Tematy - Odpowiedzialność pracownika, Orzecznictwo SN

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w Kodeksie pracy.

Polecenie służbowe powinno być wykonane przez pracownika. wykonywanie poleceń pracodawcy należy do obowiązków pracownika. Czy w niektórych sytuacjach można odmówić polecenia służbowego?

Koszty naprawy samochodu służbowego - czy pokrywa je pracownik? PIP wyróżnia dwa rodzaje odpowiedzialności pracownika - materialną i za mienie powierzone. Czym się róznią?

Odpowiedzialność materialna pracownika - pracownik ponosi odpowiedzialność na zasadach ogólnych i za mienie powierzone w ramach dodatkowej umowy.

Z odpowiedzialności za bezpieczeństwo w procesie pracy nie zwalnia pracodawcy niedopełnienie lub naruszenie obowiązków z zakresu bhp przez jego pracowników, którzy nie sprawowali właściwego nadzoru nad wykonywaniem pracy przez poszkodowanego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2019 r., I PK 137/18).

Osoby urodzone po 1948 roku mogą starać o rekompensatę za pracę przed monitorem kineskopowym. Praca ta zakwalifikowana została jako praca w szczególnych warunkach (sygnatura akt - III UK 150/18).

Ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia. Niemniej jednak pojęcie ciężkiego naruszenia obowiązków ma charakter raczej nieprecyzyjny i ogólny, w związku z tym generuje wiele pytań i wątpliwości, które rozstrzyga ogólna praktyka oraz orzecznictwo sądów.

W większości przypadków Kodeks pracy nie precyzuje jakie mogą być powody zwolnienia, a zgodnie z Kodeksem pracy, każdy pracodawca zobowiązany jest wskazać konkretną podstawę rozwiązania umowy. Poniżej przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego z ostatnich lat rozstrzyga wątpliwe kwestie dotyczące przyczyn zwolnienia pracownika.

ZUS ma prawo kwestionować wysokość składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli uzna, że firmy świadomie zawyżają zarobki pracowników w celu wyłudzenia przez nich zasiłku chorobowego - tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika ograniczone jest terminem jednego miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę, kodeks pracy nie przewiduje wprost żadnego ograniczenia czasowego odnoszonego do przyczyny wypowiedzenia (daty jej wystąpienia, czy dowiedzenia się o niej przez pracodawcę). Czy w związku z tym pracodawca może bez jakichkolwiek ograniczeń powoływać się na przyczynę wypowiedzenia niezależnie od okresu, który upłynął od jej wystąpienia, czy też dowiedzenia się o tej przyczynie przez pracodawcę?

Czy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym? Czy wspólnicy mogą zatrudniać osoby współpracujące?

Zgodnie z art. 11(2) kodeksu pracy, pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Art. 11(3) kodeksu pracy stanowi z kolei, iż jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 18(3b) § 1 kodeksu pracy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn dyskryminacyjnych określonych w przepisach kodeksu pracy, którego skutkiem jest w szczególności rozwiązanie stosunku pracy, chyba że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami. Jak wobec tego pracodawca powinien dokonywać rozwiązania umowy o pracę z przyczyn organizacyjnych, w sytuacji gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk i konieczne jest dokonanie wyboru pracowników do zwolnienia, aby nie naruszyć zasady równego traktowania w zatrudnieniu?

Zgodnie z art. 94(3)§2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna dla pracodawcy w celu ustalenia jakim konkretnie działaniom lub zachowaniom należy zapobiegać, a także dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy nie zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna w szczególności dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing, a w związku z tym oceny potencjalnych szans ewentualnych roszczeń dotyczących mobbingu.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Definicja ta wydaje się na pierwszy rzut oka dość skomplikowana, co więc należy wykazać w postępowaniu sądowym, aby sąd uznał, iż doszło do mobbingu?

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Kiedy można więc uznać, iż dane działania lub zachowania były uporczywe i długotrwałe?

Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma oczywiście bardzo istotne praktyczne znaczenie dla ochrony interesów gospodarczych pracodawcy oraz interesów ekonomicznych pracownika. Czy i na jakich warunkach można więc wcześniej niż to założono w podpisanej umowie (ustalając okres obowiązywania zakazu konkurencji) rozwiązać umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy? Jedną z możliwych do zastosowania instytucji jest instytucja wypowiedzenia umowy.

Zgodnie z art. 101(2) § 2 kodeksu pracy zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu wskazanego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy w szczególności w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz. Co to oznacza w praktyce dla pracodawcy i dla pracownika?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czy w związku z tym pracodawca może skutecznie kwestionować taką umowę i wynikający z niej obowiązek zapłaty odszkodowania pracownikowi twierdząc, iż zawierając umowę był w błędzie w zakresie posiadania przez pracownika dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Kto i co decyduje o tym, czy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji? Czy pracownik może skutecznie kwestionować zakaz konkurencji twierdząc, iż nie posiadał dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, które zawierane są pomiędzy pracodawcą i pracownikiem (zgodnie z definicjami tych pojęć zawartymi odpowiednio w art. 3 i art. 2 kodeksu pracy) uregulowane są przepisami kodeksu pracy. Natomiast zakaz konkurencji w przypadku świadczenia usług na podstawie umów cywilnych o świadczenie usług (art. 750 kodeksu cywilnego), do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, nie jest uregulowany przepisami kodeksu cywilnego. Ustalenie zakazu konkurencji przez strony takiej umowy cywilnej zarówno na okres jej trwania, jak na okres po jej zakończeniu jest jednak możliwe zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353(1) kodeksu cywilnego).

Sposób obliczania odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma bez wątpienia bardzo istotne znaczenie praktyczne zarówno dla byłego pracodawcy zobowiązanego do wypłaty takiego odszkodowania, jak i dla byłego pracownika, który powstrzymuje się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy, albowiem różnice w wysokości takiego odszkodowania przy przyjęciu różnych sposobów jego obliczania mogą być bardzo znaczące.

Krytyka pracodawcy wyrażona na portalach społecznościowych stanowić może naruszenie obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy i może być podstawą do rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy. Czy pracodawcy mają prawo monitorować aktywność pracowników na portalach społecznościowych?

Zakres działalności konkurencyjnej powinien określić pracodawca w umowie o zakazie konkurencji. W umowie strony określają wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Pracodawca może dyscyplinować pracowników nakładając na nich kary porządkowe. Co w przypadku, gdy pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby a pracodawca chce w tym czasie ukarać go karą porządkową?

Stawienie się w pracy w stanie nietrzeźwym, czy po spożyciu alkoholu w świetle przepisów Kodeksu pracy stanowi poważne naruszenie dyscypliny pracowniczej i może skutkować nie tylko nałożeniem na pracownika kary porządkowej, lecz także rozwiązaniem stosunku pracy.

Przepisy Kodeksu pracy wyznaczają dwie granice czasowe, w których jest możliwe ukaranie pracownika za przewinienie. Co w przypadku, gdy pracodawca nałoży karę porządkową po terminie?

Co do zasady, jeżeli pracodawca w sposób odpowiedni powierzył pracownikowi rzeczy, które mają służyć wykonywaniu pracy a pracownik je zniszczy lub utraci, będzie miał obowiązek naprawienia szkody pracodawcy w pełnej wysokości.

Przepisy prawa pracy nie zawierają wyraźnego zakazu wystawiania weksli w stosunkach pracy. Pracodawcy często korzystają z takiego zabezpieczenia, w szczególności przy powierzeniu pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się. Jednak zdaniem Sądu Najwyższego posługiwanie się wekslem do zabezpieczenia roszczeń pracodawcy wobec pracowników jest niezgodne z prawem. Stanowisko to podzielają także resort pracy i PIP.

Prokuratura Generalna uznaje przepis o karach dla członków rady pracowników za ujawnienie danych zastrzeżonych przez pracodawcę za zgodny z Konstytucją RP. Mają oni pełną świadomość tego, które z wiadomości mają status informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa i co do których jednocześnie pracodawca zastrzegł obowiązek zachowania ich poufności.

Umowa szkoleniowa z pracownikiem może zobowiązywać go do pozostawania w zatrudnieniu u danego pracodawcy przez określony czas od zakończenia szkolenia. Ile maksymalnie może trwać umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych? Co w przypadku, gdy pracownik nie dotrzyma wskazanego w umowie terminu?

Pracownik ma prawo do wystąpienia do sądu pracy o uchylenie z mocą wsteczną kary porządkowej, którą nałożył na niego pracodawca. Jaki wpływ na postępowanie przed sądem ma zatarcie kary po roku nienagannej pracy?

Czy nałożenie kary porządkowej narusza dobra osobiste pracownika? Sam fakt udzielenia kary porządkowej, która chociażby została uchylona przez Sąd pracy, nie uzasadnia roszczeń związanych z naruszeniem dóbr osobistych wynikających z Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca może nałożyć na pracownika karę porządkową. Czy przy wysłuchaniu pracownika przed nałożeniem kary porządkowej mogą lub powinny być obecne osoby trzecie?

Czy przy zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę pracodawca może zobowiązać pracownika do wystawiania weksli in blanco w związku z nakładaniem na pracownika odpowiedzialności materialnej? Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego wystawianie weksla przez pracowników jest sprzeczne z ogólnymi zasadami prawa pracy.

Spóźnienia do pracy mogą być przyczyną przykrych konsekwencji dla pracownika. Pracodawca jest uprawniony do zastosowania nie tylko kar porządkowych ale także zwolnienia pracownika w sytuacji powtarzających się spóźnień.

Odpowiedzialność porządkowa pracowników została uregulowana w Dziale Czwartym Kodeksu pracy. Jakie są rodzaje kar porządkowych, które pracodawca może nałożyć na pracowników? Czy w przypadku stosowania kar wina pracownika ma znaczenie?

Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2014 r. (I PZP 2/14) za pracę w ramach pełnienia dyżuru medycznego dopełniającego czas pracy lekarza do obowiązującej go przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy przysługuje jedynie dodatek w wysokości określonej przez odpowiednio stosowane przepisy art. 150 1 § 1-3 k.p.

Sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego w pewnych okolicznościach i przy spełnieniu określonych warunków ma szansę na uniknięcie skazania skutkującego wpisem do Krajowego Rejestru Karnego. Każde działanie pracownika ma swoje konsekwencje, szczególnie dla podmiotu, który go zatrudnia.

Mocą przepisów Kodeksu Pracy pracownik jest zobowiązany do przestrzegania reguł obowiązujących w firmie, w której jest zatrudniony. Jakie sankcje wobec niepożądanego zachowania pracownika może stosować pracodawca?

W przypadku, gdy pracownik został potraktowany przez pracodawcę w sposób naruszający przepisy Kodeksu pracy, może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

Dla należytego wykonywania pracy, pracownik powinien być świadomy spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunku pracy, którego jest stroną. Co każdy pracownik powinien wiedzieć przed podjęciem zatrudnienia?

Odpowiedzialność jaką ponosi pracownik za szkodę powstałą w mieniu powierzonym mu przez pracodawcę reguluje kodeks pracy. Jest ona uzależniona od wystąpienia po stronie pracownika winy w działaniu powodującym szkodę.

Porzucenie pracy przez pracownika jest w obecnym stanie prawnym uznawane za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Istnieją jednak przypadki, w których pracownik nie poniesie negatywnych konsekwencji porzucenia pracy, a co za tym idzie, naruszenia podstawowych obowiązków.

Kara pieniężna dla przewodniczącego związku zawodowego może zostać nałożona za naruszenie przepisów regulaminowych. Wynika to z ogólnych przepisów o odpowiedzialności pracowników. Ustawa o związkach zawodowych nie przewiduje takiego rozwiązania.

Prawomocny wyrok skazujący wydany w postępowaniu karnym co do popełnienia przestępstwa wiąże sąd w postępowaniu cywilnym. Sąd pracy może jednak przeprowadzać własne ustalenia wskazujące na odpowiedzialność pracownika w stosunku pracy.

Obowiązki pracodawcy zasadniczo określa art. 94 k.p. Z tym że przepis ten tylko w niewielkim stopniu uściśla te obowiązki w sposób pozwalający na przyjęcie, że ich naruszenie mogłoby dawać podstawę do rozwiązania przez pracownika umowy o pracę. Jedynie w przypadku obowiązków określonych w pkt 4 i 5 art. 94 k.p., a więc gdy chodzi o obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy czy obowiązek terminowego i prawidłowego wypłacania wynagrodzenia, można przyjąć, że ich naruszenie uzasadnia rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Pracodawca ma prawo odsunąć pracownika od pełnionych obowiązków, jeśli ma uzasadnione podejrzenie stanu nietrzeźwości zatrudnionego. Pracownik, niezgadzający się z decyzją pracodawcy, może poprosić o zbadanie jego stanu trzeźwości, np. alkomatem znajdującym się w zakładzie pracy.

W zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia zakazu przewidzianego w umowie, może dochodzić jej wyrównania.

Odpowiedzialność pracownika, Orzecznictwo SN

Odpowiedzialność materialna pracownika - zasady, wina, przykłady

Czy można odmówić polecenia służbowego?

Czy pracownik pokrywa koszty naprawy samochodu służbowego?

Kiedy pracownik ponosi odpowiedzialność materialną?

Postępowanie pracownika naruszające zasady bhp i sprzeczne z poleceniem pracodawcy nie wyklucza współodpowiedzialności pracodawcy za wypadek przy pracy

Rekompensata za pracę przed monitorem kineskopowym

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę

Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie

ZUS ma prawo sprawdzać wysokość wynagrodzenia

Czy istnieje termin dla dokonania wypowiedzenia umowy o pracę?

Wspólnik spółki z o.o. a składki ZUS

Dyskryminacja a tzw. "zwykłe" nierówne traktowanie w zatrudnieniu

Zwolnienie pracownika z przyczyn organizacyjnych a dyskryminacja

Działania lub zachowania grożące uznaniem za mobbing

Działania lub zachowania niebędące mobbingiem

Przesłanki mobbingu

Mobbing – uporczywość i długotrwałość nękania

Wypowiedzenie klauzuli konkurencyjnej

Ustanie przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji

Błąd pracodawcy przy wyborze pracownika do objęcia klauzulą konkurencyjną

Dostęp do szczególnie ważnych informacji a klauzula konkurencyjna

Zakaz konkurencji w umowach cywilnych o świadczenie usług

Wysokość odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Krytyka pracodawcy na portalach społecznościowych

Naruszenie zakazu konkurencji - odszkodowanie

Nałożenie kary porządkowej podczas choroby pracownika

Alkohol w pracy - konsekwencje

W jakim terminie można nałożyć karę porządkową?

Zniszczenie służbowego sprzętu - odpowiedzialność za mienie powierzone

Weksel w prawie pracy

Kary członków rady pracowników za ujawnienie danych zgodne z konstytucją

Umowa szkoleniowa z pracownikiem - czas trwania

Zatarcie kary porządkowej w trakcie postępowania o jej uchylenie

Kara porządkowa a naruszenie dóbr osobistych pracownika

Udzielenie kary porządkowej a obecność osób trzecich przy wysłuchaniu pracownika

Umowa o pracę a weksle in blanco

Spóźnienia do pracy - konsekwencje dla pracownika

Rodzaje kar porządkowych przewidzianych w Kodeksie pracy

Dodatek za dyżur medyczny - uchwała SN

Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności pracownika spółki

Odpowiedzialność porządkowa pracowników

Spory o roszczenia ze stosunku pracy

Odpowiedzialność porządkowa pracowników

Odpowiedzialność pracownicza za szkody w mieniu powierzonym

Porzucenie pracy

Kara pieniężna dla przewodniczącego związku zawodowego

Uniewinnienie w sprawie karnej nie oznacza zwolnienia od odpowiedzialności odszkodowawczej względem pracodawcy

Wadliwe rozwiązanie stosunku pracy - kiedy przysługuje odszkodowanie

Ocena trzeźwości pracownika

Kiedy dodatkowa działalność pracownika jest działalnością konkurencyjną