REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy dochodzi do przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Dawid Samek
radca prawny, ekspert z zakresu prawa pracy
Kiedy dochodzi do przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy? / Fot. Fotolia
Kiedy dochodzi do przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy? / Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie z art. 151 1 § 2 kodeksu pracy, dodatek w wysokości 100% przysługuje za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba, że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w art. 1511 § 1 kodeksu pracy t.j 50% lub 100% wynagrodzenia za godzinę pracy z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy.

Godziny nadliczbowe - przekroczenie normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy

Gdy prawo do dodatku z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy zbiega się z dodatkiem, o którym mówi  art. 151 1 § 1 kodeksu pracy (z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy), przysługuje tylko jeden dodatek z tego właśnie artykułu.

REKLAMA

Jak wyliczyć godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy?

W tym celu, od sumy godzin nadliczbowych przepracowanych w danym okresie rozliczeniowym, należy odjąć godziny, za które pracodawca wypłacił już pracownikowi dodatek z tytułu dobowych godzin nadliczbowych (lub za te godziny został udzielony czas wolny na podstawie art. 151 2 § 1 lub 2 kodeku pracy)  i uzyskana różnica będzie stanowiła godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej  czasu pracy.

Polecany produkt: Kodeks pracy w praktyce - PDF

Pracownik  zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, w okresie rozliczeniowym obejmującym jeden miesiąc kalendarzowym, w grudniu 2014 r. powinien przepracować 168 godzin (zgodnie z zasadami obliczania wymiaru czasu pracy określonymi w art. 130 § 1 kodeksu pracy). W wyniku przeliczenia ilości godzin nadliczbowych przepracowanych przez pracownika wynikało, że w sumie w miesiącu grudniu 2014r. przepracowała 198 godzin. W celu obliczenia ilości godzin nadliczbowych należy w pierwszej kolejności od 198 godzin odjąć 168 godzin, które pracownik powinien przepracować w tym miesiącu.  Z dokonanego działania wynika, iż pracownik przepracował 30 godzin nadliczbowych w opisywanym okresie rozliczeniowy. W celu wyliczenia  godzin nadliczbowych z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy, od 30 godzin nadliczbowych należy odjąć godziny nadliczbowe przepracowane z uwagi na przekroczenie normy dobowej czasu pracy. Przykładowo będzie to 20 godzin, za które to pracownikowi przysługuje wynagrodzenie oraz dodatek 50% lub 100 zgodnie z dyspozycją art. 151 1 § 1 kodeksu pracy (lub za te godziny zostanie udzielony czas wolny na podstawie art. 151 2 § 1 lub 2 kodeku pracy). Za pozostałe 10 godzin, należy pracownikowi po zakończeniu okresu rozliczeniowego wypłacić wynagrodzenie wraz z dodatkiem 100% za każdą z tych godzin lub udzielić czas wolny w oparciu o zasady określone w art. 151 2 § 1 lub 2 kodeku pracy.   

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Porozmawiaj o tym na FORUM

Wynagrodzenie i dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych

Kiedy będzie pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie i dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy?

Dodatek z tytułu przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej będzie przysługiwał przede wszystkim w tych przypadkach, gdy pracownik świadczył pracę w dniu wolnym od pracy, nie otrzymując w zamian innego dnia wolnego. Wprowadzenie wyższej stawki dodatku może pełnić funkcję prewencyjną, wymuszającą na pracodawcy realne stosowanie zasady pięciodniowego tygodnia pracy. Powyższe twierdzenie potwierdza Stanowisko Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie zatrudniania pracowników w dniu wolnym, wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Zgodnie z art. 1513 kodeksu pracy pracownikowi, który ze względu na okoliczności przewidujące dopuszczalność pracy w godzinach nadliczbowych tj. konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz szczególnych potrzeb pracodawcy, wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy, udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym. Jeżeli polecenie pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, na skutek nie oddania tego dnia wolnego, spowoduje przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, pracownik w takiej sytuacji prawnej, zgodnie z art. 151 1 § 2 kodeksu pracy nabywa prawo do wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia. Jeżeli polecenie pracy w takim dniu spowoduje również przekroczenie dobowej normy czasu pracy, wynagrodzenie pracownika za takie godziny zgodnie z art. 151 1 § 1 pkt. 2 kodeksu pracy,  zostaje powiększone o 50% dodatek. Jeżeli jednak przekroczenie dobowej normy czasu pracy wystąpiło w takim dniu wolnym w nocy, niedzielę, święto niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, pracownik nabywa na podstawie art. 151 1 § 1 kodeksu pracy, prawo do normalnego wynagrodzenia powiększonego o 100% dodatek.

Wykonywanie pracy ponad ustalony w umowie wymiar czasu pracy niepełnoetatowca

REKLAMA

Z drugim przypadkiem kiedy pracownikowi będzie przysługiwała wyższa stawka dodatku spowodowana przekroczeniem normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy, będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy pracownik świadczy pracę w dobowym wymiarze wyższym niż ustalony, jednak nieprzekraczającym obowiązującej normy czasu pracy.

Taka sytuacja może mieć miejsce w systemie równoważnego czasu pracy. Przekroczenie ustalonego wymiaru dobowego, które nie przekracza normy dobowej, nie jest pracą nadliczbową w skali doby, wobec czego jeśli przedłużony wymiar dobowy nie zostanie zrekompensowany w inne dni czasem wolnym, pracownikowi będzie przysługiwał dodatek z tytułu przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej.

Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy  zgodnie z obowiązującym rozkładem czasu pracy, w dany dzień miał pracować 4 godziny, lecz faktycznie pracował 8, wobec czego norma dobowa nie została przekroczona, jednak wskutek zwiększenia dobowego wymiaru czasu pracy, mogło dojść do przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej.

Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych wynikające z przekroczenia normy przeciętnej powinno być płatne po zakończeniu okresu rozliczeniowego.

Do przypadków przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej odniósł się również w uzasadnieniu swojej uchwały z dnia 15 lutego 2006 r. Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych (II PZP 11/2005) gdzie między innymi stwierdził, że pracownik, któremu w zamian za pracę w niedziele lub święta, pracodawca udzielił przysługujących dni wolnych od pracy w terminach wskazanych w art. 151 11 § 1 kodeksu pracy, nie będzie uprawniony do dodatku za pracę w niedzielę lub święto na podstawie art. 151 11 § 2 in fine i § 3 kodeksu pracy w wysokości określonej w art. 151 1 § 1 pkt 1 kodeksu pracy, ale może uzyskać jedynie dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym na podstawie art. 1511 § 2 kodeksu pracy, z uwzględnieniem godzin nadliczbowych przepracowanych w niedziele i święta ponad dobową maksymalną miarę czasu pracy. Zdaniem Sądu dodatek taki przysługuje za przepracowane w niedziele lub święta godzin pracy ponad dobową miarę czasu pracy, które nie zostały w pełni zrównoważone przez wykorzystanie dni wolnych od pracy lub w inny sposób, np. skrócenie godzin pracy w inne dni okresu rozliczeniowego i wpłynęły na przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w tym okresie. Dotyczy to przypadków, w których pracownik w niedzielę lub święto pracował dłużej niż wynosi jego dobowa norma czasu pracy, a w zamian uzyskał dzień wolny od pracy, który nie rekompensuje mu nadgodzin przepracowanych ponad obowiązujący go maksymalny dobowy wymiar czasu pracy, co sprawia, że te godziny nadliczbowe, które wpłynęły na przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, powinny być dodatkowo wynagradzane na podstawie art. 151 1 § 2 kodeksu pracy, ponieważ wskutek udzielenia dnia wolnego od pracy nie podlegają dodatkowemu wynagrodzeniu zgodnie z art. 15111 § 2 in fine i § 3 kodeksu pracy, w wysokości określonej w art. 151 1 § 1 pkt 1 kodeksu pracy.

Praca w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy

REKLAMA

Pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy w niedzielę z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy wykonywał pracę przez 12 godzin. Pracodawca zgodnie z dyspozycją art. 151 11 § 1 pkt.1 pkt. 1 kodeksu pracy, w ramach obowiązującego pracownika okresu rozliczeniowego czasu pracy, w zamian za pracę w niedzielę w okresie 6 dni kalendarzowych następujących po tym dniu, udzielił pracownikowi dnia wolnego. Zgodnie z wskazanym wyżej orzeczeniem sądu, gdy pracodawca na zasadach określonych w art. 1512 § 1 lub 2 kodeksu pracy nie udzieli czasu wolnego za 4 godziny pracy w niedzielę, to te godziny zostaną po zakończeniu okresu rozliczeniowego, (w którym to opisywana praca była wykonywana) potraktowane jako godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy.

Kolejny przypadek wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy wynika z wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, pomiędzy dobami pracowniczymi.  

Zgodnie z stanowiskiem  Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 13 września  2013 r., w sprawie tzw. ”czarnych dziur”, pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Kodeks pracy przewiduje dwie normy czasu pracy: dobową (8 godzin) i tygodniową 
(przeciętnie 40 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym).

Gdy praca wykonywana w określonych 
godzinach nie może być zakwalifikowana jako praca nadliczbowa na dobę, gdyż nie przypada w dobie pracowniczej, a między kolejnymi dobami pracowniczymi, to powinna być ona rozliczona jako praca nadliczbowa wynikająca z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Za każdą godzinę takiej pracy przysługuje pracownikowi oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek w wysokości 100 % wynagrodzenia.

Praca w godzinach nadliczbowych - rekompensowanie czasem wolnym

Pracowni zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, pracujący na zmiany, w poniedziałek pracował zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy wykonywał pracę na I zmianie od 7.00 do godziny 15.00 . Zgodnie z rozkładem czasu pracy, we wtorek miał przyjść do pracy na II zmianę i świadczyć pracę od godziny 14.00 do 22.00. Z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy, pracownik w wyniku polecenia pracodawcy we wtorek stawił się do pracy o godzinie 8.00 i wykonywał pracę do godziny 10.00 a potem stawił się do pracy na II zmianę zgodnie z obowiązującym rozkładem czasu pracy (pracę wykonywał  od 14.00 do 22.00).

Z uwagi na  przedstawione stanowisko ministerstwa, dwie godziny pracy t.j od 8.00 do 10.00 we wtorek, należy potraktować jako godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia normy przeciętnie tygodniowej czasu pracy. Godziny te wystąpiły bowiem w okresie pomiędzy dobą poniedziałkową (która rozpoczęła się w poniedziałek o godzinie 7.00 i trwała do 7.00 we wtorek) a dobą wtorkową (która rozpoczęła się we wtorek o godzinie 14.00 i trwała do 14.00 we środę). Definicja legalna doby pracowniczej wynika z art. 128 § 3 pkt. 1 kodeksu pracy i stanowi, że przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna prace zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Praca w godzinach nadliczbowych oraz w niedzielę i święto pracowników korpusu służby cywilnej

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

REKLAMA

Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Working and living in Poland: nowa platforma dla cudzoziemców i pracodawców

„Working and living in Poland” to miejsce, w którym cudzoziemcy z całego świata będą mogli znaleźć sprawdzone i kompleksowe informacje na temat życia i pracy w Polsce. Ponadto możliwe będzie zadawanie pytań konsultantom w trakcie rozmowy telefonicznej lub rozmowy na czacie. Można będzie również napisać mail z pytaniem.

Dodatkowy urlop pracownika z niepełnosprawnością do zmiany

Czy pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu już w pierwszym roku, w którym wydano orzeczenie? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie wyklucza wprowadzenia zmian. Chce jednak, by taki dodatkowy urlop był przyznawany proporcjonalnie, na podobnych zasadach jak „zwykły” urlop wypoczynkowy.

Czerwiec 2025: dni wolne, godziny pracy

Czerwiec w 2025 roku – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

REKLAMA

Controlling personalny a prawo – gdzie kończy się analiza, a zaczyna odpowiedzialność

W epoce cyfrowej, gdzie dane pracownicze są coraz bardziej dostępne i kuszące do analizy, controlling personalny staje przed zadaniem nie tylko liczenia, ale także… rozumienia granic, których nie wolno przekroczyć. Odpowiednie systemy controllingowe (BI i EPM/CPM) mogą tu być nie tylko narzędziem, ale też gwarantem zgodności z prawem – o ile są mądrze skonfigurowane i używane.

Wyrok NSA: e-mail pracodawcy o zakończeniu pracy przez pracownika - czy to dozwolone?

Czy pracodawca może powiadomić o zakończeniu współpracy przez pracownika, czy nie narusza to jego danych osobowych? Czy jest to zgodne z RODO, z Kodeksem Pracy oraz z ustawą o ochronie danych osobowych? Sprawa trafiła na tle niniejszego zagadnienia aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

REKLAMA