REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przedawnienie w prawie pracy i ubezpieczeniach

Subskrybuj nas na Youtube
Przedawnienie w prawie pracy i ubezpieczeniach/Fot. Fotolia
Przedawnienie w prawie pracy i ubezpieczeniach/Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Terminy przedawnienia określone w Kodeksie pracy mają charakter bezwzględnie obowiązujący i nie mogą być ani skracane, ani przedłużane postano­wieniami stron stosunku pracy. Jak wygląda kwestia przedawnienia należności w ubezpieczeniach społecznych?

Definicja podstawowa

Zasada prawna, według której nie można ścigać przestępstwa ani dochodzić swoich praw w sądzie po upływie określonego czasu.

REKLAMA

Autopromocja

W prawie pracy

Zgodnie z ogólnie obowiązującą zasadą roszcze­nie ze stosunku pracy ulega przedawnieniu z upły­wem 3 lat od dnia, w którym roszczenie to stało się wymagalne.

Termin, w którym roszczenie stało się wymagalne, jest uzależniony od rodzaju tego rosz­czenia. Zaczyna się on w dniu, w którym pracownik lub pracodawca mogą żądać spełnienia roszczenia od drugiej strony stosunku pracy, np. wypłacenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewyko­nania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie póź­niej jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia. Zarówno pracownik, jak i pracodawca nie mogą dochodzić przedawnionego roszczenia, z wyjąt­kiem sytuacji, gdy osoba, która powinna spełnić roszczenie, zrzeka się korzystania z przedawnienia.

Terminy przedawnienia określone w Kodeksie pracy mają charakter bezwzględnie obowiązujący i nie mogą być ani skracane, ani przedłużane postano­wieniami stron stosunku pracy. Nie można więc tego zrobić w drodze umowy o pracę czy przez wprowadzenie odpowiednich zapisów w regulami­nach wewnątrzzakładowych.

Redakcja poleca: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W wynagrodzeniach

Roszczenia pracownika ze stosunku pracy (np. o wypłatę wynagrodzenia) ulegają przedaw­nieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszcze­nie stało się wymagalne.

Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czyn­ność prawną. Pracownik nie może domagać się np. wypłaty wynagrodzenia, które należało mu się przed 3 laty. Wyjątkiem od tej zasady jest moż­liwość zrzeczenia się pracodawcy z korzystania z zarzutu przedawnienia. Roszczenie stwierdzo­ne prawomocnym orzeczeniem organu powołane­go do rozstrzygania sporów, a także roszczenie stwierdzone ugodą zawartą w trybie określonym w Kodeksie pracy przed takim organem ulega prze­dawnieniu z upływem 10 lat od dnia uprawomocnie­nia się orzeczenia lub zawarcia ugody.

W ubezpieczeniach

Należności z tytułu nieopłaconych składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat od dnia, w którym stały się wymagalne.

Należności z tytułu nieopła­conych składek zabezpieczone hipoteką lub zasta­wem nie ulegają przedawnieniu, jednak po upływie 5-letniego terminu przedawnienia można ich docho­dzić tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu (do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia). Przedawnienie należności z tytułu składek wynika­jących z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana.

Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy o odroczenie płatności składek oraz ukła­du ratalnego do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyeg­zekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Bieg terminu prze­dawnienia zawiesza się również, jeżeli wydanie decy­zji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orze­czenie sądu uprawomocniło się (nie dłużej jednak niż przez 2 lata). W przypadku wydania przez ZUS decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpie­czeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpiecze­nia, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.

Bieg terminu prze­dawnienia ulega zawieszeniu od dnia śmierci spad­kodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowie­nia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zare­jestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy.

Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedaw­nienia rozpoczyna się na nowo od dnia następują­cego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.

Termin na dochodzenie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń

Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobra­nych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła ZUS o zaj­ściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach - za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.

Przedawnienie nienależnie opłaconych składek ZUS z urzędu zalicza nadpłacone składki na poczet zaległych lub bieżących składek, chyba że płatnik wystąpi o ich zwrot. ZUS zawiadamia płatnika skła­dek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają kosz­tów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. Nienależnie opłacone składki podlegają przedaw­nieniu.

Termin przedawnienia nienależnie opłaco­nych składek wynosi 5 lat, licząc od dnia:

  • otrzymania z ZUS zawiadomienia o kwocie nie­należnie opłaconych składek lub
  • opłacenia składek - w przypadku braku zawia­domienia z ZUS.

Zadaj pytanie na FORUM

Bieg terminu przedawnienia nienależnie opłaco­nych składek ulega zawieszeniu:

  • w przypadku wydania przez ZUS decyzji w spra­wie nienależnie opłaconych składek - od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna,
  • jeżeli wydanie decyzji w sprawie nienależnie opłaconych składek jest uzależnione od roz­strzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd - do dnia, w którym decyzja inne­go organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się (nie dłużej jednak niż na okres 2 lat),
  • od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawo­mocnienia się postanowienia sądu o stwierdze­niu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy,
  • w przypadku wydania przez ZUS decyzji stwier­dzającej brak obowiązku podlegania ubezpie­czeniom społecznym lub obniżającej podsta­wę wymiaru składek na te ubezpieczenia - od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.

W emeryturach i rentach

Wypłatę świadczenia wznawia się od miesiąca, w którym je wstrzymano, jednak za okres nie dłuż­szy niż 3 lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypła­ty. Jeżeli wstrzymanie wypłaty świadczenia nastą­piło na skutek błędu ZUS, wypłatę wznawia się, poczynając od miesiąca, w którym je wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata poprzedza­jące bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu o jej wznowieniu. Roszczenia o wypłatę świadczeń po osobie zmar­łej wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwa­ły, chyba że przed upływem tego okresu zostanie zgłoszony wniosek o dalsze prowadzenie postę­powania.

W zasiłkach

Roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego, opiekuńcze­go oraz świadczenia rehabilitacyjnego przedaw­nia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek/świadczenie przysługuje. Jeżeli niezgłoszenie roszczenia o wypłatę zasiłku/ /świadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby uprawnionej, termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia.

Jeżeli niewypłacanie zasił­ku/świadczenia w całości lub w części było następ­stwem błędu płatnika składek albo ZUS, roszcze­nie o wypłatę zasiłku/świadczenia przedawnia się po upływie 3 lat.

Dołącz do nas na Facebooku

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Encyklopedia kadrowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zakazy dla pracodawcy dotyczące kobiet w ciąży i karmiących piersią [Kodeks pracy]

Prawo pracy w sposób szczególny chroni kobiety będące w ciąży oraz karmiące piersią. W tym celu zostały skonstruowane zakazy dla pracodawców zatrudniających takie osoby. Czego dotyczą art. 176, 178, 179 Kodeksu pracy?

Jak korporacje mogą stworzyć inkluzywne środowisko pracy? [Poradnik]

W świecie, który staje się coraz bardziej globalny, zróżnicowany i świadomy społecznie, inkluzywność w miejscu pracy przestaje być opcjonalnym dodatkiem do kultury organizacyjnej. Coraz częściej jest to warunek konieczny do utrzymania konkurencyjności, przyciągania talentów i budowania zdrowej, silnej organizacji. Jednak wdrażanie autentycznej inkluzywności to proces – głęboki, wymagający odwagi, zaangażowania i gotowości do zmiany.

Wyższy dodatek za pracę w nocy od 1 maja 2025 r. Dla kogo?

Osoby pracujące w porze nocnej mogą liczyć na dodatek z tego tytułu. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w maju 2025 r.? Czym jest praca w porze nocnej? Za pracę w jakich godzinach przysługuje dodatek?

Maj 2025: kalendarz do druku [PDF]

Pobierz kalendarz maja 2025 do druku z miejscem na notatki. Maj 2025 roku zawiera dwa święta ustawowo wolne od pracy. W tym miesiącu jest również Dzień Matki. Najważniejsze daty już są zaznaczone. Wydrukuj i dopisz swoje notatki.

REKLAMA

Niedziele handlowe - maj 2025

Najbliższa niedziela handlowa wypada 27 kwietnia 2025 r. Czy w maju i czerwcu również będą niedziele handlowe? Sprawdź kalendarz niedziel handlowych i niehandlowych.

Maj 2025 – dni wolne, godziny pracy

Maj 2025 – dni wolne i godziny pracy czyli jaka jest norma godzin pracy w miesiącu. Kalendarz maja w 2025 roku zawiera 2 święta ustawowo wolne od pracy. Jedno z nich wypada w sobotę, a to oznacza dodatkowy dzień wolny w tym miesiącu.

Albo matka albo ojciec. Tylko jedno skorzysta z tego uprawnienia

W prawie pracy jest wiele uprawnień rodzicielskich. Pracownicy będący rodzicami mają dodatkowe przywileje jak urlopy, przerwy w pracy, łatwiejszy dostęp do elastycznej organizacji pracy, np. pracy zdalnej. Niektóre prawa przysługują tylko jednemu z rodziców dziecka. Czy 2 dni albo 16 godzin wolnego w roku na opiekę nad dzieckiem zdrowym przysługuje matce i ojcu dziecka?

Podwyżki w budżetówce 2025. Jak zmienią się pensje nauczycieli, urzędników i pracowników samorządowych?

Rok 2025 przynosi kolejne napięcia w sektorze publicznym. Rząd zapowiada kontynuację polityki wzrostu wynagrodzeń w budżetówce, ale samorządy alarmują: „nie mamy z czego płacić”. Jakie grupy zawodowe mogą liczyć na realny wzrost pensji? Kto sfinansuje podwyżki – budżet centralny czy gminy? I czy te zmiany wystarczą, by zatrzymać falę odejść z sektora publicznego?

REKLAMA

Odprawy pracownicze w 2025 r.

Odprawy pracownicze w 2025 r. są bardzo różnorodne. Kwoty i zasady wypłaty świadczeń finansowych różnią się oczywiście od sytuacji, w jakiej znajdzie się pracownik, ale też od zawodu jaki wykonuje. Poniżej opis kilku przykładowych odpraw, jakie może uzyskać pracownik.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej: zasady, wynagrodzenie, wniosek. Czy pracodawca może odmówić?

Od 2023 r. Kodeks pracy daje pracownikom nowe uprawnienie – możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Kiedy można skorzystać ze zwolnienia z powodu działania siły wyższej? Czy pracodawca może odmówić?

REKLAMA