Przedawnienie roszczeń

Zbliża się 30 września 2022 r. Czy pracodawca może przymusowo udzielić pracownikowi zaległy urlop wypoczynkowy? Czy pracownik może żądać wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop? Kiedy urlop się przedawnia? Czy pracodawca może nakazać wykorzystanie urlopu podczas okresu wypowiedzenia? Poniżej wykaz orzecznictwa w zakresie urlopu zaległego.

Od soboty 7 września br. weszły w życie zmiany w Kodeksie pracy. Uległy im zapisy dotyczące dyskryminacji i równego traktowania, mobbingu, świadectwa pracy oraz przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy, a także szczególnych uprawnień pracowników. Ekspertka z kancelarii prawnej Ecovis Legal Poland wyjaśnia, jak nowelizacja kodeksu wpłynie na pracowników i pracodawców.

Zgodnie z Kodeksem pracy roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Przedawnienie roszczenia oznacza, że nie może być już dochodzone przed sądem.

Terminy przedawnienia określone w Kodeksie pracy mają charakter bezwzględnie obowiązujący i nie mogą być ani skracane, ani przedłużane postano­wieniami stron stosunku pracy. Jak wygląda kwestia przedawnienia należności w ubezpieczeniach społecznych?

Odpowiedzialność sprawcy za wyrządzoną przez niego szkodę to jedna z podstawowych zasad prawa cywilnego. Na gruncie prawa pracy ciężar odpowiedzialności za błędy zatrudnionego pracownika, będącego sprawcą szkody, ponosi wyłącznie pracodawca.

Po ilu latach przedawniają się składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy? Czy zgodnie z ustawą o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców jest to okres pięciu lat dla wszystkich składek? Czy prawidłowe jest, że bieżące wpłaty składek, które na przelewach mają określony numer deklaracji, miesiąc i rok, którego dotyczą, są zaliczane przez ZUS na poczet niedopłaty składek za okresy wcześniejsze?

Nadpłata składek powstaje, gdy płatnik opłaci je w wyższej wysokości niż zobowiązują go do tego przepisy i niż zadeklaruje w dokumentacji rozliczeniowej. Nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot.

Od 2012 r. pracownik ma prawo wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy do 30 września. Termin ten ma zastosowanie do urlopu niewykorzystanego w 2011 r.

W 2012 r. ubezpieczony będzie otrzymywał raz na rok informację o odprowadzonych składkach na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Na żądanie ubezpieczonego informacje te płatnik składek będzie zobowiązany przekazać – nie częściej niż raz na miesiąc – za miesiąc poprzedni.

Od 20 lipca obowiązuje poszerzony katalog przypadków wydłużających bieg terminu przedawnienia w odniesieniu do należności składkowych. Od tego dnia zaczęły też obowiązywać nowe zasady dotyczące zwrotu i przedawnienia składek nienależnie opłaconych.

Pracodawca, który nie wypłacił wynagrodzenia w terminie, może uchylić się od spełnienia tego świadczenia pod warunkiem, że upłynął już termin przedawnienia.

Przedawnienie roszczeń polega na tym, że po upływie pewnego określonego przepisem prawa terminu, nie można już dochodzić swoich roszczeń przed sądem bądź innym organem.

Większość roszczeń ze stosunku pracy ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne.  Co do zasady roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia.

Osoba, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych ma szczególne udogodnienia. Przejawią się to miedzy innymi w wydłużonych terminach przedawnienia roszczeń.

Zasadą jest, że roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

W dziale czternastym ustawodawca uregulował przedawnienia roszczeń, czyli okoliczności, gdy nie pracodawca lub pracownik nie mogą już dochodzić roszczenia.

Pracodawca powinien udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Jeżeli pracownik nie wykorzystał urlopu w tym terminie, pracodawca powinien udzielić go najpóźniej do 31 marca następnego roku. Pracodawca, który nie udzieli urlopu wypoczynkowego do końca kwartału następnego roku, może zostać ukarany grzywną od 1000 do 30 000 zł.

Sprawa o świadczenie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest sprawą z zakresu prawa pracy, podlega zatem przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje jednorazowe odszkodowanie, a jeżeli w wyniku takiego wypadku pracownik doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może dochodzić od pracodawcy dodatkowego odszkodowania, renty uzupełniającej lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Dochodzenie tych roszczeń jest ograniczone w czasie, jako że ulegają one przedawnieniu.