REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zwolnienie z pracy działacza związkowego

Leszek Jaworski
Leszek Jaworski

REKLAMA

Bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.

Pracodawca, który zamierza zwolnić chronionego działacza związkowego z pracy, musi uzyskać zgodę zarządu zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie z nim umowy o pracę. Pracodawcy często decydują się na zwolnienie działacza bez uzyskania tej zgody. Nie każdy jednak zwolniony bezprawnie związkowiec będzie mógł liczyć na przywrócenie do pracy lub na odszkodowanie.

Autopromocja

Ochrona przed zwolnieniem z pracy działaczy związkowych jest uzasadniona tym, że z powodu pełnionej funkcji są oni szczególnie narażeni na utratę pracy, pogorszenie jej warunków albo szykany ze strony pracodawcy. Sposób ochrony działaczy związkowych może też oznaczać, że nieprzychylnie nastawiony do pracodawcy związek zawodowy będzie skutecznie blokował jego działania przez niewyrażanie zgody na zwolnienie chronionych działaczy.

Decyzja zarządu związku w sprawie wyrażenia zgody na zwolnienie działacza związkowego nie podlega natomiast ocenie sądu (uchwała SN z 11 września 1996 r., I PZP 19/96, OSNP 1998/6/175). Oznacza to, że sąd nie może jej weryfikować pod względem zasadności.

WAŻNE!

Odmowa przez zarząd organizacji związkowej wydania zgody na zwolnienie chronionego działacza związkowego nie może być weryfikowana przez sąd.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odmowa wyrażenia zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie stosunku pracy z działaczem związkowym podlegającym ochronie nie jest oceniana przez sąd pracy także w odniesieniu do tego, czy nie udzielając zgody na zwolnienie związkowca zarząd organizacji związkowej nadużył prawo i naruszył zasady współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie zarządu organizacji związkowej nie korzysta bowiem z ochrony (art. 8 Kodeksu pracy). Ponadto sąd rozpatruje wyłącznie wykonywanie prawa przez stronę stosunku pracy. Zarząd zakładowej organizacji związkowej nie jest stroną umów o pracę. Dlatego zgoda (odmowa zgody) na rozwiązanie stosunku pracy nie jest wykonywaniem prawa, lecz realizacją uprawnienia związku zawodowego.

Roszczenie związkowca oceni sąd

Przyznana działaczom związkowym ochrona przed zwolnieniem ma służyć swobodnemu wykonywaniu przez nich obowiązków związkowych. Działacze ci nie mogą jednak znaleźć się w korzystniejszej sytuacji od innych pracowników tylko i wyłącznie dlatego, że ustawodawca ograniczył możliwość rozwiązania z nimi stosunków pracy. Ta ochrona musi bowiem pozostawać w bezpośrednim związku z działalnością związkową.

Zasadniczo chronionym działaczom związkowym w przypadku zwolnienia z pracy z naruszeniem przepisów przysługuje przywrócenie do pracy (art. 45 i 56 Kodeksu pracy). Sąd może przyznać związkowcowi odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy tylko w szczególnych przypadkach, np. gdy firma została zlikwidowana. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że sąd pracy może uwzględnić roszczenie o odszkodowanie, zamiast roszczenia o przywrócenie do pracy zgłoszonego przez działacza związkowego objętego ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy, także wówczas, gdy roszczenie to okaże się nieuzasadnione ze względu na jego sprzeczność ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa lub zasadami współżycia społecznego.

WAŻNE!

Sąd pracy może odmówić przywrócenia do pracy związkowcowi korzystającemu z ochrony, jeżeli byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.


Zamiast przywrócenia do pracy sąd może zależnie od okoliczności konkretnej sprawy zasądzić na rzecz działacza związkowego zwolnionego bez zgody właściwego organu związkowego odszkodowanie w pełnej bądź niepełnej wysokości. Orzeczenia sądów pracy zasądzające odszkodowania w miejsce żądania przez pracownika przywrócenia do pracy dotyczą zwykle takiego naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych, które nie miało jakiegokolwiek związku z wykonywaniem przez niego funkcji związkowych. W sytuacjach wyjątkowo rażących zachowań związkowców sąd pracy może w całości oddalić powództwo związkowca, nie zasądzając nawet odszkodowania (wyrok SN z 18 września 2003 r., I PK 346/02).

Wyłączenie ochrony związkowej

W wyroku z 27 lutego 1997 r. (I PKN 17/97, OSNP 1997/21/416) Sąd Najwyższy stwierdził, że „założenie przez pracowników związku zawodowego tylko w celu uzyskania szczególnej ochrony przed zwolnieniem z pracy stanowi nadużycie wolności związkowej i prowadzi do oceny, że roszczenie pracownika żądającego przywrócenia do pracy, który w ten sposób uzyskał szczególną ochronę, jako sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, nie podlega ochronie”. Sąd Najwyższy rozstrzygnął tym wyrokiem dość istotny problem, a mianowicie, co ma pierwszeństwo, czy literalne brzmienie art. 32 u.z.z., który daje ochronę działaczom związkowym niezależnie od tego, kiedy i w jakim celu założyli związek zawodowy, czy wykładania celowościowa tego przepisu, z której wynika, że ma on chronić działaczy związkowych, którzy faktycznie podjęli się tej działalności w celu ochrony praw oraz interesów zawodowych i socjalnych pracowników. W tej konkretnej sytuacji pracownicy już po wręczeniu im wypowiedzeń stworzyli związek zawodowy chcąc chronić się przed utratą pracy, a następnie złożyli powództwa o przywrócenie do pracy.

Sąd Najwyższy uznał, że takie działanie jest nadużyciem prawa, które nie może podlegać ochronie prawnej. Zatem, mimo że pracownicy ci byli formalnie objęci ochroną, to jednak pracodawca mógł skutecznie wypowiedzieć im umowy o pracę, bez zgody zarządu powołanego przez nich związku, nie naruszając przez to prawa. Natomiast ich żądania przywrócenia do pracy jako sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa nie zasługiwało na uwzględnienie.

Naruszenie obowiązków pracowniczych a ochrona związkowa

W praktyce zdarzają się także sytuacje, gdy pracownik będący działaczem związkowym dopuszcza się rażącego naruszenia swoich obowiązków pracowniczych, a mimo to zarząd zakładowej organizacji związkowej odmawia wyrażenia zgody na rozwiązanie z nim stosunku pracy. Powstaje wówczas problem, czy w takiej sytuacji działaczowi związkowemu przysługuje ochrona przed zwolnieniem czy zasady współżycia społecznego pozbawiają ochrony pracownika, który ewidentnie nie wywiązuje się ze swoich obowiązków lub działa na szkodę swojego pracodawcy. Wątpliwość tę rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z 13 maja 1998 r. (I PKN 106/98, OSNP 1999/10/336) wskazując, że „zastosowanie art. 8 k.p. wobec pracownika pełniącego funkcję w zakładowej organizacji związkowej, który rażąco naruszył podstawowe obowiązki pracownicze i z którym rozwiązano umowę o pracę w trybie art. 52 k.p. z naruszeniem prawa, oznacza, że w miejsce żądanego przywrócenia do pracy możliwe jest na podstawie art. 4771 k.p.c. zasądzenie odszkodowania przewidzianego w art. 56 k.p.”

Zatem Sąd Najwyższy uznał, że nieuzasadnione byłoby przywrócenie do pracy zwolnionego bez zgody zarządu organizacji związkowej działacza związkowego np. stale nadużywającego alkoholu i pod jego wpływem wygłaszającego obraźliwe uwagi pod adresem swych przełożonych i współpracowników. Ponieważ taki działacz został zwolniony z naruszeniem prawa, przysługuje mu, zdaniem SN, tylko odszkodowanie. Szczególna ochrona stosunku pracy działaczy związkowych powinna służyć ochronie tych działaczy tylko przed ponoszeniem ujemnych konsekwencji wykonywania funkcji związkowych. Natomiast nie może mieć ona zastosowania w razie rażącego naruszania przez nich obowiązków pracowniczych.

Ponadto „naruszenie zasad współżycia społecznego przez chronionego związkowca daje podstawę do oddalenia powództwa o przywrócenie do pracy działacza związkowego zwolnionego z pracy w trybie dyscyplinarnym pomimo sprzeciwu zarządu organizacji związkowej, jeżeli wobec drastycznie nagannego zachowania się pracownika na forum publicznym uwzględnienie jego żądania nawet w ograniczonym zakresie (zasądzenie odszkodowania) godziłoby w elementarne zasady przyzwoitości”. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 10 marca 2005 r. (II PK 242/04). Zatem choć całkowite oddalenie powództwa przez sąd nie może być regułą, to jednak w wyjątkowych przypadkach nawet żądanie odszkodowania dla zwolnionego działacza związkowego może być uznane za nadużycie prawa. Podobny pogląd zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z 24 maja 2001 r. (I PKN 410/00, OSNP 2003/6/149).

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Kiedy działacz związkowy może być zwolniony z pracy bez zgody zarządu organizacji związkowej

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Przygotuj się na ograniczenia w handlu w Wielką Sobotę. Sklepy będą pracować krócej!

    Wielkanoc tuż, tuż, więc nic dziwnego, że sklepy są oblężone. W Wielki Piątek wiele z nich przedłużyło godziny handlu. Warto zrobić wcześniej zakupy, bowiem w sobotę handel będzie ograniczony. W jakich godzinach sklepy będą handlować w Wielką Sobotę?

    ZUS: 1431 zł odszkodowania za każdy procent uszczerbku na zdrowiu. Od 1 kwietnia 2024 r. nowe kwoty odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

    Od 1 kwietnia 2024 r. obowiązują nowe, wyższe kwoty odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Lekarz orzecznik może przyznać 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

    Czy 14 kwietnia 2024 to niedziela handlowa?

    Czy 14 kwietnia 2024 to niedziela handlowa? Czy przed weekendem majowym jest niedziela handlowa? Jak wypadają niedziele handlowe w kwietniu?

    Czy 7 kwietnia 2024 to niedziela handlowa?

    Czy 7 kwietnia 2024 to niedziela handlowa? Czy w kwietniu 2024 jest niedziela handlowa? Jakie kary za pracę w dni niehandlowe?

    REKLAMA

    ZUS odpowiada: Czy po 1 kwietnia składać wniosek o ponowne przeliczenie emerytury [nowe tablice GUS]?

    Od 1 kwietnia, przy obliczaniu przyszłych emerytur, ZUS skorzysta z nowej tablicy dalszego trwania życia GUS, co sprawi, że emerytura osoby w wieku 60 lat będzie niższa o 3,7 proc., a osoby w wieku 65 lat – o 4,1 proc. niż obliczona na podstawie poprzedniej tablicy – poinformował rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Dodatki funkcyjne w sądach

    Dodatki funkcyjne w sądach - trwają prace nad przepisami. Mają się zmienić zasady wynagradzania sędziów pełniących funkcje rzeczników dyscyplinarnych. Proponowane zmiany mają charakter przekrojowy, dotyczą modyfikacji wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Sędziów Sądów Powszechnych, Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach apelacyjnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach okręgowych oraz Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Ministra Sprawiedliwości, i służą dostosowaniu wysokości dodatków do rzeczywistego obciążenia zadaniami związanymi z pełnieniem tych funkcji. 

    Jak zarządzać zespołem? Liderem nie trzeba się urodzić. Liczy się cel i chęć współpracy z innymi

    Osoby zarządzające zespołem mają kluczowe znaczenie dla firmy. Prawie co czwarty pracownik chciałby, by jego przełożony częściej go doceniał. Blisko połowa jest gotowa odejść z pracy z powodu szefa.

    Odmienne poglądy polityczne pracownika a dyskryminacja

    Zbliżają się wybory samorządowe. W wielu miejscach, w tym w pracy, trwają rozmowy, spory i wymiana myśli politycznych co do programów i kandydatów. Trzeba jednak wiedzieć, że pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, m.in. bez względu na przekonania polityczne. Nie można więc ponosić negatywnych konsekwencji w miejscu pracy, szczególnie jeżeli ma się odmienne poglądy od pracodawcy. Nawet jeżeli jest się zatrudnionym w jednotach samorządu terytorialnego, gdzie niestety często ma miejsce rotacja pracowników ze względu na tzw. układy polityczne - powinna obowiązywać zasada wolności słowa i własnych poglądów politycznych.

    REKLAMA

    Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia

    Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia. Dal pracodawcy liczy się dyspozycyjność pracownika. Wytypowanie do zwolnienia pracownika, przebywającego na długotrwałym urlopie bezpłatnym i korzystającego w tym czasie z innego źródła utrzymania, stanowi obiektywne i racjonalne kryterium doboru do wypowiedzenia umowy o pracę, co nie świadczy o charakterze dyskryminacyjnym zwolnienia. Zgodne z zasadami współżycia społecznego jest przyjęcie przez pracodawcę jako kryterium doboru pracowników do zwolnienia ich dyspozycyjności, rozumianej jako możliwość liczenia na obecność pracownika w pracy, w czasie na nią przeznaczonym, gdy przeciwieństwem tak rozumianej dyspozycyjności są częste absencje pracownika, spowodowane złym stanem zdrowia, jak również inne przypadki usprawiedliwionej nieobecności.

    Elektroradiolog - kim jest i co robi?

    Elektroradiolog to nowy zawód medyczny. Wielu idąc na tzw. prześwietlenie, tj. n. badanie w pracowniach rentgenowskich RTG - nie zdaje sobie sprawy, że jest to wymagający zawód, który wiąże się z pracą w szkodliwych i trudnych warunkach dla zdrowia tego pracownika - ze względu na promieniowanie. Praca przy wykonywaniu badań z zakresu diagnostyki obrazowej (rentgenografia, rentgenoskopia, radiologia stomatologiczna, mammografia, densytometria rentgenowska, tomografia komputerowa) jest wymagająca.

    REKLAMA