Cudzoziemcy, Obowiązki pracodawcy

W dobie globalizacji coraz więcej polskich firm sięga po talenty spoza kraju. Od 1 czerwca 2025 r. proces zatrudniania cudzoziemców zostanie zmodernizowany i w pełni zdigitalizowany dzięki nowej ustawie z 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Choć formalności nadal wymagają precyzji, są prostsze, szybsze i dostępne online.

Ilu cudzoziemców pracuje w Polsce? Jaki jest udział cudzoziemców w ogólnej liczbie pracujących?

Zgodnie z danymi Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) do 2035 r. z polskiego rynku pracy ubędzie aż 2,1 mln pracowników. Czy pracownicy z Ukrainy odejdą? Kogo można tanio zatrudnić na te miejsca?

Co z maksymalną temperaturą w miejscu pracy? Jak zostanie uregulowana w nowych przepisach rozporządzenia? Wejdzie w życie w 2025 czy 2026 roku? Jakie nowe obowiązki czekają pracodawców w związku z nowymi przepisami bhp?

Zatrudnianie cudzoziemców z krajów trzecich w Polsce regulują przepisy znajdujące się w kilku aktach prawnych. Co w pierwszej kolejności powinni zrobić pracodawcy, aby legalnie zatrudnić cudzoziemca? Jakie dokumenty są wymagane? Warto dodać, że nadchodzi nowa ustawa, a wraz z nią nowe przepisy.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Polski. Rząd wycofał się z przepisu, który wprowadzał obowiązek zawierania przez przedsiębiorców umów o pracę z cudzoziemcami.

Na rynku pracy nadal utrzymuje się dobra sytuacja. Do końca września 2024 r. ponad 16 mln osób było objętych ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w ZUS. Z tej liczby w ZUS zarejestrowanych było blisko 1,2 mln cudzoziemców, co stanowi ok. 7 proc. ubezpieczonych.

Każdy pracodawca musi poznać nowe obowiązki w zakresie równości wynagrodzeń w świetle Dyrektywy UE 2023/970. Kiedy nowe przepisy wejdą w życie? Oto 8 najważniejszych postanowień wynikających z dyrektywy o równości i jawności wynagrodzeń.

Ze względów profilaktycznych pracodawca musi zapewnić nieodpłatne posiłki pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych. Niektórym pracownikom posiłki profilaktyczne przysługują przez cały rok, zaś innym mogą przysługiwać tylko zimą. Nie ma jednak możliwości, aby pracodawca zwolnił się z obowiązku zapewnienia posiłku profilaktycznego.

Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Pracodawca powinien rozliczyć się z praw majątkowych ze stosunku pracy zmarłego oraz wypłacić odprawę pośmiertną. Jest to świadczenie pieniężne należne rodzinie zmarłego pracownika, które nie wchodzi do praw majątkowych ze stosunku pracy.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej proponuje, aby od stycznia 2025 r. cudzoziemcy starający się o zatrudnienie w Polsce otrzymali wymagane zezwolenie tylko wówczas, gdy będzie ono objęte umową o pracę. Ta propozycja spotkała się krytyką niektórych organizacji pracodawców i przedsiębiorców.

Zezwolenie na pracę cudzoziemca zostanie wydane tylko, gdy będzie on pracował na umowie o pracę? Taką zmianę przewiduje projekt zmian Ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z tymi przepisami legalne byłoby tylko zatrudnienie cudzoziemca na umowie o pracę.

Na koniec czerwca 2024 roku do ubezpieczeń społecznych w ZUS było zgłoszonych 1 mln 160 tys. cudzoziemców. W ciągu miesiąca przybyło ich blisko 10 tys. a od 2008 roku ponad 1 mln 140 tys. Takie dane podał 24 lipca 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Z pewnością jednym z najtrudniejszych wyzwań dla pracodawców jest pozyskanie wyspecjalizowanej kadry pracowniczej na obecnie występującym tzw. rynku pracownika. Firmy zastanawiają się jak zachęcić specjalistów do aplikowania, nie inwestując w to dużego nakładu finansowego. Jednym z atrakcyjnych benefitów pracowniczych może zatem okazać się dofinansowanie do posiłku.  Kiedy pracodawca jest obowiązany do zapewniania posiłków regeneracyjnych, a kiedy może dobrowolnie taki zaoferować? 

Rząd zajmie się nowymi przepisami regulującymi zatrudnianie cudzoziemców. Procedury mają być uszczelnione, sankcje zaostrzone, a praca polskich pracowników – chroniona.

Pracownik może wykorzystać zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w określonych sytuacjach. Kodeks pracy wymienia pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.

Posiłki profilaktyczne przysługują pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może przekazać pracownikom bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

Statystyki ZUS z grudnia 2023 r. potwierdzają wzrost liczby ubezpieczonych cudzoziemców w stosunku do 2022 r. Legalne zatrudnienie w Polsce podjęło ponad 1,12 mln obcokrajowców. Nie tylko podejmują zatrudnienie jako pracownicy, ale sami tworzą miejsca pracy zakładając firmy.

Świadectwo pracy jest dokumentem wydawanym pracownikowi w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. Pracodawca powinien wydać ten dokument w określonym przepisami terminie. Konsekwencje jego niedochowania mogą być poważne!

990 tys. cudzoziemców pracowało w Polsce w końcu sierpnia 2023 r. Było ich o ponad 6,5 tys. mniej niż miesiąc wcześniej. Udział cudzoziemców w ogólnej liczbie pracujących utrzymał się w sierpniu na dotychczasowym poziomie 6,5%. Obcokrajowcy pracujący w Polsce pochodzili z ponad 150 państw. Najwięcej było pracowników z Ukrainy – prawie 692 tys. Takie dane podał Główny Urząd Statystyczny.

996,5 tys. cudzoziemców pracowało w Polsce w końcu lipca 2023 r., o ponad 10 tys. więcej niż miesiąc wcześniej. Ich udział w ogólnej liczbie pracujących wyniósł w lipcu 6,5%. Obcokrajowcy pracujący w Polsce pochodzili z ponad 150 państw. Najwięcej było pracowników z Ukrainy – prawie 691 tys. Takie dane podał Główny Urząd Statystyczny.

Obowiązek przeprowadzania badań okresowych pracowników uległ zawieszeniu w trakcie trwania pandemii COVID-19. Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego 1 lipca 2023 r. spowodowało „odwieszenie” tego obowiązku. Pracodawcy mają czas na skierowanie pracowników na zaległe okresowe badania lekarskie do 28 grudnia 2023 r.

1 stycznia 2024 r. pracownicy nabędą prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego i już w styczniu będą mogli z niego korzystać. Terminy wykorzystania urlopu wypoczynkowego przez poszczególnych pracowników określa plan urlopów. Jak i kiedy należy sporządzić plan urlopów?

Pandemia koronawirusa przyczyniła się do tymczasowych zmian w kwestii zatrudniania cudzoziemców – w tym możliwości przedłużenia terminu na złożenie wniosku o zezwolenie pobytowe. Okres ich ważności zakończył się 31 lipca 2023 r. Tym samym do obowiązku pracodawcy należy zweryfikowanie dokumentów posiadanych przez zagranicznych pracowników dotyczących ich pobytu, pod względem legalności i ważności. O co jeszcze należy zadbać przy zatrudnianiu cudzoziemców? 

Kiedy pracownik idzie do wojska, przepisy prawne nakładają na pracodawcę obowiązki pozwalające na łączenie służby z pracą na etacie. Kiedy pracodawca wypłaca odprawę? Kiedy udziela urlopu bezpłatnego? Czy może zwolnić pracownika będącego żołnierzem?