Zakaz konkurencji, Zwalnianie pracowników

Zakres działal­ności konkurencyjnej powinien określić praco­dawca w umowie o zakazie konkurencji. W umowie strony określają wysokość odszko­dowania należnego pracownikowi od pracodaw­cy.

Od 9 września 2016 r. będzie obowiązywać nowa ustawa kominowa regulująca zasady wynagrodzeń członków zarządów i rad nadzorczych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Zmiany dotyczą m.in. zasad wynagradzania za pracę kadry menadżerskiej w tych spółkach.

Czym jest zakaz konkurencji? Czy wyklucza on możliwość podejmowania jakiejkolwiek innej pracy przez pracownika?

Prezydent podpisał 29 listopada 2015 r. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, która zakłada, że odprawy i odszkodowania dla członków zarządów spółek z udziałem Skarbu Państwa będą opodatkowane 70 proc. stawką podatku.

Jako działalność konkurencyjną można wskazać działalność pracownika naruszającą lub zagrażają­cą interesom pracodawcy. Pracownicy w umowie o zakazie konkurencji zarówno na czas trwania umowy o pracę, jak i po jej zakończeniu mogą zostać zobowiąza­ni do powstrzymania się od działalności kon­kurencyjnej wobec pracodawcy.

Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę nie powoduje, że nowy pracodawca staje się z mocy prawa stroną w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Sąd Najwyższy wydał w tej sprawie uchwałę dnia 6 maja 2015 r. (III PZP 2/15).

Jak należy przygotować dobrą umowę o zakazie konkurencji? Oto 6 praktycznych wskazówek dla pracodawcy.

Jeśli w umowie o zakazie konkurencji nie przewidziano możliwości jednostronnego jej rozwiązania, pracodawca, pomimo zwolnienia z obowiązku świadczenia, zobowiązany jest wpłacać odszkodowanie do końca trwania tej umowy.

Pracodawca i pracownik mogą zawrzeć między sobą umowę, na podstawie której pracownik nie będzie mógł prowadzić działalności konkurencyjnej w czasie trwania stosunku pracy, a także po jego ustaniu. Jak powinna wyglądać umowa o zakazie konkurencji? Zobacz wzór umowy o zakazie konkurencji.

Obowiązujące przepisy kodeksu pracy nie regulują okresu na jaki może być między pracownikiem a pracodawcą zawarta umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Choć długość umowy o zakazie konkurencji zależy od woli stron, nie każde ustalenie w tym zakresie będzie dopuszczalne prawnie.

Jednym ze sposobów zabezpieczenia interesów pracodawcy jest zawarcie z pracownikiem umowy o zakazie konkurencji, która może obowiązywać w trakcie zatrudnienia albo po jego ustaniu. O ile umowa obowiązująca podczas zatrudnienia nie powoduje obowiązku wypłaty odszkodowania przez pracodawcę, o tyle zawarcie tzw. klauzuli konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy jest odpłatne.

Wydanie świadectwa pracy to bezwzględny obowiązek pracodawcy. Nie zależy od podstawy nawiązania stosunku pracy, sposobu jego rozwiązania ani długości okresu zatrudnienia. Kiedy pracodawca wydaje pracownikowi świadectwo pracy?

Niektórzy pracownicy zatrudnienie na podstawie umowy o pracę wykonują dodatkowe obowiązki u innych pracodawców na podstawie umów zlecenia. Czy pracodawca może w regulaminie pracy wprowadzić obowiązek uzyskania zgody pracodawcy na podjęcie przez pracownika dodatkowej pracy?

W zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia zakazu przewidzianego w umowie, może dochodzić jej wyrównania.

Pracownik telefonii komórkowej zatrudniony w salonie sprzedaży dostał upomnienie od kierownika punktu za brak profesjonalizmu w obsługiwaniu klientów. Chodziło o nierzetelne udzielanie informacji o ofercie i wielokrotne wprowadzanie klientów w błąd przy zawieraniu umów o świadczenie usług telefonicznych. Powodowało to liczne reklamacje i zepsuło wizerunek firmy. Ponieważ pracownik nadal nie przykładał się do pracy, kierownik salonu postanowił wypowiedzieć mu z tego powodu umowę o pracę. W tym czasie pracownik jednak rozchorował się i był na zwolnieniu lekarskim, które trwało przez maksymalny okres zasiłkowy, tj. 182 dni. Następnie skorzystał z 2 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego i potem wrócił do pracy. Nastawienie pracownika do pracy nie uległo zmianie. Nadal nie przykłada się do swoich obowiązków, np. po długotrwałej nieobecności nie zapoznał się z nową ofertą naszej firmy, która stała się obowiązująca w czasie jego choroby, i nadal udziela klientom nierzetelnych informacji. Kierownik salonu ma wątpliwości, czy w takiej sytuacji może zwolnić pracownika. Czy w wypowiedzeniu umowy o pracę można podać temu pracownikowi, jako przyczynę zwolnienia go z pracy, zdarzenia, które miały miejsce kilka miesięcy temu?

Ze względu na zmiany organizacyjne w naszej firmie zmuszeni zostaliśmy dokonać redukcji etatów i zwolnić kilkanaście osób. Jednakże w okresie zwolnień złożyły też wypowiedzenia osoby, na których firmie bardzo zależało. Skłoniło mnie to do podjęcia próby wdrożenia procedury exit interview, by w przyszłości zapobiegać takim sytuacjom i mieć dodatkowe źródło informacji, jak doskonalić firmę. W jaki sposób powinnam do tego podejść?

Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej z prezesem zarządu spółdzielni mieszkaniowej, dokonane po odwołaniu go z tej funkcji, powinno być poprzedzone konsultacją z zakładową organizacją związkową (uchwała Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2012 r., II PZP 3/12).

W obliczu problemów finansowych pracodawcy często sięgają po radykalne rozwiązania, aby uratować przedsiębiorstwo przed bankructwem. Szukając oszczędności, obniżają wynagrodzenia lub zmniejszają liczbę zatrudnionych. Zanim jednak wręczy się pracownikom wypowiedzenia, warto rozważyć alternatywne rozwiązania.

Pracownik może żądać ponownego zatrudnienia, jeśli odzyskał zdolność do pracy, a pracodawca zwolnił go uprzednio bez wypowiedzenia z powodu długotrwałej choroby. Pracodawca nie ma jednak takiego obowiązku, jeśli nie posiada faktycznych możliwości przyjęcia tej osoby do pracy.

Pracodawcy dokonujący zwolnień grupowych mają dodatkowe obowiązki oprócz tych związanych ze zwykłymi zwolnieniami z pracy. Należą do nich m.in. informowanie urzędu pracy o zwolnieniach grupowych, zawarcie porozumienia z organizacjami związkowymi lub wydanie regulaminu zwolnień grupowych czy wypłata odprawy pieniężnej. Nieprzestrzeganie trybu zwolnień grupowych może wiązać się z różnymi sankcjami dla pracodawcy, ale nie spowoduje bezskuteczności dokonanych wypowiedzeń umów o pracę z mocy prawa. Dopiero przed sądem pracy pracownicy mogą dochodzić uznania za bezskuteczne dokonanych wypowiedzeń w ramach zwolnień grupowych, jeżeli doszło do nich z naruszeniem prawa.

Paradoksalnie – im bardziej oschłe jest rozstanie z pracownikiem, tym bardziej przebiega po ludzku. Pocieszanie, dobre rady na przyszłość, pozostawianie nadziei na powrót – to może mu tylko zaszkodzić.

Pracownik, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę z naruszeniem przepisów, może domagać się przywrócenia do pracy lub odszkodowania. Nie może natomiast, co do zasady, domagać się przy tym zadośćuczynienia z powodu naruszenia jego dóbr osobistych.

Żeby wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę odniosło pożądany skutek, należy wykonać określone czynności m.in. sprawdzić, czy zwalniany pracownik podlega ochronie przed zwolnieniami lub czy podpisał listę obecności. W przeciwnym razie pracodawca może mieć kłopoty w sądzie pracy w trakcie ewentualnego procesu z pracownikiem.

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują odrębnych rozwiązań w zakresie rozwiązania umowy z pracownicą w ciąży zatrudnioną na podstawie umowy w celu przygotowania zawodowego. Zatem ta grupa zatrudnionych podlega ogólnym zasadom dotyczącym ochrony zatrudnienia w okresie ciąży.