Świadectwo pracy przed rozwiązaniem umowy o pracę?

Obowiązek wydania świadectwa pracy ciąży na każdym pracodawcy, niezależnie od tego czy jest pracodawcą, który zatrudnia pracowników w ramach swojej działalności gospodarczej czy też na prywatne potrzeby. Świadectwo pracy jest dokumentem niezbędnym każdemu byłemu pracownikowi, niezależnie od tego czy pragnie podjąć kolejne zatrudnienie czy też nie. Dzięki świadectwu pracy pracownik nabywa prawo do urlopu u następnego pracodawcy, a także na podstawie świadectwa pracy ustalane są okresy składkowe do emerytury, co dla pracowników ma nawet większe znaczenie niż możliwość ustalenia właściwego wymiaru urlopu.

Obowiązek wydania świadectwa pracy wprowadzony został przez ustawodawcę w art. 97 Kodeksu Pracy (K.p.). Jednak Kodeks Pracy nie jest jedynym aktem prawnym odnoszącym się do obowiązku wydania świadectwa pracy, zasady wydawania świadectwa pracy przez pracodawcę zostały szczegółowo zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem (książka)

Zgodnie z art. 97 ust. 1 K.p. „W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.” obowiązek w wydania świadectwa pracy pracownikowi przez pracodawcę powstaje automatycznie z chwilą rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.

Ponieważ świadectwo wydawane jest w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy nie jest możliwe żądanie przez pracownika wydania takiego świadectwa przed ustaniem stosunku pracy. Jest to dość oczywiste, jednak mogą powstać pewne wątpliwości w razie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę zgodnie z art. 23¹ K.p. Ponieważ, zgodnie z normą prawną wynikającą z tego przepisu, nowy pracodawca automatycznie wstępuje w prawa i obowiązki dotychczasowego pracodawcy nie dochodzi ani do rozwiązania, ani wygaśnięcia stosunku pracy, w związku z czym brak jest obowiązku wystawienia świadectwa pracy.

Świadectwo przed rozwiązaniem umowy o pracę

Powyższe stwierdzenia ma także duże znaczenie w związku z częstą sytuacją polegającą na zwracaniu się pracowników do pracodawcy z prośbą o wydanie świadectwa pracy jeszcze w trakcie trwania okresu wypowiedzenia, a co za tym idzie przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Pracodawca nie ma ani obowiązku ani nawet możliwości wydać pracownikowi w takiej sytuacji świadectwa pracy. Świadectwo pracy jest oświadczeniem wiedzy pracodawcy, a jako takie nie może być złożone w odniesieniu do zdarzeń przyszłych. Ponadto pracodawca nie jest w stanie przewidzieć przyszłych zdarzeń. Możliwe jest, że pracownik zachoruje, w wyniku czego przerwie urlop wypoczynkowy, na którym przebywa w czasie wypowiedzenia. Wówczas zmieni się liczba dni chorobowych i wykorzystanego urlopu. Drugą sytuacją jest to, że jedna ze stron postanowi rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia. W takich przypadkach wydane zawczasu świadectwo będzie wadliwe.

Ponadto należy podkreślić, iż powyższe wynika także z załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania. Zgodnie z pouczeniem zawartym w tym załączniku do pkt 2 świadectwa pracy (dotyczącym okresu zatrudnienia) pracodawca zatrudniający pracownika przejętego od innego pracodawcy na zasadach określonych w art. 23¹ K.p. ma obowiązek wskazać również okres jego pracy u poprzedniego pracodawcy oraz wskazać tego pracodawcę.

Roszczenie o wydanie świadectwa pracy

Ponieważ obowiązek wydania świadectwa pracy powstaje jednocześnie z chwilą rozwiązania stosunku pracy, niepotrzebne są żadne działania ze strony pracownika w celu uzyskania świadectwa. W przypadku opieszałych pracodawców należy zaznaczyć, iż pracownik posiada roszczenie o wydanie świadectwa pracy, co zostało zaznaczone w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 594/00). Wyraźnie zaznaczyć należy, iż odmowa wydania pracownikowi świadectwa pracy zagrożona jest karą grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. zgodnie z art. 282 § 1 pkt 3 K.p.

Pracownik dodatkowo może wystąpić z żądaniem wydania świadectwa pracy w każdym czasie po rozwiązaniu lub wygaśnięciu każdej łączącej strony umowy o pracę. W przypadku, gdy pracownik wystąpi z żądaniem wydania świadectwa w razie kontynuowania stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy zgodnie z art. 97 § 1¹ K.p., pracodawca ma 7 dni na wydanie świadectwa licząc od dnia złożenia pisemnego wniosku pracownika. 

Obowiązek wydania świadectwa

Jednym z ważniejszych zastrzeżeń dotyczących obowiązku wydania świadectwa pracy pracownikowi przez pracodawcę jest zakaz uzależniania wydania tego dokumentu od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.

Obowiązek wydania świadectwa pracy powstaje także w sytuacji, gdy podstawą zatrudnienia pracownika u tego samego pracodawcy są umowy o pracę zawarte na:

 1) okres próbny,

 2) czas określony,

 3) czas wykonania określonej pracy,

w takich wypadkach świadectwo pracy obejmuje zakończone okresy zatrudnienia na podstawie wskazanych umów, zbiorczo za okres 24 miesięcy. Takie zastrzeżenie zostało wprowadzone do art. 97 poprzez dodanie treści § 1¹ K.p. Ponieważ w omawianym paragrafie nie uwzględniono umowy na czas nieokreślony, konieczne będzie wydanie świadectwa pracy niezwłocznie po upływie, np. umowy na okres próbny w przypadku, gdy bezpośrednio po niej zawierana będzie umowa na czas nieokreślony. Nie można jednak zapominać, iż przepis ten stosuje się wyłącznie do umów zawartych po 21 marca 2011 roku. Do umów zawartych przed tą datą stosuje się przepisy sprzed nowelizacji.

Zobacz serwis: Zatrudnianie niepełnosprawnych

W razie zaistnienia takiej sytuacji, obowiązek wydania świadectwa pracy powstaje pomimo pozostawania pracownika w zatrudnieniu. Taka sytuacja ma miejsce, gdy stosunek pracy jest kontynuowany na podstawie kolejnej umowy o pracę niezależnie od tego czy, będą to umowy terminowe, czy na czas nieokreślony. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy zawarto jedną umowę na czas określony na 24 miesiące, czy tez zawarto umowę na okres próbny, a następnie kolejne umowy na czas określony. Zgodnie z art. 97 § 1² K.p., świadectwo pracy powinno zostać wydane w dniu, w którym upływa okres 24 miesięcy zatrudnienia terminowego. Paragraf 1² tego przepisu zawiera wyjątek od tej zasady, dotyczący przypadku rozwiązania trwającej w tej dacie umowy o pracę w okresie późniejszym, w takim wypadku świadectwo pracy może zostać wydane w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia trwającej umowy.

W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony zgodnie z § 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania, takie świadectwo powinno być wydane w dniu ustania zatrudnienia, a jeżeli nie jest to możliwe, pracodawca powinien nie później niż w ciągu 7 dni od ustania stosunku pracy przesłać świadectwo pracy pracownikowi lub upoważnionej osobie za pośrednictwem poczty albo doręczyć je w inny sposób.

Podstawa prawna:

- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania;

- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy.

Dołącz do nas na Facebooku!