Tematy - Odpowiedzialność pracownika, Związki zawodowe - INFOR.PL

Układ zbiorowy pracy zawiera reprezentacja pracowników z pracodawcą. Wyróżnia się zakładowy układ zbiorowy pracy oraz ponadzakładowy układ zbiorowy pracy. Układy określają zwykle warunki wynagradzania za pracę i przyznawanie innych świadczeń związanych z pracą.

Związki zawodowe jako organizacje pracowników pełnią przede wszystkim funkcje reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych.

Spory zbiorowe wszczynają podmioty reprezentujące interesy pracownicze. Następnie pracodawcy niezwłocznie podejmują rokowania. W przypadku braku zawarcia porozumienia przeprowadza się mediacje.

Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników. Kiedy następuje jego wszczęcie?

Pracodawca przejmujący zakład pracy (lub jego część), w którym obowiązywał układ zbiorowy pracy ma obowiązek stosowania w odniesieniu do przejętych pracowników dotychczasowego układu. Zobowiązanie nałożone na nowego pracodawcę wygasa z upływem roku od dnia przejęcia zakładu pracy.

Odprawy przyznawane w związku z rozwiązaniem stosunku pracy mogą być różnicowane w porozumieniach pracodawców i związków zawodowych. Zróżnicowanie wysokości odpraw musi jednak być obiektywnie uzasadnione.

Organizacje związkowe mają obowiązek podania pracodawcy liczby działaczy. Niepodanie tej liczby w oznaczonym terminie skutkuje utratą uprawnień.

Prawomocny wyrok skazujący wydany w postępowaniu karnym co do popełnienia przestępstwa wiąże sąd w postępowaniu cywilnym. Sąd pracy może jednak przeprowadzać własne ustalenia wskazujące na odpowiedzialność pracownika w stosunku pracy.

Obowiązki pracodawcy zasadniczo określa art. 94 k.p. Z tym że przepis ten tylko w niewielkim stopniu uściśla te obowiązki w sposób pozwalający na przyjęcie, że ich naruszenie mogłoby dawać podstawę do rozwiązania przez pracownika umowy o pracę. Jedynie w przypadku obowiązków określonych w pkt 4 i 5 art. 94 k.p., a więc gdy chodzi o obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy czy obowiązek terminowego i prawidłowego wypłacania wynagrodzenia, można przyjąć, że ich naruszenie uzasadnia rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Pracodawca ma prawo odsunąć pracownika od pełnionych obowiązków, jeśli ma uzasadnione podejrzenie stanu nietrzeźwości zatrudnionego. Pracownik, niezgadzający się z decyzją pracodawcy, może poprosić o zbadanie jego stanu trzeźwości, np. alkomatem znajdującym się w zakładzie pracy.

W zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia zakazu przewidzianego w umowie, może dochodzić jej wyrównania.

W związku z trudnościami ekonomicznymi na rynku pracy można zaobserwować tendencję firm do rozwiązywania układów zbiorowych pracy. Pracodawca, podejmując taką próbę, powinien liczyć się ze skutkami, jakie się z tym wiążą.

Związki zawodowe w imieniu reprezentowanych pracowników mogą negocjować z pracodawcą wysokość podwyżek. Podczas rozmów muszą brać pod uwagę różne czynniki, np. że długofalowy rozwój firmy powinien mieć pierwszeństwo przed bieżącymi potrzebami konsumpcyjnymi.

Pracownicy wykonując swoje obowiązki bardzo często mają dostęp do informacji stanowiących tajemnicę pracodawcy. To z kolei powoduje zagrożenie, że poufne wiadomości mogą wyjść na zewnątrz i dotrzeć do niepowołanych osób. Dlatego przestrzeganie tajemnicy pracodawcy zostało zaliczone do katalogu podstawowych obowiązków pracowniczych, określonych w art. 100 § 1 pkt 4 Kodeksu pracy. Taki obowiązek obciąża z mocy prawa każdego podwładnego, niezależnie od ewentualnych zapisów w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy czy w umowie o pracę.

Jak pokazuje praktyka, przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych na tle różnych stanów faktycznych bywają niezwykle problematyczne. Każda ze stron, czy to związkowcy, czy to pracodawca stara się je interpretować z korzyścią dla siebie, co prowadzi w efekcie do wielu sporów.

W naszej placówce powstał związek zawodowy. Domaga się on zlikwidowania dotychczasowego regulaminu pracy i utworzenia nowego, powołując się na konieczność uzgadniania regulaminu z organizacją związkową. Czy musimy uwzględnić żądanie nowego związku?

Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej z prezesem zarządu spółdzielni mieszkaniowej, dokonane po odwołaniu go z tej funkcji, powinno być poprzedzone konsultacją z zakładową organizacją związkową (uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2012 r., II PZP 3/12).

Nieprzedstawienie przez zakładową organizację związkową informacji o liczbie swoich członków powoduje, że nie są wadliwe czynności podjęte przez pracodawcę bez wymaganego współdziałania z organizacją, aż do dnia przedstawienia tej informacji (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012 r., III PZP 7/12).

Podczas kontroli przestrzegania zasad bhp inspektorzy pracy współpracują ze związkami zawodowymi. Współpraca ta polega m.in. na informowaniu organizacji związkowej o tematyce i zakresie przeprowadzanej kontroli.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca może ukarać pracownika trzema rodzajami kar porządkowych: upomnieniem, naganą lub karą pieniężną. Pracodawca za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności może nałożyć na pracownika karę pieniężną w wysokości do jednodniowego wynagrodzenia. Natomiast w przypadku opuszczenia części dnia pracy stosuje się karę pieniężną do wysokości wynagrodzenia przypadającego za tę część dnia.

Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płacy lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych (art. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych – DzU z 1991 r. nr 55, poz. 236 ze zm.; zwanej dalej ustawą).

Pracodawca może dochodzić od podwładnego odszkodowania zarówno za wyrządzoną szkodę, jak i za powierzone mu mienie. Kodeks pracy, oprócz indywidualnej odpowiedzialności materialnej pracownika, przewiduje także wspólną odpowiedzialność ponoszoną przez kilka osób.

Nieudzielenie przez zakładową organizację związkową informacji o wszystkich pracownikach korzystających z jej obrony, żądanej przez pracodawcę bez rzeczowej potrzeby, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku współdziałania z tą organizacją w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 21 listopada 2012 r., III PZP 6/12).

Do skutecznego zawarcia umowy o pracę konieczne jest zgodne oświadczenie woli pracownika i pracodawcy. W związku z tym osoba nieupoważniona do nawiązania stosunku pracy może wystąpić po obu stronach.

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, jeśli ustali, że jego pracownik posługuje się w pracy nielegalnymi programami komputerowymi. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy czynu takiego dopuszcza się pracownik zatrudniony na kierowniczym stanowisku. Takie postępowanie pracownika godzi w dobre imię i renomę pracodawcy.

Pracodawca, zatrudniając pracowników, ma prawo oczekiwać, że będą oni wykonywali swoje obowiązki sumiennie i z należytym wykorzystaniem czasu. W związku z tym ma również prawo kontrolować, czy i jak pracownicy wykonują swoje obowiązki.

Pracownik ma obowiązek chronić tajemnice pracodawcy. Jeśli tego nie robi, naraża się na sankcje nie tylko w czasie trwania zatrudnienia, ale także trzy lata po jego ustaniu.

Samochód służbowy oprócz tego, że jest narzędziem pracy, często służy pracownikom w celach prywatnych. Jeśli jest leasingowany, pracodawca powinien wypisać stosowne upoważnienie do korzystania. W ewidencji przebiegu pojazdu pracownik powinien wskazać liczbę przejechanych kilometrów ze wskazaniem celu używania pojazdu.

Pracodawca jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika osobie trzeciej, jeżeli została ona wyrządzona przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych z winy nieumyślnej pracownika.

Związek zawodowy może powołać przedstawiciela do pełnienia funkcji związkowej, np. negocjowania układu zbiorowego pracy. Wówczas delegatowi, na wniosek organizacji, na czas niezbędny do wykonania zadania przysługuje prawo do urlopu bezpłatnego.

Na terenie restauracji właściciel nakazał zatrudnionym kelnerom usunięcie owłosienia z rąk i twarzy, motywując to względami estetycznymi i higienicznymi związanymi z nową polityką firmy. Zagroził, iż w przypadku niewykonania polecenia będzie stosował kary pieniężne, a nawet rozwiąże umowy o pracę. Czy pracodawca może nakazać usunięcie owłosienia niektórych partii ciała grupie bądź wszystkim pracownikom wykonującym pracę na terenie zakładu pracy? W jakich przypadkach?

Kiedy trzeba zastosować przepisy dotyczące zwolnień grupowych. Komu i jakie odprawy przysługują zwalnianym pracownikom. Wyjaśniają eksperci z Kancelarii BKM.

Konflikt między pracodawcą a związkiem zawodowym może zostać rozwiązany za pomocą reguł określonych w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Jednak ich stosowanie wiąże się dla pracodawcy z pewnym ryzykiem, np. możliwością rozpoczęcia strajku przez związek zawodowy.

Korzystanie w pracy przez pracownika zajmującego kierownicze stanowisko z nielegalnych programów komputerowych jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych. Takie postępowanie może stanowić uzasadnioną przyczynę zwolnienia dyscyplinarnego.

Szkoda w majątku osób trzecich powstała na skutek wypadku samochodowego lub kradzieży auta firmowego będzie likwidowana w razie winy pracownika z ubezpieczenia zawartego przez pracodawcę. Natomiast pracodawcy przysługuje roszczenie wobec pracownika o odszkodowanie za spowodowanie uszczerbku w majątku zakładu pracy. Zakres odpowiedzialności, jaką ponosi pracownik, jest uzależniony od zasad, na jakich doszło do użytkowania samochodu.

Pracodawca, dzieląc środki zgromadzone w zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, musi uwzględnić kryterium socjalne. W przypadku ich niewłaściwego rozdysponowania związek zawodowy może żądać zwrotu nieprawidłowo wypłaconych pieniędzy.

Oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia musi być złożone w formie pisemnej, zawierać przyczynę dokonania tej czynności oraz informację o prawie odwołania do sądu pracy.

Zwolnienia grupowe polegają na rozwiązaniu w okresie nieprzekraczającym 30 dni umów o pracę ze znaczną częścią załogi z przyczyn niedotyczących pracowników. Dokonanie zwolnień grupowych wymaga od pracodawcy zastosowania szczególnego trybu postępowania, odmiennego niż tryb zwolnień pracowników uregulowany w Kodeksie pracy.

Pracownik zatrudniony na stanowisku operatora maszyn drogowych przyszedł do pracy z gorączką. Rozpoczął pracę, ale od rana narzekał na uciążliwy ból i zawroty głowy. Po kilku godzinach przerwał pracę i poinformował kierownika zmiany, że bardzo źle się czuje i nie jest w stanie obsługiwać maszyny. Tego dnia nie podjął już pracy. Czy pracownik może przerwać pracę z powodu złego stanu zdrowia?

Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, nie określa wprost skutków ani sankcji niewywiązania się związku zawodowego z obowiązku przekazania pracodawcy informacji o łącznej liczbie członków danej organizacji związkowej. Wywiązanie się z niego ma jednak bardzo duże znaczenie dla funkcjonowania związków zawodowych w zakładzie pracy.

W naszym zakładzie planowana jest redukcja etatów. Zatrudniamy 26 pracowników. Nie działają jednak związki zawodowe. Kto w tym przypadku będzie współdziałał z pracodawcą i podejmował działania w obronie pracowników?

Odpowiedzialność pracowników za naruszenie obowiązków pracowniczych regulują przepisy Kodeksu pracy, a niekiedy także przepisy pragmatyk służbowych. Ze względu na rodzaj naruszenia pracownik może ponieść odpowiedzialność porządkową, materialną – w tym regresową, dyscyplinującą bądź kumulatywnie kilka z nich.

Krąg osób mogących reprezentować pracownika przed sądem pracy choć jest szeroki, jednak jest ograniczony przez przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Niezachowanie określonych wymogów przez te przepisy może prowadzić do uchylenia, także korzystnego dla strony, wyroku.

Związki zawodowe mogą negocjować z pracodawcą wysokość podwyżek wynagrodzeń. Wyniki przeprowadzonych rokowań powinny zostać zapisane w zawartym z pracodawcą porozumieniu.

Zatrudniamy pracowników przy pracach remontowo-budowlanych. Pracownik zatrudniony u nas od września 2011 r. uległ wypadkowi przy pracy. Został dotkliwie poparzony, gdyż nie stosował się do przepisów bhp oraz nie używał odzieży ochronnej (roboczej). Czy pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku, jeżeli naruszył przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy?

Firma zajmująca się sprzątaniem ulic i opróżnianiem śmietników ustawionych na chodnikach zapewniła pracownikom szczepienia przeciw tężcowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i durowi brzusznemu. Zaproszono do firmy personel medyczny, aby zaszczepił pracowników. Jeden z pracowników odmówił poddania się szczepieniu. Czy ma do tego prawo? Jaka jest odpowiedzialność pracodawcy w razie zachorowania takiej osoby?

Bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.

Spółka udostępnia nieodpłatnie pomieszczenia i urządzenia techniczne działającym w niej związkom zawodowym. Dodatkowo zapewnia związkom zawodowym materiały biurowe. Czy spółka może zakwalifikować powyższe wydatki do kosztów uzyskania przychodów?

Odpowiedzialność pracownika, Związki zawodowe

Układ zbiorowy pracy

Związki zawodowe – funkcje

Spory zbiorowe – mediacje

Spór zbiorowy - wszczęcie

Dotychczasowy układ zbiorowy pracy

Odprawy można różnicować

Niepodanie liczby działaczy organizacji związkowej

Uniewinnienie w sprawie karnej nie oznacza zwolnienia od odpowiedzialności odszkodowawczej względem pracodawcy

Wadliwe rozwiązanie stosunku pracy - kiedy przysługuje odszkodowanie

Ocena trzeźwości pracownika

Kiedy dodatkowa działalność pracownika jest działalnością konkurencyjną

Skutki wypowiedzenia lub rozwiązania układu pracy

Po czym poznać mobbing

Rola związku zawodowego w procesie kształtowania wysokości wynagrodzeń

Tajemnica firmy - sprawdź, co grozi za jej ujawnienie

Nieprzedstawienie informacji o stanie liczebnym związku przez organizację związkową

Czy treść regulaminu pracy należy ustalić na nowo po powstaniu organizacji związkowej?

Czy zwolnienie byłego prezesa zarządu musi być konsultowane ze związkami

Czy pracodawca ma obowiązek współpracy ze związkiem zawodowym, który nie przekazał w terminie informacji o liczbie członków

Uprawnienia związku zawodowego

Jak karać pracownika karą pieniężną

Kiedy strajk jest nielegalny

Wspólna odpowiedzialność materialna pracowników

Czy związek zawodowy musi informować pracodawcę o wszystkich pracownikach, których reprezentuje

Zawarcie umowy o pracę przez osobę nieupoważnioną

Nielegalne oprogramowanie - jaką odpowiedzialność poniesiesz, gdy z niego korzystasz

Kontrola skrzynki e-mailowej pracownika

Jaką odpowiedzialność wobec pracodawcy ponosi pracownik, który ujawnia tajemnice firmy

Samochód służbowy wykorzystywany w prywatnych celach

Kiedy pracodawca odpowiada za błędy pracownika

Przedstawiciele związku zawodowego

Czy pracodawca może nakazać usunięcie owłosienia z niektórych części ciała pracownikom?

Zwolnienia grupowe

Spór ze związkiem zawodowym

Odpowiedzialność za korzystanie z nielegalnego oprogramowania

Odpowiedzialność pracownika za wypadek samochodem służbowym

Zwrot świadczeń z funduszu socjalnego

Przyczyny rozwiązania umowy bez wypowiedzenia

Jak przeprowadzić procedurę zwolnień grupowych

Spór zbiorowy ze związkiem zawodowym

W jakich sytuacjach pracownik może przerwać pracę?

Pracodawca musi wiedzieć, ilu członków zrzesza zakładowa organizacja związkowa

Z kim pracodawca powinien konsultować zwolnienia grupowe?

Skutki naruszenia obowiązków pracowniczych

Kto może być pełnomocnikiem pracownika przed sądem pracy

Negocjacje podwyżek wynagrodzeń

Czy naruszenie przepisów bhp wpływa na prawo do zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego

Odmowa poddania się obowiązkowym szczepieniom przez pracownika

Zwolnienie z pracy działacza związkowego

Wydatki ponoszone w związku z udostępnieniem nieruchomości związkowi zawodowemu