REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zwolnienie z pracy działacza związkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Leszek Jaworski
Leszek Jaworski

REKLAMA

Bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.

Pracodawca, który zamierza zwolnić chronionego działacza związkowego z pracy, musi uzyskać zgodę zarządu zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie z nim umowy o pracę. Pracodawcy często decydują się na zwolnienie działacza bez uzyskania tej zgody. Nie każdy jednak zwolniony bezprawnie związkowiec będzie mógł liczyć na przywrócenie do pracy lub na odszkodowanie.

REKLAMA

REKLAMA

Ochrona przed zwolnieniem z pracy działaczy związkowych jest uzasadniona tym, że z powodu pełnionej funkcji są oni szczególnie narażeni na utratę pracy, pogorszenie jej warunków albo szykany ze strony pracodawcy. Sposób ochrony działaczy związkowych może też oznaczać, że nieprzychylnie nastawiony do pracodawcy związek zawodowy będzie skutecznie blokował jego działania przez niewyrażanie zgody na zwolnienie chronionych działaczy.

Decyzja zarządu związku w sprawie wyrażenia zgody na zwolnienie działacza związkowego nie podlega natomiast ocenie sądu (uchwała SN z 11 września 1996 r., I PZP 19/96, OSNP 1998/6/175). Oznacza to, że sąd nie może jej weryfikować pod względem zasadności.

WAŻNE!

Odmowa przez zarząd organizacji związkowej wydania zgody na zwolnienie chronionego działacza związkowego nie może być weryfikowana przez sąd.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odmowa wyrażenia zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie stosunku pracy z działaczem związkowym podlegającym ochronie nie jest oceniana przez sąd pracy także w odniesieniu do tego, czy nie udzielając zgody na zwolnienie związkowca zarząd organizacji związkowej nadużył prawo i naruszył zasady współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie zarządu organizacji związkowej nie korzysta bowiem z ochrony (art. 8 Kodeksu pracy). Ponadto sąd rozpatruje wyłącznie wykonywanie prawa przez stronę stosunku pracy. Zarząd zakładowej organizacji związkowej nie jest stroną umów o pracę. Dlatego zgoda (odmowa zgody) na rozwiązanie stosunku pracy nie jest wykonywaniem prawa, lecz realizacją uprawnienia związku zawodowego.

Roszczenie związkowca oceni sąd

REKLAMA

Przyznana działaczom związkowym ochrona przed zwolnieniem ma służyć swobodnemu wykonywaniu przez nich obowiązków związkowych. Działacze ci nie mogą jednak znaleźć się w korzystniejszej sytuacji od innych pracowników tylko i wyłącznie dlatego, że ustawodawca ograniczył możliwość rozwiązania z nimi stosunków pracy. Ta ochrona musi bowiem pozostawać w bezpośrednim związku z działalnością związkową.

Zasadniczo chronionym działaczom związkowym w przypadku zwolnienia z pracy z naruszeniem przepisów przysługuje przywrócenie do pracy (art. 45 i 56 Kodeksu pracy). Sąd może przyznać związkowcowi odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy tylko w szczególnych przypadkach, np. gdy firma została zlikwidowana. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że sąd pracy może uwzględnić roszczenie o odszkodowanie, zamiast roszczenia o przywrócenie do pracy zgłoszonego przez działacza związkowego objętego ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy, także wówczas, gdy roszczenie to okaże się nieuzasadnione ze względu na jego sprzeczność ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa lub zasadami współżycia społecznego.

WAŻNE!

Sąd pracy może odmówić przywrócenia do pracy związkowcowi korzystającemu z ochrony, jeżeli byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.


Zamiast przywrócenia do pracy sąd może zależnie od okoliczności konkretnej sprawy zasądzić na rzecz działacza związkowego zwolnionego bez zgody właściwego organu związkowego odszkodowanie w pełnej bądź niepełnej wysokości. Orzeczenia sądów pracy zasądzające odszkodowania w miejsce żądania przez pracownika przywrócenia do pracy dotyczą zwykle takiego naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych, które nie miało jakiegokolwiek związku z wykonywaniem przez niego funkcji związkowych. W sytuacjach wyjątkowo rażących zachowań związkowców sąd pracy może w całości oddalić powództwo związkowca, nie zasądzając nawet odszkodowania (wyrok SN z 18 września 2003 r., I PK 346/02).

Wyłączenie ochrony związkowej

W wyroku z 27 lutego 1997 r. (I PKN 17/97, OSNP 1997/21/416) Sąd Najwyższy stwierdził, że „założenie przez pracowników związku zawodowego tylko w celu uzyskania szczególnej ochrony przed zwolnieniem z pracy stanowi nadużycie wolności związkowej i prowadzi do oceny, że roszczenie pracownika żądającego przywrócenia do pracy, który w ten sposób uzyskał szczególną ochronę, jako sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, nie podlega ochronie”. Sąd Najwyższy rozstrzygnął tym wyrokiem dość istotny problem, a mianowicie, co ma pierwszeństwo, czy literalne brzmienie art. 32 u.z.z., który daje ochronę działaczom związkowym niezależnie od tego, kiedy i w jakim celu założyli związek zawodowy, czy wykładania celowościowa tego przepisu, z której wynika, że ma on chronić działaczy związkowych, którzy faktycznie podjęli się tej działalności w celu ochrony praw oraz interesów zawodowych i socjalnych pracowników. W tej konkretnej sytuacji pracownicy już po wręczeniu im wypowiedzeń stworzyli związek zawodowy chcąc chronić się przed utratą pracy, a następnie złożyli powództwa o przywrócenie do pracy.

Sąd Najwyższy uznał, że takie działanie jest nadużyciem prawa, które nie może podlegać ochronie prawnej. Zatem, mimo że pracownicy ci byli formalnie objęci ochroną, to jednak pracodawca mógł skutecznie wypowiedzieć im umowy o pracę, bez zgody zarządu powołanego przez nich związku, nie naruszając przez to prawa. Natomiast ich żądania przywrócenia do pracy jako sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa nie zasługiwało na uwzględnienie.

Naruszenie obowiązków pracowniczych a ochrona związkowa

W praktyce zdarzają się także sytuacje, gdy pracownik będący działaczem związkowym dopuszcza się rażącego naruszenia swoich obowiązków pracowniczych, a mimo to zarząd zakładowej organizacji związkowej odmawia wyrażenia zgody na rozwiązanie z nim stosunku pracy. Powstaje wówczas problem, czy w takiej sytuacji działaczowi związkowemu przysługuje ochrona przed zwolnieniem czy zasady współżycia społecznego pozbawiają ochrony pracownika, który ewidentnie nie wywiązuje się ze swoich obowiązków lub działa na szkodę swojego pracodawcy. Wątpliwość tę rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z 13 maja 1998 r. (I PKN 106/98, OSNP 1999/10/336) wskazując, że „zastosowanie art. 8 k.p. wobec pracownika pełniącego funkcję w zakładowej organizacji związkowej, który rażąco naruszył podstawowe obowiązki pracownicze i z którym rozwiązano umowę o pracę w trybie art. 52 k.p. z naruszeniem prawa, oznacza, że w miejsce żądanego przywrócenia do pracy możliwe jest na podstawie art. 4771 k.p.c. zasądzenie odszkodowania przewidzianego w art. 56 k.p.”

Zatem Sąd Najwyższy uznał, że nieuzasadnione byłoby przywrócenie do pracy zwolnionego bez zgody zarządu organizacji związkowej działacza związkowego np. stale nadużywającego alkoholu i pod jego wpływem wygłaszającego obraźliwe uwagi pod adresem swych przełożonych i współpracowników. Ponieważ taki działacz został zwolniony z naruszeniem prawa, przysługuje mu, zdaniem SN, tylko odszkodowanie. Szczególna ochrona stosunku pracy działaczy związkowych powinna służyć ochronie tych działaczy tylko przed ponoszeniem ujemnych konsekwencji wykonywania funkcji związkowych. Natomiast nie może mieć ona zastosowania w razie rażącego naruszania przez nich obowiązków pracowniczych.

Ponadto „naruszenie zasad współżycia społecznego przez chronionego związkowca daje podstawę do oddalenia powództwa o przywrócenie do pracy działacza związkowego zwolnionego z pracy w trybie dyscyplinarnym pomimo sprzeciwu zarządu organizacji związkowej, jeżeli wobec drastycznie nagannego zachowania się pracownika na forum publicznym uwzględnienie jego żądania nawet w ograniczonym zakresie (zasądzenie odszkodowania) godziłoby w elementarne zasady przyzwoitości”. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 10 marca 2005 r. (II PK 242/04). Zatem choć całkowite oddalenie powództwa przez sąd nie może być regułą, to jednak w wyjątkowych przypadkach nawet żądanie odszkodowania dla zwolnionego działacza związkowego może być uznane za nadużycie prawa. Podobny pogląd zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z 24 maja 2001 r. (I PKN 410/00, OSNP 2003/6/149).

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Kiedy działacz związkowy może być zwolniony z pracy bez zgody zarządu organizacji związkowej

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe zawody w klasyfikacji od 2026 roku. MRPiPS opublikowało projekt rozporządzenia [Projekt z 9 lipca 2025 r.]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Dokument trafił 14 lipca 2025 r. do konsultacji publicznych i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

REKLAMA

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

REKLAMA

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

REKLAMA