Tematy - Umowy o pracę, Prawa pracownika - INFOR.PL

Do skutecznego nałożenia kary porządkowej na pracownika niezbędne jest jego pisemne zawiadomienie, zaś odpis zawiadomienia o nałożeniu kary jest umieszczany w aktach osobowych pracownika. Pracownik musi być w tym piśmie poinformowany o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie do jego wniesienia. Obowiązku tego nie może zastąpić informacja ustna.

Do zasadniczych obowiązków pracodawcy należy równe traktowanie pracowników oraz osób ubiegających się o zatrudnienie. Pracodawca naruszający powyższe prawa powinien spodziewać się poniesienia poważnych konsekwencji.

Kodeks pracy stanowi, że ilekroć jest w nim mowa o prawie pracy, to należy przez to rozumieć przepisy tego kodeksu oraz m.in. przepisy innych ustaw. Trzeba pamiętać, że kodeks pracy jest również ustawą i w hierarchii źródeł prawa zajmuje zasadniczo takie samo miejsce jak inne ustawy regulujące prawo pracy. Jakie konsekwencje mogą z tego wynikać dla pracownika?

Wymiar i norma czasu pracy nie są identycznymi określeniami. Norma czasu pracy to maksymalna liczba godzin do przepracowania przez pracownika zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Natomiast wymiar czasu pracy to liczba godzin pracy do przepracowania przez pracownika w ciągu doby i okresu rozliczeniowego. Wymienione różnice mogą tym samym wpływać na sytuację pracownika.

Kodeks pracy stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Nie zawsze jednak podporządkowanie będzie wyłączną cechą stosunku pracy.

Zgodnie z art. 11 Kodeksu pracy, stanowiącym jedną z podstawowych zasad prawa pracy, pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.

O tym, że prawo pracy jest ściśle związane z prawem cywilnym świadczy przede wszystkim art. 300 Kodeksu pracy, który odsyła w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Co to oznacza?

Artykuł 141 kodeksu pracy umożliwia pracodawcy wprowadzenie przerwy na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych. Maksymalna jej długość to 60 minut.

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Taka sytuacja określana jest mianem dyżuru. Jakie są obowiązki i prawa związane z dyżurem?

Kodeks pracy nie formułuje pełnej, rozwiniętej definicji pojęcia prawnego stosunku pracy. Podaje jedynie jego najważniejsze cechy.

Jestem zatrudniona w systemie skróconego tygodnia pracy, przy czym pracuję od poniedziałku do wtorku w godzinach od 11 do 21, w środy od 12 do 22, a w czwartki od 14-24. Czy w związku z powyższym jestem zatrudniona w porze nocnej i czy przysługują mi jakieś dodatkowe świadczenia? Jak wygląda sprawa nadgodzin w moim przypadku?

Pojęcie samozatrudnienia nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę. W potocznym języku samozatrudnienie oznacza zastąpienie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy umową cywilnoprawną z osobą, która jednoosobowo prowadzi działalność gospodarczą. Takie rozumienie samozatrudnienia jest znacznym zawężeniem tego zjawiska. W praktyce bowiem znaczna część osób osiąga przychody z tytułu cywilnych umów zlecenia, a także umów o dzieło.

W praktyce wiele trudności rodzi zagadnienie odróżnienia umowy o pracę od cywilnoprawnego stosunku zlecenia i innych mieszanych umów starannego działania, gdzie ryzyko, podobnie jak w stosunku pracy, ponosi zlecający. Odróżniającymi elementami mogą być brak trwałej więzi między zleceniodawcą i zleceniobiorcą, brak konieczności odpłatności, brak obowiązku pracowniczego podporządkowania.

Nawiązanie stosunku pracy rodzi po stronie pracownika obowiązek wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Czy istnieje zatem sytuacja kiedy pracownik może zostać zwolniony z tego obowiązku?

Prawo do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę (czyli bez wypowiedzenia) przysługuje pracownikowi w dwóch przypadkach.

Z chwilą śmierci pracownika stosunek pracy wygasa, co jest oczywistą konsekwencją jednej z cech tego stosunku, polegającej na tym, iż świadczenie pracownika ma charakter osobisty - praca nie może być wykonywana przez inną osobę.

Zgodnie z zasadą Prawa Pracy, z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, chyba, że pracownik zostaje przejęty przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Kodeks pracy przewiduje możliwość zawierania umów o pracę obejmujących nieobecność innego pracownika, jest to tak zwana umowa na zastępstwo. Najczęściej dotyczy to pracownic kobiet, które korzystają z urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.

Kodeks pracy określa różne rodzaje i formy zatrudnienia. W niniejszym artykule zostanie krótko przedstawiona ich charakterystyka.

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.

W prawie pracy dopuszczalne jest zawarcie przedwstępnej umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Kodeks pracy daje pracodawcy i pracownikowi dużą swobodę w kształtowaniu stosunku pracy. Są jednak pewne obowiązkowe postanowienia umowy, których brak powoduje określone negatywne konsekwencje.

Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie pracy, pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Co do zasady umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie. Kodeks pracy przewiduje jednak sytuację, kiedy umowa może być zawarta także ustnie.

Obecnie zatrudniam 15 osób. Z uwagi na charakter i rodzaj zawartych z moimi kontrahentami umów, korzystniej byłoby dla mnie wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące, w takich bowiem okresach sam otrzymuję swoje pieniądze. Czy jednak nie będę w ten sposób łamał przepisów prawa pracy?

Kodeks pracy wyraża ogólną zasadę, że wynagrodzenie należy się pracownikowi za wykonaną pracę lub przepracowany okres, zazwyczaj z dołu. Są jednak sytuacje, kiedy pracownik nie świadczy pracy a pracodawca i tak zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia.

W pojęciu wynagrodzenia mieszczą się wszelkie świadczenia należne od pracodawcy pracownikowi za świadczoną przez niego pracę. Wynagrodzenie jest ustalane w pieniądzu, ale nie wyklucza to świadczeń w naturze ustalanych na ogół jako uzupełnienie wynagrodzenia w pieniądzu.

Pracodawca jest zobowiązany do przesunięcia kobiety ciężarnej na inne stanowisko, jeśli wykonuje ona pracę zabronioną lub też jeśli przedłożyła zaświadczenie lekarskie, że ze względu na ciążę nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy.

Zaświadczenie o stanie ciąży może być wydane przez każdego lekarza. Nie ma w tym zakresie żadnych uwarunkowań formalnych.

Od 1 stycznia 2010 r. pracownik – ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego, który może wykorzystać do osiągnięcia przez dziecko maksymalnie 12 roku życia.

Artykuł 181 Kodeksu pracy ma duże znaczenie praktyczne w sytuacji, gdy dziecko po porodzie wymaga opieki szpitalnej. Gwarantuje on matce prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu.

Przepis ten gwarantuje pracownicy, w razie zgonu urodzonego przez nią dziecka przed upływem 8 tygodni życia, prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze nie dłuższym niż 8 tygodni po porodzie i nie krótszym niż 7 dni, bez względu na to, w którym tygodniu urlopu macierzyńskiego nastąpił zgon.

Urlop wychowawczy jest bezpłatnym urlopem, udzielanym na wniosek pracownika, w celu sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem w wieku do lat 4. Może on zostać udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka lub jego opiekunom.

Kobieta, która karmi dziecko piersią, a pracuje na pełnym etacie, ma prawo do dwóch półgodzinnych lub - w przypadku karmienia więcej niż jednego dziecka - do dwóch czterdziestopięciominutowych przerw na karmienie.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Po drugie pracownik może jednostronnie zrezygnować z dalszego przebywania na urlopie wychowawczym. Rezygnacja jest skuteczna, o ile pracownik zawiadomi pracodawcę o swoim zamiarze najpóźniej na 30 dni przed planowanym powrotem do pracy.

Pracodawcy nie mają obecnie żadnego wzorca, wedle którego mogą dokonywać kwalifikacji prac na lekkie i inne zgodnie ze wskazaniem zawartym w omawianym przepisie.

W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest dbanie o zdrowie swoich pracowników. Tak sformułowany obowiązek daje pracownikom pewne uprawnienia.

Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Art. 15 kodeksu pracy, wyrażający jedną z podstawowych zasad prawa pracy, nakłada na pracodawcę bezwzględny obowiązek zapewniania pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej ustalonej w układzie zbiorowym, regulaminie pracy czy w obwieszczeniu lub który w okresie rozliczeniowym pracuje w nocy co najmniej przez 1/4 obowiązującego go czasu pracy.

W czasie urlopu bezpłatnego trwa nadal stosunek pracy, zaś pracownik korzysta ze szczególnej ochrony - pracodawca nie może dokonać wypowiedzenia umowy o pracę ani też wypowiedzenia zmieniającego.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Wówczas pracownik może zrezygnować z urlopu w dowolnym czasie.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy urlop wypoczynkowy ma być udzielany w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.

Zasadą jest wykorzystanie urlopu w naturze. Przepisy prawa ściśle określają sytuacje, w których pracodawca może wypłacić pracownikowi ekwiwalent za urlop. W momencie ustania stosunku pracy prawo do urlopu w naturze przekształca się w roszczenie o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest zagwarantowanym przez Kodeks pracy podstawowym prawem pracowniczym, którego pracodawca musi przestrzegać. Są jednak dwie sytuacje, kiedy pracownik może takie prawo utracić.

W przypadku udzielania przez pracodawcę urlopu bezpłatnego na okres dłuższy niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z tego urlopu z ważnych przyczyn.

Urlopy wypoczynkowe udzielane są zgodnie z planem urlopów, ustalanym przez pracodawcę.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w tym zakresie jest udzielenie pracownikowi czasu wolnego na naukę.

Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Kwestię ochrony informacji o wysokości wynagrodzenia pracownika należy rozważać w dwóch płaszczyznach. Informacje te stanowią bowiem dobro osobiste pracownika w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, a także dane osobowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Umowy o pracę, Prawa pracownika

Czy pracownikowi przysługuje prawo sprzeciwu wobec kary porządkowej?

Jakie konsekwencje grożą pracodawcy za naruszenie zakazu dyskryminacji?

Czy wszyscy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę podlegają Kodeksowi pracy?

Czym się różni norma od wymiaru czasu pracy?

Czy podporządkowanie zawsze będzie świadczyć o stosunku pracy?

Kiedy pracodawca narusza dobra osobiste pracownika?

Kiedy w prawie pracy zastosujemy prawo cywilne?

Czy można wprowadzić godzinną przerwę w pracy?

Jakie są obowiązki i prawa związane z dyżurem pracownika?

Jakie są podstawowe elementy stosunku pracy

Praca nocna w systemie skróconego tygodnia pracy - porada

Samozatrudnienie a umowa o pracę

Umowa o pracę a umowa zlecenie – podstawowe różnice

Czy można zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy?

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym?

Kto wstępuje w prawa pracownika po jego śmierci

Śmierć pracodawcy a kontynuacja stosunku pracy

Ustanie umowy o pracę na zastępstwo

Jakie występują rodzaje zatrudnienia?

Jak usprawiedliwiać nieobecności w pracy?

Na czym polega umowa przedwstępna?

Kiedy pracodawca nie określił rodzaju umowy

Dlaczego osoba pracująca na zlecenie nie jest pracownikiem?

Jakie są konsekwencje niezachowania formy pisemnej przy zawieraniu umowy o pracę?

Czy można wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące?

Czy wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną?

Jakie są rodzaje wynagrodzenia?

Przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy (art. 179)

Stwierdzenie ciąży (art. 185)

Urlop ojcowski (art. 182(3))

Urodzenie dziecka wymagającego opieki szpitalnej (art. 181)

Urodzenie martwego dziecka (art. 180(1))

Urlop wychowawczy (art. 186)

Przerwy w pracy dla kobiety karmiącej piersią (art. 187)

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego (art. 186(4))

Zatrudnianie młodocianych przy pracach lekkich (art. 200(1))

Wymiana powietrza w pomieszczeniach pracy

Obowiązki pracodawcy związane z ochroną zdrowia

Obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy

Dodatek za pracę w porze nocnej (art. 151(8))

Czy urlop bezpłatny wlicza się do okresu zatrudnienia?

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego

Urlop w systemie równoważnego czasu pracy

Ustalanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy

Kiedy pracownik może utracić prawo do urlopu wypoczynkowego?

Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego

Termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego

Urlopy szkoleniowe

Zasady obliczania urlopu uzupełniającego

Ochrona informacji dotyczących wynagrodzenia pracownika