Transfer pracowników

Zlecenie pracownikowi świadczenia usług na rzecz innego pracodawcy nie jest wprost uregulowane w przepisach prawa pracy. Dopuszczalne jest jednak, aby na mocy porozumienia z pracownikiem lub w drodze wypowiedzenia zmieniającego powierzyć mu takie zadanie. W ten sposób z usług doświadczonego pracownika, na którego pracę w naszej firmie akurat spadło zapotrzebowanie, będzie mógł skorzystać inny pracodawca – oczywiście za ustalonym wynagrodzeniem.

Oddelegowanie

Przeprowadzenie oddelegowania należy rozpocząć od uzgodnienia warunków, w szczególności czasu jego trwania oraz wysokości wynagrodzenia za świadczone usługi. Następuje to poprzez zawarcie umowy cywilno-prawnej przez zainteresowanych pracodawców. Istotne jest, że w tej konstrukcji pracownik pozostaje zatrudniony przez dotychczasowego pracodawcę. Oznacza to, że nie podlega on bezpośrednio pracodawcy, na rzecz którego świadczy usługi i co do zasady nie ma obowiązku stosowania się do jego poleceń. W przypadku braku odpowiedniej współpracy między wszystkimi stronami może to powodować trudności organizacyjne. Pracownik otrzymuje również wynagrodzenie od dotychczasowego pracodawcy, natomiast firma korzystająca z usług oddelegowanego pracownika rozlicza się z jego pracodawcą na podstawie wspomnianej powyżej umowy.

Leasing pracowniczy

Rozwiązaniem zbliżonym do powyższego jest tzw. leasing pracowniczy uregulowany w art. 174¹ kodeksu pracy. Tu pracodawcy także zawierają ze sobą porozumienie dotyczące „wypożyczenia” pracownika, jednakże firma korzystająca ze świadczonej przez niego pracy przejmuje na siebie wszelkie obowiązki związane z zatrudnieniem. Oznacza to, że jest m.in. zobowiązana do wypłacania wynagrodzenia, odprowadzania należnego podatku oraz opłacania odpowiednich składek na ubezpieczenia społeczne i chorobowe. Na okres wypożyczenia dotychczasowy pracodawca udziela pracownikowi urlopu bezpłatnego, a wiążący strony stosunek pracy ulega zawieszeniu.

Dla pracodawcy korzystającego z pracy wypożyczonego pracownika takie rozwiązanie jest niewątpliwie korzystniejsze niż oddelegowanie opisane wcześniej. Umożliwia mu ukształtowanie stosunku pracy odpowiednio do aktualnych potrzeb jego przedsiębiorstwa. Ponadto pracownik podlega jego kierownictwu i jest zobowiązany do wykonywania wydawanych poleceń. Z perspektywy zaś pracownika istotne jest, że pomimo przebywania na urlopie bezpłatnym u dotychczasowego pracodawcy, okres wypożyczenia zaliczany jest to jego stażu pracy – zarówno zakładowego, jak i ogólnego.

Warunkiem zastosowania leasingu pracowniczego jest pisemna zgoda pracownika, która może zostać wyrażona przez złożenie jednostronnego oświadczenia przez niego, bądź podpisanie umowy trójstronnej z pracodawcami.

Po upływie ustalonego terminu stosunek pracy u początkowego pracodawcy zostaje odwieszony i pracownik kontynuuje zatrudnienie na takich samych warunkach, jakie obowiązywały go przed wypożyczeniem. Warunki zaproponowane pracownikowi przez tymczasowego pracodawcę nie są wiążące dla zatrudniającej go wcześniej firmy.

Przepisy nie przewidują limitów czasowych dla stosowania omówionego powyżej rozwiązania. Niewątpliwie jednak nie może ono mieć charakteru stałego. Pośrednictwo pracy zastrzeżone jest dla działalności agencji pracy tymczasowych, których funkcjonowanie uregulowane jest przepisami szczególnymi. Permanentne wypożyczanie pracowników przez firmę nieposiadającą statusu agencji mogłoby zostać uznane za obejście prawa.

---

Przejęcie pracownika

Możliwe, że wypożyczony na ustalony okres pracownik doskonale sprawdzi się w nowej firmie, podczas gdy dotychczasowy pracodawca wciąż nie będzie miał możliwości zapewnienia mu zatrudnienia. W takim wypadku strony mają możliwość zawarcia kolejnego trójstronnego porozumienia, na mocy którego jeden pracodawca rozwiąże umowę o pracę z danym pracownikiem, a drugi pracodawca zatrudni go na tych samych lub nowych warunkach. Pracodawca rozwiązujący umowę o pracę unika w ten sposób nieprzyjemnej rozmowy związanej ze zwalnianiem pracownika, a jednocześnie buduje pozytywny wizerunek swojej firmy jako odpowiedzialnego pracodawcy.

Co do zasady, zakładowy staż pracownika nie jest kontynuowany u nowego pracodawcy, jednakże częstą praktyką jest uwzględnianie takiego postanowienia w porozumieniu trójstronnym w celu zachęcenia pracownika do przejścia do innej firmy.

Przejście zakładu pracy

W porównaniu z rozwiązaniami opisanymi powyżej, przejście części lub całości zakładu pracy jest niewątpliwie bardziej skomplikowane, w szczególności ze względu na sformalizowaną procedurę jego przeprowadzania. Pozwala jednak na przeniesienie dużej grupy lub nawet wszystkich pracowników do innego pracodawcy bez konieczności wprowadzania jakichkolwiek zmian w ich umowach o pracę.

Transfer pracowników związany z przejściem zakładu pracy lub jego części następuje automatycznie, zazwyczaj jako skutek łączenia się lub podziału spółek. Może być również następstwem nabycia akcji lub udziałów innej spółki, jeśli obejmuje przejęcie określonej jednostki biznesowej przedsiębiorstwa. Warto dodać, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego za przejście części zakładu pracy może być uznane także samo przekazanie określonych funkcji (zadań) do innego przedsiębiorstwa.

Przygotowanie transferu należy rozpocząć od zaplanowania samej transakcji, która go spowoduje i określenia jej zakresu. Następnie, co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części, dotychczasowy i nowy pracodawca są zobowiązani do przekazania odpowiednich informacji działającym u każdego z nich zakładowym organizacjom związkowym. Zawiadomienie powinno być dokonane na piśmie i zawierać informacje o przewidywanym terminie przejścia, jego przyczynach oraz prawnych, ekonomicznych i socjalnych skutkach dla pracowników, a także o zamierzonych działaniach pracodawcy dotyczących warunków zatrudnienia. Ponadto pracodawca zamierzający wprowadzić zmiany w warunkach zatrudnienia ma obowiązek podjęcia negocjacji z zakładowymi organizacjami związkowymi. Brak porozumienia w tym zakresie po upływie 30 dni od przekazania wspomnianego powyżej zawiadomienia upoważnia pracodawcę do samodzielnego podejmowania działań, jest on jednak zobowiązany uwzględnić ustalenia dokonane z zakładowymi organizacjami związkowymi w toku negocjacji.

Jeśli u pracodawców nie działają zakładowe organizacje związkowe, opisane powyżej zawiadomienie w tym samym terminie należy przekazać wszystkim pracownikom w obydwu przedsiębiorstwach objętych transakcją. W takim wypadku obowiązek przeprowadzania negocjacji nie ma zastosowania.

Skutek w postaci przejścia pracowników od dotychczasowego do nowego pracodawcy następuje automatycznie w momencie wejścia w życie transakcji i nie można go opóźnić. Od tej chwili nowy pracodawca z mocy prawa staje się stroną umów o pracę transferowanych pracowników. Należy podkreślić, że przedmiotem przejścia jest stosunek pracy rozumiany jako całość. Nowego pracodawcę wiążą zatem nie tylko postanowienia umów o pracę, lecz także przepisy wewnętrzne obowiązujące u poprzedniego pracodawcy w zakresie, w jakim kreowały dany stosunek pracy. Nowy pracodawca może zmienić warunki pracy lub płacy przejętych pracowników, zawierając odpowiednie porozumienia (aneksy) lub w drodze wypowiedzeń zmieniających.

Pracownicy objęci transferem nie mają możliwości wyłączenia się z jego zakresu i pozostania u dotychczasowego pracodawcy. Mają jednak prawo rozwiązać bez wypowiedzenia stosunek pracy z nowym pracodawcą, składając oświadczenie za siedmiodniowym uprzedzeniem. Przepisy wiążą z tym rozwiązaniem fikcję prawną przewidującą dla pracownika skutki prawne, jak przy rozwiązaniu umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Powyższe uprawnienie przysługuje pracownikowi w terminie dwóch miesięcy od daty przejścia.

---

Podsumowując, warto podkreślić, że przepisy prawa pozwalają pracodawcom na prowadzenie polityki kadrowej w różnorodny sposób. Wystarczy zejść z udeptanych szlaków zatrudniania i zwalniania pracowników i skorzystać z innych dostępnych rozwiązań. Mogą się one okazać korzystniejsze dla obydwu stron stosunku pracy.

Warto podkreślić, że warunki zatrudnienia w nowej firmie nie muszą być identyczne z dotychczasowymi. Tymczasowy stosunek pracy kreowany jest wedle uznania jego stron. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, aby pracownik otrzymywał wyższe wynagrodzenie, wykonywał inne zadania czy pracował w odmiennym systemie czasu pracy.

Należy pamiętać, że pracodawca rozwiązujący umowę z pracownikiem na mocy porozumienia trójstronnego pozostaje zobowiązany do dopełnienia wszelkich formalności związanych z zakończeniem stosunku pracy, tj. rozliczenia niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, wydania świadectwa pracy oraz wyrejestrowania pracownika z ZUS.