Jednostronne rozwiązanie przez pracodawcę umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Izabela Zawacka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.

Dosyć częstym błędem pracodawców popełnianym przy zawieraniu umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest wprowadzanie nieskutecznych postanowień mających na celu zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Tego rodzaju zapisy nie są wiążące dla pracownika. Zgodnie bowiem z bardzo bogatym i jednoznacznym stanowiskiem Sądu Najwyższego przepis art. 101² paragraf 2 kodeksu pracy dotyczy tylko zobowiązania, jakie przyjął na siebie pracownik w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, nie dotyczy natomiast w ogóle zobowiązania pracodawcy do wypłaty odszkodowania.

Okres trwania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Z żadnego z przepisów kodeksu pracy ani kodeksu cywilnego nie da się bowiem wyprowadzić wniosku, że decyzja (nawet subiektywnie uzasadniona) jednej ze stron umowy o zaprzestaniu spełniania własnego świadczenia powoduje automatycznie - z mocy ustawy - ustanie obowiązku świadczenia wzajemnego przez drugą z nich. W szczególności nie ma oparcia w tych przepisach pogląd, że zwolnienie z zakazu konkurencji, będące konsekwencją ustania przyczyn uzasadniających ten zakaz lub zaprzestania przez pracodawcę wywiązywania się z obowiązku wypłaty odszkodowania, pociąga za sobą wygaśnięcie całej umowy, a w rezultacie ustanie obowiązku pracodawcy wypłacania pracownikowi odszkodowania karencyjnego. W ten sposób wypowiedział się między innymi Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 11 kwietnia 2001 roku w sprawie o sygnaturze III ZP 7/01.

Umowa o zakazie konkurencji - zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania

Polecamy Komplet: INFORLEX.PL Księgowość i Kadry + Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń + INFORorganizer - abonament 12 miesięcy

Należy wskazać, iż umowa o zakazie konkurencji jest rodzajem umowy cywilnoprawnej, kreującej określony stosunek prawny. Stosunek ten istnieje dopóty, dopóki w szczególności nie upłynął jeszcze termin, do którego umowa została zawarta, lub do czasu jej rozwiązania na mocy porozumienia stron bądź jednostronnej czynności prawnej (np. wypowiedzenia umowy czy odstąpienia od niej). Prawo do jednostronnego rozwiązania umowy musi jednak wynikać z jej treści.

Zwolnienie z obowiązku powstrzymywania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest czynnością prawną, a tym samym nie może wywołać skutku w postaci rozwiązania umowy. Ustanie obowiązywania zakazu konkurencji (na skutek zwolnienia pracownika z takiego zakazu wobec niewywiązywania się przez pracodawcę z obowiązku wypłaty odszkodowania bądź na skutek ustania okoliczności uzasadniających ustanowienie zakazu konkurencji) powoduje tylko ustanie zobowiązania, jakie przyjął na siebie pracownik w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Nie powoduje natomiast ustania zobowiązania pracodawcy do wypłaty odszkodowania.

Często umowy nie przewidują możliwości jednostronnego rozwiązania umowy przez pracodawcę (nie wprowadza np. prawa jej wypowiedzenia), ani też nie przewidują okoliczności powodujących jej wygaśnięcie z mocy prawa (np. na skutek ustania okoliczności, dla których ustanowiono zakaz konkurencji). W takiej sytuacji powyższe oznacza, że pracodawca pomimo zwolnienia z obowiązku świadczenia zobowiązany jest wpłacać odszkodowanie do końca trwania tej umowy (chyba, że wcześniej pracownik naruszy zakaz konkurencji albo strony zawrą stosowane porozumienie o rozwiązaniu umowy).

Zakaz konkurencji w stosunku pracy

Porozmawiaj o tym na FORUM

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)