Weksel w prawie pracy

Przepisy ustawy – Kodeks pracy (dalej: k.p.) nie zawierają wyraźnego zakazu wystawiania przez podwładnych weksli w celu zabezpieczenia roszczeń pracodawcy ze stosunku pracy. Pracodawcy często rozważają zatem korzystanie z takiego zabezpieczenia, zwłaszcza w razie powierzenia zatrudnionemu mienia z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się. W takich sytuacjach nie wiadomo z góry, jaka będzie kwota roszczenia pracodawcy i termin zapłaty, dlatego w grę wchodzą weksle in blanco, czyli weksle niezupełne w chwili wystawienia. Do weksla in blanco sporządza się z reguły porozumienie wekslowe (deklarację wekslową), określające, kiedy i jak można uzupełnić taki weksel.

Zobacz: Odpowiedzialność pracownicza za szkody w mieniu powierzonym

Pracownik zatrudniony na stanowisku kierownika magazynu – w celu zabezpieczenia roszczeń odszkodowawczych pracodawcy z tytułu ewentualnego niedoboru – wystawił i wręczył pracodawcy weksel własny in blanco z deklaracją wekslową. W razie stwierdzenia niedoboru, zakładając ważność zobowiązania wekslowego, pracodawcy przysługiwałyby wobec podwładnego dwa roszczenia – ze stosunku pracy oraz z weksla. Wybór między nimi należałby do pracodawcy, przy czym mógłby on tylko raz uzyskać zaspokojenie swojej wierzytelności. Suma wekslowa, na jaką pracodawca miałby prawo wypełnić weksel, nie mogłaby przekraczać wysokości niedoboru obciążającego pracownika.

Posiadanie weksla ułatwia wierzycielowi dochodzenie roszczeń. Na podstawie art. 485 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) sąd w postępowaniu nakazowym wydaje nakaz zapłaty przeciwko osobie zobowiązanej z należycie wypełnionego weksla, którego prawdziwość i treść nie budzą wątpliwości. Wydając nakaz zapłaty, sąd orzeka, że pozwany ma w ciągu 2 tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoić w całości roszczenie wraz z kosztami albo wnieść w tym terminie zarzuty. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może jednak na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie tego nakazu (art. 492 § 3 k.p.c.).

Rekomendowany produkt: Komplet Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis

W przypadku sporu z pracownikiem i dochodzenia roszczeń z weksla przed sądem może się jednak okazać, że sąd uzna zobowiązanie wekslowe podwładnego za nieważne. Podnosi się bowiem, że nie można obciążać pracownika odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną pracodawcy bez udowodnienia przesłanek tej odpowiedzialności określonych w Kodeksie pracy. Takie stanowisko prezentuje obecnie zarówno Sąd Najwyższy, jak i resort pracy oraz PIP.