Strona główna » Kadry » Ubezpieczenia » Emerytury i renty » 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn: czy nierówny wiek emerytalny w Polsce to dyskryminacja?

60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn: czy nierówny wiek emerytalny w Polsce to dyskryminacja?

20 listopada 2025, 19:03

Emilia Panufnik

nierówny wiek emerytalny 60 lat dla kobiet 65 lat dla mężczyzn czy to dyskryminacja — Nierówny wiek emerytalny 60 lat dla kobiet 65 lat dla mężczyzn - czy to dyskryminacja

Shutterstock

REKLAMA

W Polsce funkcjonuje nierówny wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn. Kobiety mogą przejść na emeryturę w wieku 60 lat, a mężczyźni w wieku 65 lat. Czy to nie jest dyskryminacja? Czy ustalony wiek emerytalny Polek i Polaków narusza zasadę równości wyrażoną w Konstytucji RP?

Wiek emerytalny w Polsce
Nierówny wiek emerytalny w Polsce - czy to dyskryminacja?
Kiedy mamy do czynienia z dyskryminacją?
Różny wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn to nie dyskryminacja

Wiek emerytalny w Polsce

Wiek emerytalny ustalany jest dla poszczególnych państw. W Polsce obowiązuje różny wiek emerytalny w zależności od płci. Kobiety przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, a mężczyźni 5 lat później czyli w wieku 65 lat. Reguluje tę kwestię ustawa o emeryturach i rentach z FUS:

REKLAMA

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Urlopy wypoczynkowe. Udzielanie, ustalanie wymiaru i rozliczanie wynagrodzenia

Jak optymalizować koszty zatrudnienia. Poradnik dla pracodawców

Art. 24. [Przysługiwanie emerytury] 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184, a także art. 88a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986).

Wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn obowiązuje od 1954 roku.

Nierówny wiek emerytalny w Polsce - czy to dyskryminacja?

Minister do spraw Równości, Katarzyna Kotula, w odpowiedzi na interpelację poselską nr 9947 posła Marcina Józefaciuka w sprawie nierówności w dostępie do posiłków regeneracyjnych oraz wyższej wypadkowości wśród mężczyzn (skierowaną do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dr. Agnieszki Dziemianowicz-Bąk) w zakresie właściwości Ministry ds. Równości tłumaczy, że tak uregulowany wiek emerytalny jest zgodny z regulacjami Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącymi systemów zabezpieczenia społecznego (Zalecenie nr 67 z 1944 r. dotyczące zabezpieczenia dochodu, Konwencja nr 102 z 1952 r. dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego, Konwencja nr 128 z 1967 r. dotycząca świadczeń w razie inwalidztwa, na starość i w razie śmierci żywiciela rodziny), także aktami Unii Europejskiej: Dyrektywą nr 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowej realizacji zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 6/24 z 10.1.1979 r., Polskie wydanie specjalne 05/ t.1, s. 215-216) oraz Dyrektywą nr 2006/54 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy (Dz.Urz. UE L 204 z 26.07.2006 r., s. 23—36 ).

Co więcej, polski Trybunał Konstytucyjny w dniu 15 lipca 2010 r. (sygn. akt K 63/07) orzekł, że przytoczony wyżej art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim przewiduje, że ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, jest zgodny z art. 32 i art. 33 Konstytucji RP (zasada równości i zasada równouprawnienia kobiet).

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Art. 32. [Zasada równości]

Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Art. 33. [Zasada równouprawnienia kobiet]

Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.
Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Nierówny wiek emerytalny, który funkcjonuje w Polsce, nie narusza zasady równego traktowania. Nie dyskryminuje mężczyzn ani kobiet.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kiedy mamy do czynienia z dyskryminacją?

Zakaz dyskryminacji został wyrażony w art. 32 ust. 2 Konstytucji RP: "nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny". Ponadto, art. 2 ust. 2 lit. Dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. UE L 303/16 z 2.12.2000 r., polskie wydanie specjalne 05/ t. 4 s. 79-85) stanowi, że „dyskryminacja bezpośrednia występuje w przypadku, gdy osobę traktuje się mniej przychylnie niż traktuje się, traktowano lub traktowano by inną osobę w porównywalnej”. Dalej czytamy w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. z 2024, poz. 1175), że dyskryminacja bezpośrednia to „sytuacja, w której osoba fizyczna ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną jest traktowana mniej korzystnie niż jest, była lub byłaby traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji”. Dodatkowo na gruncie przepisów Kodeksu pracy (art. 18^3a § 3) „dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn określonych w § 1 był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy.”

Art. 18^3a. [Zakaz dyskryminacji] § 1. Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

§ 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych w § 1.

§ 3. Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn określonych w § 1 był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy.

§ 4. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn określonych w § 1, chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne.

§ 5. Przejawem dyskryminowania w rozumieniu § 2 jest także:

działanie polegające na zachęcaniu innej osoby do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia tej zasady;
niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery (molestowanie).

§ 6. Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).

§ 7. Podporządkowanie się przez pracownika molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu, a także podjęcie przez niego działań przeciwstawiających się molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika.

Różny wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn to nie dyskryminacja

Jak tłumaczy Ministra do spraw Równości, Katarzyna Kotula, wszystkie wymienione wyżej przepisy prawne wymagają, by osoby znajdowały się w porównywalnej sytuacji. Zarówno prawo polskie, unijne jak i międzynarodowe pozwalają na pewne odstępstwa od zasady równego traktowania. Chodzi tu o poprawę sytuacji grup narażonych na dyskryminację. Przykładem takiego odstępstwa jest właśnie wiek emerytalny w Polsce. Mężczyźni w wieku 60 lat nie znajdują się w porównywalnej sytuacji jak kobiety ze względu na utrzymującą się w praktyce lukę płacową, nierówne obciążenie obowiązkami opiekuńczymi i nieodpłatną pracą domową, segregację rynku pracy, tzw. „szklane sufity” i przemoc uniemożliwiają kobietom zgromadzenie takiego samego stażu pracy i kapitału składkowego co mężczyźni. Ministra dodaje, że Departament ds. Równego Traktowania w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów podejmuje działania na rzecz eliminacji nierówności, aby w przyszłości była możliwość do wyrównania powszechnego wieku emerytalnego.