeśli przedmioty te zostały całkowicie zniszczone, lub
• odpowiednią część ich wartości, gdy zostały tylko częściowo uszkodzone.

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi za utratę lub uszkodzenie w związku w wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku na pod­stawie art. 237¹ § 2 k.p. jest zwolnione z opodatko­wania w pełnej przyznanej wysokości. Zwolnienie nie obejmuje rekompensaty wypłaconej z tytułu utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.

W ubezpieczeniach

Wartość odszkodowania wypłaconego za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku nie stanowi pod­stawy wymiaru składek ZUS.

W emeryturach i rentach

Wysokość odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy jest ustalana na podstawie procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu, który określa lekarz orzecznik ZUS. Jednorazowe odszkodowanie wynosi 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu jest naru­szenie sprawności organizmu skutkujące upośle­dzeniem czynności organizmu na okres 6 miesięcy, które może jednak ulec poprawie. Natomiast stały uszczerbek na zdrowiu jest naruszeniem sprawno­ści organizmu, które upośledza czynności organi­zmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy.

Odszkodowanie za wydanie niewłaściwego lub nieterminowe wydanie świadectwa pracy

W wynagrodzeniach

Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagro­dzenia za czas pozostawania bez pracy wskutek niewydania lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy - jednak za okres nie dłuższy niż 6 tygodni.

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi wsku­tek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwe­go świadectwa pracy na podstawie art. 99 § 2 k.p. jest opodatkowane w pełnej przyznanej wysokości.

Odszkodowanie za wyrządzenie pracodawcy szkody z winy pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych

W wynagrodzeniach

Wysokość odszkodowania jest ustalana w wysoko­ści wyrządzonej szkody, jednak nie może przekra­czać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia przysłu­gującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szko­dy. Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

W podatkach dochodowych

Przysługujące pracodawcy na podstawie art. 119 k.p. odszkodowanie za szkodę wyrządzoną z winy pracownika wskutek niewykonania lub nienależy­tego wykonania obowiązków pracowniczych jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości. Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie innej niż sądowa ugody pomiędzy pra­codawcą a pracownikiem, odszkodowanie z tego tytułu podlega opodatkowaniu w pełnej wysokości.

Odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

W podatkach dochodowych

Zadośćuczynienie (lub odszkodowanie) związane z wypadkiem przy pracy wypłacone przez praco­dawcę na podstawie prawomocnego wyroku sądu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodo­wym od osób fizycznych.

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji

W podatkach dochodowych

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi z tytułu zakazu konkurencji na podstawie art. 101² k.p. jest opodatkowane w pełnej przyznanej wyso­kości.

W ubezpieczeniach

Wypłacane pracownikom w trakcie zatrudnienia odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji sta­nowi podstawę wymiaru składek na ubezpiecze­nia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli natomiast odszkodowanie jest wypłacane byłemu pracownikowi już po ustaniu zatrudnienia, wówczas takie świadczenie jest wyłączone ze składek.