Zwalnianie pracowników, Umowa na okres próbny

Nowy wzór umowy o pracę ma obowiązywać od 22 lutego 2016 r. Zmiana ma na celu dostosowanie przepisów do nowych rozwiązań prawnych w zakresie umów o pracę na czas określony wprowadzonych do Kodeksu pracy.

Od 22 lutego 2016 r. w Kodeksie pracy zostanie wprowadzony przepis o możliwości powtórzenia umowy próbnej między tymi samymi stronami. Ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie możliwe tylko w określonych sytuacjach.

Przepisy Kodeksu pracy przewidują szczególną ochronę przez wypowiadaniem i rozwiązywaniem umów o pracę z pracownicami będącymi w ciąży. Czy ta wyjątkowa ochrona dotyczy także umów terminowych? Kiedy umowa na czas określony zostanie przedłużona do dnia porodu?

Rewolucyjne zmiany w umowach o pracę zostały 25 czerwca 2015 r. uchwalone przez Sejm. Nowe przepisy wprowadzają: ograniczenie czasowe i liczbowe umów na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami, uzależnienie długości okresów wypowiedzenia od długości zatrudnienia, a nie od rodzaju umów, doprecyzowanie uregulowań dotyczących umowy na okres próbny, podział umów na trzy rodzaje (likwiduje się umowę na czas wykonywania określonej pracy).

Zmiany w zawieraniu umów czasowych obejmują ograniczenie stosowania umów o pracę na czas określony do 33 miesięcy. Umowy na czas określony może poprzedzać umowa na okres próbny w maksymalnym wymiarze 3 miesięcy. W sumie pracownik może więc być zatrudniony na 36 miesięcy w ramach umów terminowych.

Badanie Genworth Customer Focus pokazuje, że utrata pracy nie jest już taka straszna dla Polaków. Są bardziej optymistyczni i lepiej zabezpieczeni, lecz wciąż brakuje im finansów na spełnianie życiowych planów.

Zmiany w umowach terminowych zostały przyjęte przez rząd. Zakładają maksymalne zatrudnienie pracownika u jednego pracodawcy na podstawie umów na czas określony do 36 miesięcy (3 lata). Do tego limitu wlicza się 3-miesięczną umowę o pracę na okres próbny. Kodeks pracy dotychczas nie regulował maksymalnej długości zatrudnienia na podstawie umów terminowych.

Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta maksymalnie na 3 miesiące. Jest to często pierwsza umowa podpisywana z pracownikiem w celu zapoznania się z danym stanowiskiem pracy i sprawdzeniem przez pracodawcę przydatności pracownika do określonej pracy. Oto wzór umowy na okres próbny.

Pracodawcy przedstawiają własne stanowisko dotyczące zmian w umowach na czas określony. Propozycje modyfikacji Kodeksu pracy dotyczą m.in.: długości umów o pracę na czas określony, okresów wypowiedzenia, rodzajów umów, regulacji umów zawieranych na okres próbny. Pracodawcy postulują również wprowadzenie zmian w ustawie o zatrudnianiu pracowników tymczasowych.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy przedstawiony przez MPiPS wprowadza określenie celu zawarcia umowy o pracę na okres próbny oraz reguluje problem ponownego zawarcia z tym samym pracownikiem tego rodzaju umowy. Zmiany te mogą wejść w życie już w 2015 r.

Umowa na okres próbny jest szczególnym typem umowy przewidzianym w kodeksie pracy. Zawierana jest ona w celu wzajemnego sprawdzenia pracodawcy i pracownika.

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest prowadzenie akt osobowych pracownika. Dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia, a więc także kopię wydanego pracownikowi świadectwa pracy przechowuje się w części C tych akt. Czy tak samo jest w przypadku umów terminowych?

Umowa o pracę na okres próbny jest szczególnym rodzajem terminowej umowy o pracę, której popularność wzrasta w związku z ciągłym wzrostem wymagań dotyczących pracy zarówno po stronie pracodawców jak i pracowników. Umowa o pracę na okres próbny może poprzedzać zawarcie każdej umowy o pracę innego rodzaju, nie jest jednak przyrzeczeniem nawiązania przez którąkolwiek ze stron stosunku pracy na innej podstawie w przyszłości.

Wydanie świadectwa pracy to bezwzględny obowiązek pracodawcy. Nie zależy od podstawy nawiązania stosunku pracy, sposobu jego rozwiązania ani długości okresu zatrudnienia. Kiedy pracodawca wydaje pracownikowi świadectwo pracy?

W przeważającej większości pracownicy będący w okresie wypowiedzenia świadczą pracę na rzecz pracodawcy. Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy pracodawca z określonych przyczyn zechce zwolnić pracownika z tego obowiązku. W takiej sytuacji pracownik mimo nieświadczenia pracy powinien otrzymać wynagrodzenie. Nasuwa się pytanie, w jaki sposób należy obliczać wynagrodzenie za okres zwolnienia ze świadczenia pracy, gdyż przepisy nie regulują tej kwestii.

Pracownik telefonii komórkowej zatrudniony w salonie sprzedaży dostał upomnienie od kierownika punktu za brak profesjonalizmu w obsługiwaniu klientów. Chodziło o nierzetelne udzielanie informacji o ofercie i wielokrotne wprowadzanie klientów w błąd przy zawieraniu umów o świadczenie usług telefonicznych. Powodowało to liczne reklamacje i zepsuło wizerunek firmy. Ponieważ pracownik nadal nie przykładał się do pracy, kierownik salonu postanowił wypowiedzieć mu z tego powodu umowę o pracę. W tym czasie pracownik jednak rozchorował się i był na zwolnieniu lekarskim, które trwało przez maksymalny okres zasiłkowy, tj. 182 dni. Następnie skorzystał z 2 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego i potem wrócił do pracy. Nastawienie pracownika do pracy nie uległo zmianie. Nadal nie przykłada się do swoich obowiązków, np. po długotrwałej nieobecności nie zapoznał się z nową ofertą naszej firmy, która stała się obowiązująca w czasie jego choroby, i nadal udziela klientom nierzetelnych informacji. Kierownik salonu ma wątpliwości, czy w takiej sytuacji może zwolnić pracownika. Czy w wypowiedzeniu umowy o pracę można podać temu pracownikowi, jako przyczynę zwolnienia go z pracy, zdarzenia, które miały miejsce kilka miesięcy temu?

Ze względu na zmiany organizacyjne w naszej firmie zmuszeni zostaliśmy dokonać redukcji etatów i zwolnić kilkanaście osób. Jednakże w okresie zwolnień złożyły też wypowiedzenia osoby, na których firmie bardzo zależało. Skłoniło mnie to do podjęcia próby wdrożenia procedury exit interview, by w przyszłości zapobiegać takim sytuacjom i mieć dodatkowe źródło informacji, jak doskonalić firmę. W jaki sposób powinnam do tego podejść?

Wypowiedzenie umowy o pracę nawet sprzeczne z prawem i wadliwe nie jest nieważne. Jeżeli pracownik nie uruchomi procedury odwoławczej przed sądem pracy, to po upływie terminu na złożenie stosownego pozwu wadliwa decyzja pracodawcy pozostanie w mocy.

W obliczu problemów finansowych pracodawcy często sięgają po radykalne rozwiązania, aby uratować przedsiębiorstwo przed bankructwem. Szukając oszczędności, obniżają wynagrodzenia lub zmniejszają liczbę zatrudnionych. Zanim jednak wręczy się pracownikom wypowiedzenia, warto rozważyć alternatywne rozwiązania.

Pracownik może żądać ponownego zatrudnienia, jeśli odzyskał zdolność do pracy, a pracodawca zwolnił go uprzednio bez wypowiedzenia z powodu długotrwałej choroby. Pracodawca nie ma jednak takiego obowiązku, jeśli nie posiada faktycznych możliwości przyjęcia tej osoby do pracy.

Pracodawcy dokonujący zwolnień grupowych mają dodatkowe obowiązki oprócz tych związanych ze zwykłymi zwolnieniami z pracy. Należą do nich m.in. informowanie urzędu pracy o zwolnieniach grupowych, zawarcie porozumienia z organizacjami związkowymi lub wydanie regulaminu zwolnień grupowych czy wypłata odprawy pieniężnej. Nieprzestrzeganie trybu zwolnień grupowych może wiązać się z różnymi sankcjami dla pracodawcy, ale nie spowoduje bezskuteczności dokonanych wypowiedzeń umów o pracę z mocy prawa. Dopiero przed sądem pracy pracownicy mogą dochodzić uznania za bezskuteczne dokonanych wypowiedzeń w ramach zwolnień grupowych, jeżeli doszło do nich z naruszeniem prawa.

Wydłużenie wieku emerytalnego, które będzie stopniowo następować od 1 stycznia 2013 r., spowoduje, że zmienią się okresy ochronne przed zwolnieniem z pracy pracowników w wieku przedemerytalnym. W wyniku wejścia w życie reformy emerytalnej ochrona przedemerytalna niektórych grup pracowników będzie dłuższa niż dotychczasowe 4 lata.

Przepisy wyraźnie wskazują, jakie dane obowiązkowo powinny się znaleźć w świadectwie pracy, a jakie można zamieścić w nim na żądanie pracownika. Formalny charakter świadectwa, ograniczający możliwość zamieszczania w nim dowolnych informacji, wynika z tego, że jego zapisy służą ustaleniu określonych uprawnień ze stosunku pracy i ubezpieczenia społecznego (art. 97 § 2 Kodeksu pracy). Ponadto zachodzi potrzeba chronienia danych osobowych pracownika i poszanowania jego dóbr osobistych, które mogłyby być naruszone przez umieszczanie w świadectwie dowolnych zapisów według uznania pracodawcy.

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują odrębnych rozwiązań w zakresie rozwiązania umowy z pracownicą w ciąży zatrudnioną na podstawie umowy w celu przygotowania zawodowego. Zatem ta grupa zatrudnionych podlega ogólnym zasadom dotyczącym ochrony zatrudnienia w okresie ciąży.