Tematy - Odpowiedzialność pracodawcy, Ubezpieczenia społeczne - INFOR.PL

Bez prawnego uzasadnienia pracodawca nie może pozyskiwać i przetwarzać danych wrażliwych pracownika. W razie nieuprawnionego gromadzenia tych informacji podwładny może żądać od firmy odszkodowania, a pracodawca oprócz obowiązku jego zapłacenia może ponieść także odpowiedzialność karną.

Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe regulacje w zakresie przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Obecnie może do nich przystąpić każdy, kto nie spełnia warunków do podlegania tym ubezpieczeniom obowiązkowo.

Pracodawca ma obowiązek przekazać pracownikom informacje o składkach przekazanych za nich do ZUS. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2012 r. informację taką przekazuje raz w roku, za rok ubiegły.

Szczególne uregulowania w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego dotyczą uczniów oraz studentów przed ukończeniem 26 lat, którzy są zatrudnieni na podstawie umów zlecenia, a także uczniów – pracowników, którzy w świetle przepisów prawa pracy są uznawani za pracowników młodocianych.

Pracownik, którego wynagrodzenie za pracę zostało wypłacone z opóźnieniem, ma prawo żądać od pracodawcy wypłaty odsetek z tego tytułu. Jeżeli żaden akt wewnątrzzakładowy nie przewiduje korzystniejszych postanowień w zakresie wysokości odsetek przysługujących pracownikowi od pracodawcy za nieterminowe przekazanie wynagrodzenia, zatrudniony ma prawo do odsetek ustawowych.

Pracodawca, który nie wydaje świadectwa pracy w terminie lub zamieszcza w nim wadliwe informacje, naraża się na proces o jego wydanie lub sprostowanie. Poważniejszą konsekwencją takiego uchybienia może być konieczność wypłaty byłemu pracownikowi odszkodowania.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownicy, która urodziła dziecko i nie skorzystała z przysługującego jej urlopu macierzyńskiego. Jeżeli pracodawca podejmie taką decyzję, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i musi liczyć się z tym, że w razie kontroli PIP może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. złotych.

Do kogo należy opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne (zatrudniającego czy zakładu karnego) za pracującego skazanego, zależy od rodzaju zawartej umowy, czyli od podstawy zatrudnienia. Wynika to z faktu, że nie każda podstawa zatrudnienia powoduje powstanie obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Dla tej grupy osób ważne jest ustalenie, na jakiej podstawie prawnej mają wykonywać pracę zarobkową.

Obowiązujące przepisy dopuszczają zatrudnianie młodocianych, a więc osób, które ukończyły 16 lat, ale nie przekroczyły 18 lat. Wyjątkowo dopuszczalne jest również wykonywanie pracy przez osoby, które nie ukończyły 16 lat. Zarówno ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, jak i ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie określają minimalnego wieku, od którego osiągnięcia jest uzależnione objęcie obowiązkiem ubezpieczeniowym.

W zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli wskazano, że kontrola ZUS ma dotyczyć prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych tylko jednej pracownicy. Osoba ta przepracowała u nas tylko 2 tygodnie, a następnie poszła na zwolnienie lekarskie (posiadała okres wyczekiwania z tytułu poprzedniego zatrudnienia) – okazało się, że jest w trzecim miesiącu ciąży. Pracownica jest na zwolnieniu już od półtora miesiąca i przypuszczam, że nie wróci do pracy przed porodem. Dlaczego ZUS żąda akt tylko tej jednej pracownicy?

Termin wydania świadectwa pracy jest uzależniony od rodzaju umowy, jaka łączyła pracownika z pracodawcą. W przypadku zawieranych po sobie umów na czas określony wynosi on 24 miesiące od zawarcia pierwszej umowy.

Identyfikatorem podatkowym większości naszych pracowników jest PESEL. Czy osoby te powinny potwierdzić to na piśmie? Jeśli okaże się, że identyfikatorem podatkowym niektórych pracowników będzie NIP, a dotychczas podawali PESEL, to kto w tej sytuacji poniesie odpowiedzialność – my jako pracodawca czy pracownik?

Uzyskanie emerytury jest na ogół uzależnione od złożenia wniosku o to świadczenie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ZUS przyznaje z urzędu emeryturę osobie pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Prowadzę mały zakład fryzjerski. Ze względu na złą koniunkturę na rynku – być może – będę zmuszony zgłosić do sądu gospodarczego wniosek o ogłoszenie upadłości. Czy po złożeniu takiego wniosku nadal będę musiał opłacać składki ZUS?

Jestem rzemieślnikiem, mistrzem cukiernictwa. Prowadzę średniej wielkości rodzinną firmę (piekarnię-cukiernię), w której zatrudniam młodocianych pracowników w celu praktycznej nauki zawodu. Od 1 września br. w mojej firmie do wykonywania zawodu cukiernika przyucza się również mój 16-letni syn. Księgowa powiedziała mi, że członek rodziny zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi zostać zgłoszony do ZUS jako osoba współpracująca. Oznacza to bardzo wysokie składki, które musiałbym opłacać za syna. Czy to prawda?

Niezadowalająca wysokość świadczeń emerytalnych i rentowych sprawia, że emeryci i renciści bardzo często podejmują zatrudnienie w celu uzyskania dodatkowych dochodów. Liczne są również przypadki, gdy mimo ustalenia przez organ rentowy prawa do emerytury lub renty, świadczeniobiorca kontynuuje już wcześniej podjęte zatrudnienie. Okoliczność posiadania ustalonego prawa do emerytury lub renty nie oznacza jednak, że z tytułu zatrudnienia nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Z reguły bowiem zatrudnienie emeryta lub rencisty pociąga za sobą obowiązek opłacania tych składek. Dotyczy to zarówno zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak i niepracowniczego stosunku zatrudnienia.

Młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat i nie przekroczyła 18 lat. Takie wyznaczenie przedziału wiekowego osób młodocianych wiąże się z zakazem zatrudniania osób poniżej 16. roku życia, od której to zasady istnieje kilka wyjątków. Z drugiej strony, osoby powyżej 18. roku życia niezależnie od tego, czy uczęszczają do szkoły, przy zatrudnieniu są traktowane jak osoby dorosłe.

Samo ustalenie, że umowa cywilnoprawna spełnia warunki właściwe dla umowy o pracę jest najczęściej tylko początkiem do innych roszczeń, z którymi może wystąpić pracownik. Będzie on bowiem miał prawo do urlopu wypoczynkowego za okres, gdy pracował na podstawie umowy cywilnoprawnej, do ewentualnych roszczeń za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej czy do wyrównania wynagrodzenia, jeżeli zarabiał poniżej minimalnego wynagrodzenia.

Pracownik zwrócił się do nas z prośbą o wypełnienie otrzymanego z banku zaświadczenia o zarobkach. W tym dokumencie znajduje się pytanie o inne potrącenia z wynagrodzenia. Pracownik współfinansuje abonament medyczny oraz opłaca składkę na grupowe ubezpieczenie na życie. Czy taką informację powinniśmy podać w zaświadczeniu?

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest ograniczona do kwoty 30-krotności prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Prognozowane wynagrodzenie określa ustawa budżetowa. W 2012 r. kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi 105 780 zł.

Osoby podlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu mają obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków swojej rodziny, którzy nie spełniają warunków do objęcia tym ubezpieczeniem z innego tytułu.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy oraz tzw. starej emerytury (ustalanej dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. oraz dla tych spośród urodzonych po 1948 r., którzy do końca 2008 r. spełnili warunki do uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych) jest uzależniona w dużej mierze od kwoty bazowej obowiązującej w dniu powstania prawa do świadczenia. Osoby, które pracowały po przyznaniu emerytury lub renty, mogą ubiegać się o ponowne jej ustalenie przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej. Na ogół muszą jednak udowodnić wyższe zarobki od tych, które ZUS uwzględnił wcześniej przy obliczeniu emerytury lub renty.

Pracodawca jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika osobie trzeciej, jeżeli została ona wyrządzona przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych z winy nieumyślnej pracownika.

Od 2014 roku jeszcze przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego będzie można przejść na tzw. emeryturę częściową. Pobrane kwoty tego świadczenia obniżą jednak w przyszłości docelową emeryturę.

Otrzymaliśmy od komornika wezwanie do dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracownika. Jednocześnie komornik zwrócił się do nas z żądaniem wskazania rachunku bankowego tej osoby. Czy mamy obowiązek udzielić mu takiej informacji?

Nasz pracownik przeszedł na emeryturę w 2005 r. Mimo że posiadał prawie 40-letni staż pracowniczy, jego emerytura jest niska. Pracownik nie dotarł do dokumentacji zarobkowej byłego nieistniejącego już zakładu pracy. Pracował w nim w latach 1962–1970 i miał stosunkowo wysokie zarobki, ale nie wie, gdzie znajdują się akta pracowników tego zakładu. Po przejściu na emeryturę, do września 2011 r. pracował, osiągając zarobki wyższe niż przyjęte do podstawy wymiaru emerytury. Czy przeliczenie pobieranej emerytury z uwzględnieniem zarobków uzyskanych po jej przyznaniu podwyższy jej wysokość?

Środki zgromadzone w ramach PPE podlegają wypłacie m.in. na wniosek uczestnika PPE, gdy ukończy 60 lat. Wypłata środków może być dokonana jednorazowo albo ratalnie.

Pracodawca, decydując się na zatrudnienie nowego pracownika, ma prawo żądać od niego udostępnienia tych danych osobowych, które wynikają wprost z treści art. 221 k.p. Katalog danych, których może domagać się pracodawca od kandydata do pracy, przedstawia się następująco: imię (imiona) i nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia, miejsce zamieszkania (adres do korespondencji), wykształcenie, przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Stopniowe wydłużanie wieku emerytalnego, które rozpocznie się w 2013 r., nie będzie dotyczyło wszystkich osób. Na dotychczasowych zasadach będą mogli przejść na emeryturę przede wszystkim ci ubezpieczeni, którzy obecnie obowiązujący wiek ukończą najpóźniej 31 grudnia 2012 r.

Najczęściej popełnianym błędem podczas wypełniania świadectwa pracy jest wpisywanie do świadectwa informacji o okresach nieusprawiedliwionych nieobecności. Taką informację pracodawcy często zamieszczają w rubryce dotyczącej okresów nieskładkowych. Jest to nieprawidłowe, ponieważ w świadectwie pracy w ogóle nie należy podawać takiej informacji.

Dla pracowników młodocianych zatrudnienie w celu przygotowania zawodowego skutkuje obowiązkiem ubezpieczeniowym. Młodociani podlegają ubezpieczeniom od dnia nawiązania stosunku pracy w celu przygotowania zawodowego do dnia jego ustania.

Korzystanie w pracy przez pracownika zajmującego kierownicze stanowisko z nielegalnych programów komputerowych jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych. Takie postępowanie może stanowić uzasadnioną przyczynę zwolnienia dyscyplinarnego.

Osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania w czasie tymczasowego aresztowania podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Obowiązek ten powstaje w dniu rozpoczęcia wykonywania pracy, a ustaje w dniu jej zakończenia.

W trakcie kontroli PIP na terenie pralni inspektor pracy stwierdził wiele nieprawidłowości z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym między innymi w zakresie środków ochrony indywidualnej, pomieszczeń pracy, wyposażenia pralni. Na jakie elementy z zakresu bhp należy zwrócić szczególną uwagę?

Zatrudniamy na podstawie umowy-zlecenia 22-letniego studenta studiów licencjackich, którego jak dotąd nie zgłaszaliśmy do ZUS. Od 1 października 2012 r. planuje rozpocząć uzupełniające studia magisterskie. Czy w okresie między złożeniem egzaminu licencjackiego a rozpoczęciem studiów magisterskich jego sytuacja pod względem ubezpieczeń społecznych ulega zmianie? Czy powinniśmy zgłaszać jakiekolwiek zmiany do ZUS?

Emeryt, który wykonuje pracę w ramach niepracowniczego stosunku zatrudnienia, wynikającego np. z zawartej umowy-zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Jedynie ubezpieczenie chorobowe jest dla niego dobrowolne.

Przedsiębiorca zatrudniający uczące się osoby w wieku do 18. oraz do 26. lat musi pamiętać, że w kwestiach ubezpieczeniowych w odniesieniu do takich osób obowiązują szczególne regulacje, zarówno w przypadku zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, jak i w ramach umowy cywilnoprawnej. Obowiązek prawidłowego zgłoszenia i terminowego wyrejestrowania zatrudnionej osoby z ubezpieczeń zawsze spoczywa na płatniku, podobnie jak odpowiedzialność za niedopełnienie tej powinności.

Pracodawca musi mieć zezwolenie na zatrudnienie cudzoziemca. Istnieje jednak wiele wyjątków od tego wymogu. W Polsce pracę bez zezwolenia mogą podjąć np. pracownicy z krajów Unii Europejskiej.

Podmiot zawierający umowę zlecenia z osobą jednocześnie zatrudnioną w ramach stosunku pracy musi ustalić, czy zleceniobiorca podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. W tym celu zleceniodawca musi uzyskać od ubezpieczonego niezbędne informacje, a potem na bieżąco sprawdzać ich aktualność. Płatnik odpowiada bowiem za prawidłowe rozliczenie składek niezależnie od tego, czy zleceniobiorca przekaże prawidłowe dane oraz czy będą one aktualne.

Pracownica urodziła bliźnięta i z tego tytułu pobiera zasiłek macierzyński przez okres 217 dni (31 tygodni). Niestety, jedno z bliźniąt obecnie przebywa w szpitalu. Czy aby pracownica mogła przerwać pobieranie zasiłku, musi być hospitalizowanych dwoje dzieci z bliźniaczej ciąży?

Jeden z naszych pracowników złożył pismo wypowiadające umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. W uzasadnieniu wskazał, że był szkalowany przez innego pracownika tego samego działu. Niedługo po wypowiedzeniu do spółki wpłynął pozew z żądaniem wypłaty odszkodowania. Informacja o konflikcie potwierdziła się w rozmowach przeprowadzonych z pracownikami działu. Czy spółka zostanie pociągnięta do odpowiedzialności, skoro nikt z kadry zarządzającej nie miał wcześniej świadomości istnienia problemu?

Pracownik zatrudniony na stanowisku operatora maszyn drogowych przyszedł do pracy z gorączką. Rozpoczął pracę, ale od rana narzekał na uciążliwy ból i zawroty głowy. Po kilku godzinach przerwał pracę i poinformował kierownika zmiany, że bardzo źle się czuje i nie jest w stanie obsługiwać maszyny. Tego dnia nie podjął już pracy. Czy pracownik może przerwać pracę z powodu złego stanu zdrowia?

Stosowne przepisy w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają zagwarantować obywatelom UE to, że zabezpieczenia społeczne w państwach członkowskich nie ograniczą czy wręcz nie pozbawią uprawnień nabytych lub należnych osobom pracującym lub mieszkającym na terytorium danego kraju. Pracownik oddelegowany przez polskiego pracodawcę do pracy w innym państwie członkowskim UE może nadal podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Warunkiem jest, aby jego czas pracy za granicą nie przekraczał 24 miesięcy i nie był wysłany w celu zastąpienia innego pracownika.

Pracownica przebywa od 3 miesięcy na urlopie macierzyńskim. Z powodu pobytu w szpitalu przerwała pobieranie zasiłku macierzyńskiego na rzecz swojego męża. W szpitalu przebywała przez 2 tygodnie. Czy za ten okres pracownicy przysługuje zasiłek chorobowy?

Obowiązująca od 21 lipca br. ustawa o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje sankcje karne dla pracodawców zatrudniających cudzoziemców nielegalnie przebywających na terytorium Polski, a także odpowiedzialność finansową wykonawców za naruszenie obowiązków pracodawcy wynikających z zatrudnienia takich cudzoziemców przez podwykonawcę. Pracodawcy zostali również zobowiązani do żądania od cudzoziemca przedstawienia dokumentów uprawniających go do pobytu na terenie Polski przed powierzeniem mu pracy oraz do przechowywania kopii tych dokumentów przez cały okres jego zatrudnienia. Pracodawcy zatrudniający cudzoziemców na podstawie umowy o pracę, a także podmioty powierzające wykonywanie pracy cudzoziemcom na innej podstawie, np. na umowę zlecenia lub o dzieło, mają czas na uzyskanie kopii dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski do 4 września br.

Kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców zależą od tego, czy popełniony przez pracodawcę czyn jest przestępstwem czy wykroczeniem. Za szczególne naruszenia w tym zakresie pracodawcy grozi grzywna w wysokości od 100 zł do 1 080 000 zł lub kara ograniczenia wolności do 12 miesięcy. Takiej interpretacji niejasnych przepisów – w odpowiedzi na pytania naszej redakcji – udzieliło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Nasza spółka zatrudnia menedżera na podstawie kontraktu o charakterze umowy zlecenia. Z uwagi na dostęp menedżera do strategicznych informacji dotyczących przedsiębiorstwa spółka chciałaby zawrzeć z nim odpłatną umowę o zakazie konkurencji. Umowa ta miałaby obowiązywać zarówno w trakcie trwania kontraktu, jak i po jego zakończeniu. Czy zawarcie takiej umowy odbywa się na identycznych zasadach jak w przypadku pracowników? Jak należy rozliczać składki i podatek od odszkodowania wypłaconego menedżerowi z tego tytułu?

Przychody osiągane przez emerytów i rencistów mogą sprawić, że ich świadczenia emerytalne i rentowe będą obniżone lub zawieszone. Dotyczy to w szczególności emerytów, którzy nie ukończyli 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni). Sprawdźmy ile mogą dorobić te osoby od grudnia 2012 r. i w całym mijającym roku.

Konsekwencją otwartych granic w UE jest wzrost liczby tzw. pracowników transgranicznych. Jakie warunki trzeba spełnić, by być kwalifikowanym do tej kategorii? Na czym polega jej szczególny status i jakim regulacjom podlega?

Odpowiedzialność pracodawcy, Ubezpieczenia społeczne

Co grozi pracodawcy za nieuprawnione przetwarzanie danych wrażliwych pracownika

Zmiany w dobrowolnych ubezpieczeniach

Po czym poznać mobbing

W 2013 r. pracodawcy po raz pierwszy przekazują pracownikom zbiorczą RMUA

Zatrudniasz ucznia lub studenta - oto obowiązki wobec ZUS

Jak naliczyć odsetki od nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia za pracę

Kara za spóźnione wydanie świadectwa pracy

Czy można dopuścić do pracy pracownicę, która nie wykorzystała urlopu macierzyńskiego

Kto płaci składki za pracującego skazanego

Zatrudniasz młodocianych - sprawdź, jakie masz obowiązki ubezpieczeniowe

Kontrola doraźna ZUS

Kiedy wydać świadectwo pracy

Jaką odpowiedzialność ponosi pracodawca za podanie niewłaściwego NIP pracownika

Krótki przewodnik, jak uzyskać emeryturę

Opłacanie składek przez przedsiębiorcę w upadłości

Kiedy ojciec zatrudniający syna w swojej firmie nie musi zgłaszać go do ZUS jako osobę współpracującą

Zatrudniasz emeryta lub rencistę - sprawdź, jakie składki za niego płacić

Jak zatrudniać młodocianych

Jakie są konsekwencje uznania umowy cywilnoprawnej za umowę o pracę

Czy w zaświadczeniu o zarobkach należy wykazać kwoty dobrowolnych potrąceń

Sprawdź, jak rozliczyć składki ZUS, gdy dochody pracownika przekroczyły roczny limit

Ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny

Pracowałeś na emeryturze - ubiegaj się o ponowne jej ustalenie

Kiedy pracodawca odpowiada za błędy pracownika

Emerytury częściowe – dla kogo i na jakich zasadach

Czy pracodawca ma obowiązek podać komornikowi numer rachunku bankowego pracownika

Czy można podwyższyć emeryturę uwzględniając zarobki uzyskane po jej przyznaniu

Wypłata środków z pracowniczego programu emerytalnego

Kiedy pracodawca może spytać pracownika o karalność

Nie dla wszystkich wydłużony wiek emerytalny

Wypełnianie świadectwa pracy – 10 najczęściej popełnianych błędów w praktyce

Ubezpieczenia młodocianych

Odpowiedzialność za korzystanie z nielegalnego oprogramowania

Należności składkowe za pracującego skazanego

Wymogi bhp w pomieszczeniach pralni

Ubezpieczenia zleceniobiorcy - studenta

Składki na ubezpieczenia za zatrudnionego emeryta lub rencistę

Jak prawidłowo zgłosić i wyrejestrować z ZUS pracownika lub zleceniobiorcę będącego uczniem bądź studentem

Jak prawidłowo zatrudniać cudzoziemców

Jakim ubezpieczeniom społecznym podlega pracownik zawierający dodatkowo umowę zlecenia

Przerwanie zasiłku macierzyńskiego

Czy pracodawca odpowiada za konflikt między pracownikami?

W jakich sytuacjach pracownik może przerwać pracę?

Oddelegowanie za granicę - co z ubezpieczeniem społecznym

Czy pracownicy przysługuje zasiłek chorobowy po przerwaniu urlopu macierzyńskiego z powodu pobytu w szpitalu

Surowe kary i sankcje dla pracodawców zatrudniających nielegalnie cudzoziemców

Jaka jest wysokość kar za zatrudnianie cudzoziemców bez prawa pobytu w Polsce – stanowisko MPiPS

Jak oskładkować i opodatkować odszkodowania z umów o zakazie konkurencji wypłacane zleceniobiorcom

Limity przychodów emerytów i rencistów 2012 r.

Pracownik transgraniczny a przepisy ubezpieczeniowe