REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozliczenie podatkowe w związku ze śmiercią pracownika, zleceniobiorcy i wykonawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Krywan
Tomasz Krywan
Doradca podatkowy; specjalista w zakresie prawa podatkowego. Autor wielu praktycznych odpowiedzi na pytania z zakresu prawa podatkowego i licznych publikacji na ten temat.
Rozliczenie podatkowe w związku ze śmiercią pracownika, zleceniobiorcy i wykonawcy/fot.Shutterstock
Rozliczenie podatkowe w związku ze śmiercią pracownika, zleceniobiorcy i wykonawcy/fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Śmierć pracownika, zleceniobiorcy lub wykonawcy umowy oznacza wygaśnięcie umów. Na podmiotach zatrudniających spoczywają liczne obowiązki, takie jak rozliczenie przychodów z pozostałych po osobie zmarłej praw majątkowych czy obowiązek sporządzenia informacji PIT-11.

Śmierć pracownika, zleceniobiorcy lub wykonawcy umowy o dzieło skutkuje wygaśnięciem umów, których stroną był zmarły. Taka sytuacja zobowiązuje podmioty zatrudniające do rozliczenia przychodów z pozostałych po tych osobach praw majątkowych. W tym zakresie może powstać obowiązek pobrania przez płatnika od należnych przychodów zaliczki na podatek dochodowy lub przekazania świadczenia beneficjentom do opodatkowania przez nich podatkiem od spadków i darowizn.

REKLAMA

REKLAMA

Przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym powstają, co do zasady, w dniu ich faktycznego otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika (art. 11 ust. 1 ustawy o pdof). Od tej zasady istnieją wyjątki, przy czym żaden z nich nie dotyczy przychodów ze stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście - umowy zlecenia i umowy o dzieło.

Zatem z tytułu otrzymania przez pracownika, zleceniobiorcę lub wykonawcę umowy o dzieło świadczeń albo postawienia im tych świadczeń do dyspozycji przed ich śmiercią rozliczenia takich wypłat należało dokonać według ogólnych zasad. Należało zatem odliczyć składki ZUS, jeżeli istniał obowiązek objęcia tych osób ubezpieczeniami w ZUS, i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Natomiast w kwestii opodatkowania przychodów stanowiących prawa majątkowe po zmarłych podatnikach istotne znaczenie ma źródło, z jakiego osoby te otrzymywały przychody przed śmiercią.

KONFERENCJA: Outsourcing kadrowo-księgowy. Praktyczne wskazówki z budowania oraz realizacji kontraktów outsourcingowych

Opodatkowanie praw majątkowych po zmarłym pracowniku

Prawa majątkowe ze stosunku pracy po śmierci pracownika (art. 631 § 2 Kodeksu pracy):

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • przechodzą w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub
  • wchodzą do spadku w razie braku osób wskazanych wyżej.

Jeżeli prawa majątkowe przechodzą na małżonka i inne osoby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym pracowniku (bez potwierdzenia tej okoliczności prawomocnym postanowieniem sądu o nabyciu spadku), uzyskane przez nich w ten sposób przychody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychody te, mimo że nie są przychodami ze stosunku pracy, lecz przychodami z praw majątkowych, nie wchodzą do spadku. Zatem do takich przychodów nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie należą bowiem do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą ani prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 i art. 631 § 2 Kodeksu pracy).

Od takich przychodów (byli) pracodawcy mają obowiązek pobierać i wpłacać do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 18% podstawy opodatkowania, ale bez potrącania kosztów uzyskania przychodów i stosowania kwoty zmniejszającej podatek. W interpretacji indywidualnej z 28 stycznia 2016 r. (IPTPB3/4511-263/15-2/AC) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że:

MF

REKLAMA

(…) art. 22 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje kosztów uzyskania przychodów dla praw majątkowych, w związku z czym podstawa opodatkowania nie powinna zostać pomniejszona o koszty uzyskania przychodów. Brak jest również podstaw do zastosowania zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej zaliczkę, bowiem cytowany powyżej art. 41 ust. 1 nie zawiera odniesienia do art. 32 ust. 3 ustawy.

Pracownik zmarł 12 października 2017 r. Uprawniona do świadczeń po zmarłym pracowniku jest jego małżonka. Pracownik nie zdążył wykorzystać 10 dni urlopu wypoczynkowego, w związku z czym pracodawca naliczył ekwiwalent pieniężny z tego tytułu w wysokości 2500 zł brutto. Pracownik miał prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek. Jednak wskazanych parametrów nie należy stosować przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy od ekwiwalentu urlopowego. Ekwiwalent stał się bowiem przychodem z praw majątkowych po zmarłym pracowniku dla jego małżonki. Od wskazanego przychodu trzeba naliczyć wyłącznie 18% podatek (nie podlega on oskładkowaniu), tj.:
2500 zł x 18% = 450 zł (zaliczka na podatek dochodowy, którą należy przekazać do urzędu skarbowego).

Jeżeli nie ma małżonka ani innych osób spełniających warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS prawa majątkowe po zmarłym pracowniku wchodzą do spadku i podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zatem pracodawca, zgodnie z otrzymanym prawomocnym postanowieniem sądu o nabyciu spadku, powinien wypłacić osobie lub osobom uprawnionym pełną kwotę świadczenia (brutto).

Opodatkowanie dochodów po zmarłym zleceniobiorcy i wykonawcy

W przypadku umów zlecenia oraz umów o dzieło wynikające z nich prawa majątkowe pozostałe po zmarłym podatniku zawsze wchodzą do spadku (art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego). Nie ma bowiem np. przepisów analogicznych do Kodeksu pracy, które wskazywałyby uprawnienie do podjęcia wypłaty po zmarłym zleceniobiorcy czy wykonawcy umowy o dzieło przez jego małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS.

Zatem osoby, którym są wypłacane prawa majątkowe z tytułu umowy zlecenia lub o dzieło, nie uzyskują przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przepisów ustawy o pdof nie stosuje się bowiem do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Dlatego w związku z wypłatą takich świadczeń nie trzeba pobierać od nich zaliczek na podatek dochodowy, nie podlegają też oskładkowaniu. Tego rodzaju przychody należy wypłacić w pełnej przysługującej kwocie (brutto) na podstawie prawomocnego postanowienia sądu o nabyciu spadku.

Odprawy pośmiertne

Odprawy pośmiertne oraz zasiłki pogrzebowe są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 7 ustawy o pdof). Powoduje to, że wypłacanych np. na podstawie art. 93 § 1 Kodeksu pracy odpraw pośmiertnych (przepis ten określa, że w razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna) nie trzeba w żaden sposób opodatkowywać (w szczególności pobierać zaliczek na podatek). Dotyczy to również dodatkowych świadczeń pośmiertnych przyznanych osobom uprawnionym po zmarłych pracownikach na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 20 lutego 2017 r., 1061-IPTPB4.4511.283.2016.1.JR). Zwolnienie obejmuje również świadczenia pośmiertne przyznane osobom uprawnionym po zmarłych zleceniobiorcach i wykonawcach umowy o dzieło, pod warunkiem że prawo do takich wypłat zostało przewidziane w umowie. Z tytułu takiej wypłaty nie trzeba sporządzać żadnej informacji podatkowej.

Zapomogi dla członków rodzin zmarłych podatników

Zwolnione z podatku dochodowego mogą być świadczenia otrzymywane przez członków rodzin zmarłych pracowników (oraz zmarłych emerytów lub rencistów - byłych pracowników). Zwolnienie to przysługuje (art. 21 ust. 1 pkt 92 ustawy o pdof):

  • jeżeli świadczenia te są otrzymywane na podstawie odrębnych przepisów (np. ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 marca 2013 r., ILPB1/415-1161/12-4/AMN), oraz
  • do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

Jeżeli przyznane świadczenie przekroczy wskazaną kwotę, nadwyżkę w pełnej wysokości należy wykazać w informacji PIT-8C zawierającej dane jej beneficjenta jako przychód z innych źródeł opodatkowany podatkiem dochodowym.

Natomiast zapomogi otrzymywane przez członków rodzin zmarłych zleceniobiorców i wykonawców w całości stanowią przychody z innych źródeł. Zatem w tym zakresie należy sporządzić informację PIT-8C zawierającą dane członków rodziny, wskazując całe przyznane im świadczenie (art. 42a ustawy o pdof).

Obowiązek sporządzenia informacji PIT-11

Płatnicy podatku (pracodawcy, zleceniodawcy oraz zamawiający dzieło) mają obowiązek sporządzenia PIT-11 podatnikom oraz właściwym dla nich urzędom skarbowym z tytułu przychodów otrzymanych przez te osoby (art. 42 ust. 1 ustawy o pdof). Jednak ze wskazanego przepisu (ani z żadnej innej regulacji podatkowej) nie wynika szczególny sposób postępowania w przypadku śmierci podatnika. Nie ma też przepisu wyłączającego obowiązek sporządzenia i przesłania informacji PIT-11 po śmierci tych osób. Nie istnieje również powód, dla którego sporządzaną w takich przypadkach informację PIT-11 trzeba wystawić na inną osobę niż zmarły podatnik.

Jednak w informacjach PIT-11 wystawionych na zmarłych podatników powinny być zawarte wyłącznie kwoty przez nich otrzymane lub postawione im do dyspozycji do dnia ich śmierci. Tylko takie przychody podlegają bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku gdy prawa majątkowe ze stosunku pracy zostały przekazane małżonkowi oraz innym osobom spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z FUS, należy tym osobom sporządzić informacje PIT-11, wykazując w nich przysługujące im należności.

Pracownik zmarł 4 października 2017 r. Do dnia śmierci tej osoby nie zostało jej wypłacone wynagrodzenie za wrzesień 2017 r. (pracodawca wypłaca wynagrodzenia 10. dnia następnego miesiąca). W tej sytuacji kwoty wynagrodzenia należnego za wrzesień 2017 r. nie należy uwzględniać w informacji PIT-11 wystawionej na zmarłego pracownika.

Jeden egzemplarz informacji PIT-11 zawierającej przychody i prawa majątkowe ze stosunku pracy, przychody z umowy zlecenia lub umowy o dzieło należy przesłać do właściwego na dzień śmierci tych osób naczelnika urzędu skarbowego, a drugi pozostawić w dokumentacji zmarłych pracowników.

Informację PIT-11 należy sporządzić w ogólnie obowiązujących terminach, tj. do końca lutego roku następującego po roku podatkowym - w przypadku składania jej w postaci dokumentu elektronicznego, lub do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, jeżeli płatnik jest uprawniony do składania tych informacji w formie papierowej.

W przypadku gdy mimo podjętych prób nie ma możliwości ustalenia adresu zamieszkania, numerów NIP lub PESEL małżonka albo innych osób uprawnionych do renty rodzinnej, a które są wymagane do wypełnienia PIT-11, nie sporządza się tej informacji. Nie znając adresu zamieszkania, płatnik nie ma możliwości doręczenia PIT-11 takiej osobie. Dodatkowo nie jest również możliwe ustalenie właściwego urzędu skarbowego dla takiego podatnika (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 czerwca 2016 r., IBPB-2-1/4511-231/16/MK).

PODSTAWA PRAWNA:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

REKLAMA

Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

Do kiedy jest nabór firm i instytucji do pilotażu skróconego tygodnia pracy?

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. Do kiedy trwa nabór firm i instytucji do projektu?

2,5 tys. euro za pracę na magazynie w Szwecji i Norwegii. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego?

Szwecja, Norwegia, Niemcy i Czechy to opłacalne kierunki na podjęcie pracy w wakacje. W państwach skandynawskich na magazynie można zarobić 2,5 tys. euro miesięcznie. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego? Bardzo dobre zarobki są też w Niemczech i Czechach.

REKLAMA

Zmieniasz adres podczas zwolnienia lekarskiego (tzw. L4)? Masz tylko 3 dni na zgłoszenie. Sprawdź, co grozi za spóźnienie

Planujesz wyjechać do rodziny, będąc na zwolnieniu lekarskim albo zmieniłeś miejsce pobytu w trakcie choroby? Zgodnie z przepisami masz tylko trzy dni na zgłoszenie. W przeciwnym razie możesz stracić prawo do zasiłku chorobowego.

Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kogo dodatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

REKLAMA