REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zwrot nienależnie opłaconych składek

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Kostrzewa

REKLAMA

20 lipca 2011 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące dochodzenia nienależnie opłaconych składek na rzecz ZUS. Najważniejszą zmianą jest możliwość przerwania biegu przedawnienia należności, dotychczas zarezerwowana tylko dla ZUS, a niemożliwa do zastosowania przez płatników składek.

W wyroku z 26 maja 2010 r. (P 29/08, DzU nr 105, poz. 668) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją RP art. 24 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (zwanej dalej ustawą systemową), dotyczącego zwrotu nienależnie opłaconych przez płatnika składek. W następstwie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego art. 24 ust. 7 ustawy systemowej utracił moc 15 czerwca 2010 r. i od tego czasu powstała luka prawna – brak regulacji prawnej, która wyznaczałaby termin, po którego upływie nie jest już możliwe dochodzenie od ZUS zwrotu nienależnie opłaconych składek. W celu jej uzupełnienia 28 kwietnia 2011 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, zwaną dalej ustawą nowelizującą.

REKLAMA

Autopromocja

Sporny artykuł ustawy

REKLAMA

Sporny art. 24 ust. 7 ustawy systemowej, w brzmieniu obowiązującym do 8 maja 2008 r., wyznaczał płatnikom 5-letni okres dochodzenia należności z tytułu nienależnie odprowadzonych składek, podczas gdy ZUS na dochodzenie swoich należności miał 10 lat. Od 8 maja, na mocy nowelizacji ustawy, wydłużono ten okres do 10 lat, zrównując go z okresem przedawnienia przysługującym ZUS przy dochodzeniu należności z tytułu składek na rzecz Zakładu. Jednak również po nowelizacji ustawa przewidywała możliwość zawieszenia biegu przedawnienia należności na rzecz Zakładu m.in. w sytuacjach, gdy wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięć innego organu lub sądu. Płatnik wnoszący o zwrot nadpłat nie ma natomiast prawa do zawieszenia lub przerwania biegu terminu ich dochodzenia. Dlatego w sprawie rozpatrywanej przez TK długotrwały proces o ustalenie prawa do renty przyniósł ubezpieczonemu – mimo wygranej sprawy sądowej – negatywny skutek, pozbawiając go możliwości domagania się zwrotu nadpłaconych składek.

Przyczyną niekonstytucyjności tak skonstruowanych przepisów – w ocenie Trybunału Konstytucyjnego – było nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji prawnej ZUS w przypadku dochodzenia należności od płatników (ubezpieczonych) oraz sytuacji prawnej płatników (ubezpieczonych) w przypadku dochodzenia zwrotu od ZUS nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. Ustawa nowelizująca zrównoważyła poziom ochrony praw majątkowych płatników składek i ZUS.

Zmiany po nowelizacji

Przed 15 czerwca 2010 r. płatnik składek nie mógł dochodzić od ZUS zwrotu nienależnie opłaconych składek, jeżeli od daty ich opłacenia upłynęło 10 lat (podobnie jak ZUS), ale po upływie tego terminu mógł zaliczyć nadpłatę na poczet swoich zobowiązań składkowych. Ustawa nowelizująca przewiduje, że nienależnie opłacone składki ulegają przedawnieniu, a więc ma do nich zastosowanie ta sama instytucja prawna co w przypadku należności z tytułu składek. Termin przedawnienia nienależnie opłaconych składek wynosi 10 lat, a zdarzeniem, którego wystąpienie inicjuje jego bieg, jest otrzymanie zawiadomienia ZUS o kwocie nienależnie opłaconych składek, a w przypadku braku zawiadomienia – dzień opłacenia składek. Zgodnie z ustawą nowelizującą ZUS zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

Na mocy ustawy nowelizującej uchylono art. 94 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.). Oznacza to, że nienależnie opłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne – podobnie jak nienależnie opłacone składki na ubezpieczenia społeczne – są objęte 10-letnim terminem przedawnienia. Dotychczas zwrotu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne nie można było dochodzić, jeżeli od dnia ich opłacenia upłynęło 5 lat.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przerwanie biegu przedawnienia

Ustawa nowelizująca przewiduje, że w przypadku wystąpienia określonych okoliczności bieg przedawnienia nienależnie opłaconych składek podlega zawieszeniu. Rozwiązanie to również ma na celu zrównanie płatników składek i ZUS w zakresie ochrony ich roszczeń związanych z opłacaniem składek.

Z ustawy nowelizującej wynika, że bieg przedawnienia nienależnie opłaconych składek ulega zawieszeniu:

  • od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna – w przypadku wydania przez ZUS decyzji w sprawie nienależnie opłaconych składek;
  • do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż na okres 2 lat – w przypadku gdy wydanie decyzji w sprawie nienależnie opłaconych składek jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd;
  • od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy – w przypadku śmierci spadkodawcy;
  • od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna – w przypadku wydania przez ZUS decyzji stwierdzającej brak obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym lub obniżają- cej podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia.

Okres przejściowy

Nowe regulacje prawne dotyczące zwrotu nienależnie opłaconych składek mają zastosowanie nie tylko do tych składek, które są nienależnie opłacone po wejściu w życie ustawy nowelizującej, ale również do składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nienależnie opłaconych przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, jeśli nie upłynął jeszcze termin dochodzenia ich zwrotu. W stosunku do składek nienależnie opłaconych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej okoliczności uzasadniające zawieszenie biegu terminu przedawnienia będą uwzględniane również wtedy, gdy okoliczności te wystąpią przed tym dniem.

Ustawa nowelizująca dokonuje również zmian w zakresie zawieszenia biegu przedawnienia należności z tytułu składek. Będzie on ulegał zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek lub obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia do dnia uprawomocnienia się decyzji kończącej to postępowanie. Z kolei śmierć spadkobiercy będzie również powodowała zawieszenie biegu przedawnienia należności z tytułu składek do dnia rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłyną 2 lata od dnia śmierci spadkobiercy.

Podstawa prawna:

  • art. 1, 3 i 5 ustawy z 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 138, poz. 808).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Microlearning dla pracowników: przyszłość efektywnych szkoleń i nauki czy krótkotrwała moda?

Microlearning przestaje być ciekawostką w edukacji, a staje się realną pomocą w rozwoju pracowników – szczególnie tam, gdzie liczy się czas, efektywność i elastyczność operacyjna. Według danych International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology (IJARSCT) aż 85% pracowników uznaje krótkie formy nauki za bardziej angażujące, a 75% deklaruje lepsze zapamiętywanie przekazywanych w ten sposób informacji.

NIK: orzekanie i ustalanie poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami – więcej trudności niż realnej pomocy. Gdzie i dlaczego?

NIK: Orzekanie i ustalanie poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami – więcej trudności niż realnej pomocy. Gdzie i dlaczego? Jak pokazuje kontrola przeprowadzona przez Delegaturę Najwyższej Izby Kontroli w jednym z dużych miast w Polsce - system jest pełen luk, niedociągnięć i proceduralnych pułapek, które zamiast wspierać, często zniechęcają i utrudniają życie najbardziej potrzebującym. Systemy działania komisji orzeczniczych są wręcz momentami niezgodne z prawem i niesprawiedliwe.

Dodatkowe 6589,67 zł miesięcznie dla najstarszych Polaków z ZUS

Dodatkowe 6589,67 zł miesięcznie dla najstarszych Polaków z ZUS. Należy się każdemu seniorowi, nawet temu, który nie pobiera żadnego świadczenia z ZUS. Taka osoba musi jednak złożyć wniosek. Ile lat trzeba ukończyć, aby móc je otrzymać?

Rekordowy dług w ZUS wynosi prawie 819 mln złotych. Pogarsza się sytuacja finansowa płatników

Rekordowy dług w ZUS w 2025 roku wynosi prawie 819 mln złotych. Dlaczego zadłużenie w ZUS jest tak wysokie? Zdaniem ekspertów dane wskazują m.in. na pogarszającą się sytuację finansową płatników.

REKLAMA

Jedni z milionami, drudzy z groszami. Rekordzista jest zadłużony w ZUS na blisko 819 mln złotych [DANE]

Na koniec czerwca 2025 roku 625 755 aktywnych płatników miało zadłużenie powyżej 0,01 zł względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). To o 0,6% więcej niż rok wcześniej. Jednocześnie kwota zadłużenia na wszystkie fundusze na aktywnych kontach płatników wyniosła 21,069 mld zł. To o 7,6% więcej niż rok wcześniej. Tak więc: jedni z milionami, drudzy z groszami. Okazuje się, że rekordzista jest zadłużony w ZUS na blisko 819 mln złotych.

Od 1 września 2025 r. spada wynagrodzenie pracowników młodocianych. Znamy nowe stawki

Od września 2025 r. zmienią się minimalne stawki dla pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Obniżka wynika z niższego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II kwartale 2025 r. Sprawdź, ile wyniesie płaca w poszczególnych latach nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

MRPiPS wyjaśnia nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców [Odpowiedź na pytania Rzecznika MŚP]

W lipcu 2025 r. Rzecznik MŚP skierowała do ministerstwa szereg pytań i wątpliwości dotyczących nowych przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców. Oto obszerne wyjaśnienia MRPiPS.

Praca: 10 potknięć, które zamykają drzwi już na starcie

Praca: 10 potknięć, które zamykają drzwi już na starcie - dlaczego to takie ważne? Bo to odpowiedź na niepokojące obserwacje – w wielu branżach coraz częściej zanika kultura rozmów kwalifikacyjnych. Proste zasady dobrego wychowania ustępują pośpiechowi, brakowi przygotowania i nieprofesjonalnym zachowaniom. Czego zatem unikać? Przygotowaliśmy zestawienie najczęściej spotykanych potknięć, które potrafią przekreślić szanse kandydata już na starcie.

REKLAMA

Nowe przepisy dotyczące benefitów pozapłacowych od 2026 r. Jawność wynagrodzeń je obejmie

Nowe przepisy dotyczące jawności wynagrodzeń, które wchodzą w życie z początkiem 2026 roku, obejmują również benefity pozapłacowe. Co to w praktyce oznacza?

Od czerwca 2025 r. miały być ułatwienia dla pracowników na rynku pracy a jest chaos

W dniu 1 czerwca 2025 r. weszła w życie ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP. Wprowadzone zmiany miały zrewolucjonizować procedury związane z uzyskiwaniem zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy obcokrajowcom. W teorii nowe regulacje miały uprościć i przyspieszyć procesy. W praktyce – wiele firm, urzędów i cudzoziemców wpadło w wir organizacyjnego chaosu.

REKLAMA