Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację stanowiska pracy

 Kancelaria Prawna Nowicki & Ziemczyk Adwokaci i Radcowie prawni Sp. P.
Specjaliści od prawa pracy, prawa nieruchomości i prawa korporacyjnego
Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację stanowiska pracy
Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację stanowiska pracy
Likwidacja stanowiska pracy jest dość częsty procederem stosowanym w firmach. Powstaje jednak pytanie, jak ją dobrze przeprowadzić, aby nie narazić się na dodatkowe koszty, m.in. związane z przegranym procesem sądowym, w przypadku wniesienia odwołania przez pracownika. Jakimi zatem kryteriami powinien kierować się pracodawca dobierając pracowników do zwolnienia?

Nierzadko zdarza się, że w firmie dochodzi do likwidacji stanowiska, na którym zatrudniony jest tylko jeden pracownik. W takim przypadku pracodawca musi się liczyć z ryzykiem zastosowania do niego rygorów przewidzianych w ustawie z dnia z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 1474 z późn. zm.), niemniej jednak zyskuje „przewagę” w ewentualnym procesie sądowym, w przypadku wniesienia odwołania przez pracownika. W takiej sytuacji bowiem sąd uprawniony będzie jedynie do zweryfikowania, czy rzeczywiście doszło do zlikwidowania konkretnego stanowiska pracy.

Zdecydowanie bardziej skomplikowane jest dokonywanie likwidacji stanowiska poprzez redukcję etatów – ponieważ w takim przypadku pracodawca musi wybrać konkretnych pracowników, z którymi rozwiąże stosunek pracy oraz takich, którzy utrzymają zatrudnienie. W takiej sytuacji szczególnie istotne jest posiadanie odpowiedniej wiedzy własnej bądź skorzystanie z pomocy wyspecjalizowanego podmiotu trzeciego, celem doboru właściwych kryteriów do zwolnienia, przeprowadzenia oceny pracowników oraz sporządzenia kompletnej dokumentacji.

Likwidacja stanowiska pracy – czy zawsze wymaga porównania pracowników?

Tytułem wstępu warto wyjaśnić, że likwidacja stanowiska pracy nie zawsze pociąga za sobą konieczność porównywania pracowników typowanych do zwolnienia. Taka potrzeba nie powstanie, gdy likwidacji będzie ulegać stanowisko pracy, na którym zatrudniona jest wyłącznie jedna osoba i co istotne, na żadnym innym stanowisku nie wykonuje się tożsamych obowiązków, mimo, że stanowiska posiadają odmienne nazwy.

W przypadku jednak, gdy mamy dokonywać redukcji etatów, czyli zwolnić jedną lub kilka osób spośród całej grupy, która zatrudniona jest na takim samym stanowisku bądź mamy dokonać połączenia stanowisk pracy i w związku z tym dokonać zwolnienia części pracowników, wówczas konieczne jest dokonanie właściwej oceny, których pracowników pozostawić w firmie, a z którymi rozwiązać umowy o pracę.

Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Powyższe znajduje potwierdzenie w stanowisku zaprezentowanym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 września 2013 r., a mianowicie: „W razie konieczności wyboru spośród większej liczby jednakowych stanowisk jest oczywiste, że pracodawca decydując się na wypowiedzenie umowy konkretnemu pracownikowi ma na uwadze nie tylko likwidację stanowiska pracy, lecz także to, że dany pracownik jest ze znanych mu względów gorszy (mniej przydatny) od innych.” (sygn. akt I PK 61/13, Legalis numer 759422).

Jakie kryteria powinien stosować pracodawca likwidując stanowisko pracy?

Powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie wskazują, według jakich kryteriów pracodawca ma dokonać wyboru pracowników do zwolnienia. W związku z tym wybór odpowiednich kryteriów stanowi wyłączną decyzję pracodawcy, który realizuje politykę kadrową w zakładzie pracy.

Wymaga jednak stanowczego podkreślenia, że wybór kryteriów przez pracodawcę nie jest całkowicie dowolny. Jak słusznie wskazała J. Torbe: „Decydując o kryteriach, które mają stać się podstawą doboru pracowników do zwolnień, należy pamiętać, że kryteria te powinny być sprawiedliwe, obiektywne i niedyskryminujące. Pozwoli to uniknąć ryzyka zarzutu, że wypowiedzenia wręczone konkretnym pracownikom naruszają prawo.” (tak J. Torbe, Posiadane kwalifikacje jako kryterium doboru pracownika do zwolnienia, 2010-10-11, Legalis).

W świetle powyższego wskazać należy, że pracodawca powinien wybrać takie kryteria, które z jednej strony będą istotne z punktu widzenia jego potrzeb oraz interesów i pozwolą wyselekcjonować takich pracowników, którzy posiadają pożądane przez niego cechy, z drugiej zaś będą jednakowe dla wszystkich porównywanych pracowników, obiektywne i nie budzące wątpliwości.

Jako przykładowe kryteria, które mogą być stosowane przez pracodawcę, celem wytypowania pracowników do zwolnienia wskazać należy m.in.: kwalifikacje posiadane przez pracownika, jego wykształcenie, staż pracy, dotychczasowy przebieg zatrudnienia, w tym w szczególności stosunek pracownika do obowiązków pracowniczych, kryterium wysokości zarobków pracownika, posiadane doświadczenie zawodowe, dyspozycyjność pracownika, uzyskanie prawa do emerytury.

Ww. katalog nie jest oczywiście zamknięty, co znajduje potwierdzenie w stanowisku prezentowanym przez Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 10 marca 2016 r., a mianowicie: „Przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie stosunku pracy w ramach ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 192) są wszelkie inne czynniki – poza statusem pracownika – rzutujące na potrzebę świadczenia pracy na rzecz konkretnego pracodawcy. W praktyce ich enumeratywne wyliczenie jest zaś niemożliwe.” (sygn. akt III PK 81/15, Legalis numer 1472274).

Polecamy: Kodeks pracy z komentarzem (PDF)


Jednocześnie wyraźnie zaznaczyć należy, że w świetle orzecznictwa, w przypadku, gdy w wyniku porównania pracowników według wyżej wskazanych kryteriów pracodawca nie będzie mógł dokonać wyboru pracownika do zwolnienia, z uwagi na fakt, że wszystkie lub większość osób otrzymają takie same lub bardzo zbliżone wyniki, pracodawca powinien pozostawić w zatrudnieniu tego pracownika, którego sytuacja osobista i rodzinna jest gorsza od pozostałych pracowników. Tytułem przykładu wskazać można np. fakt posiadania przez pracownika niepełnosprawnego dziecka, bycie samotnym rodzicem itp. Powyższe pozwoli pracodawcy uniknąć zarzutu zwolnienia danego pracownika z naruszeniem zasad współżycia społecznego (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 1996 r sygn. akt I PKN 46/96, Legalis numer 30485 „W razie zmniejszenia zatrudnienia wybór zwalnianego pracownika może być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wtedy, gdy jego sytuacja osobista jest znacznie gorsza niż pozostałych pracowników (art. 8 w związku z art. 45 KP).” ).

Natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niezawinionych przez pracownika (art. 53 k.p.)

Za niedozwolone kryteria stosowane przez pracodawcę przy wyborze pracowników lub pracownika typowanego do zwolnienia należy wskazać wszystkie te, które mają charakter dyskryminujący, tj. w szczególności: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną.

Kryteria doboru a treść wypowiedzenia

W przypadku dokonywania redukcji etatów przez pracodawcę, w treści wypowiedzenia wręczanego zwalnianemu pracownikowi niewystarczające jest wskazanie, że do zwolnienia pracownika doszło z powodu likwidacji jego stanowiska pracy. Skoro bowiem na danym stanowisku pracy było zatrudnionych kilku pracowników, a pracodawca redukując etaty w swojej firmie postanowił pozostawić na nim przykładowo 2 osoby, to o wyborze konkretnych pracowników do zwolnienia musiały zadecydować inne, dodatkowe przyczyny (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt I PK 183/14, Legalis numer 1242088).

Mając powyższe na uwadze, pracodawca zobowiązany jest do wskazania w treści wypowiedzenia, na podstawie jakich kryteriów zdecydował właśnie z tym konkretnym pracownikiem rozwiązać stosunek pracy w związku z dokonywaną redukcją etatów. Innymi słowy, pracodawca musi zamieścić w treści wypowiedzenia informację, dlaczego przy zastosowanych przez niego kryteriach doboru pracowników do zwolnienia, dany pracownik wypadł „słabiej” od pozostałych osób, które dalej pozostaną w zatrudnieniu (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 września 2013 r., sygn. akt II PK 5/13, Legalis numer 736943).

Redukcja etatów a uprawnienia sądu pracy

Właściwy dobór kryteriów oraz dokonanie sprawiedliwego i obiektywnego porównania pracowników w przypadku redukcji etatów ma istotne znaczenie również w kontekście ewentualnego sporu sądowego. Pracownik, z którym pracodawca zdecydował się rozwiązać stosunek pracy w związku z likwidacją jego stanowiska pracy ma prawo odwołać się do sądu i wykazywać, że pracodawca dokonał nieprawidłowej oceny pracowników zatrudnionych na danym stanowisku, np. stosując kryteria niedozwolone lub niesłusznie oceniając go jako „gorszego” od pozostałych pracowników („Kontroli sądu pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji i ograniczenia zatrudnienia pracowników, lecz tylko ocena zasadności i słuszności przyjętych kryteriów doboru pracowników na stanowiska pracy i kwalifikowania pracowników do zwolnienia z pracy.” tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 1997 r.: sygn. akt I PKN 401/97, Legalis numer 31889).

Co wymaga jednak podkreślenia, ocenie podlegają kryteria, które pracodawca zastosował w momencie podejmowania decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę z konkretnym pracownikiem i które znalazły wyraz w treści wypowiedzenia wręczonego pracownikowi, a nie dopiero „tworzone” przez pracodawcę na potrzeby ewentualnego postępowania sądowego.

W kontekście powyższego, wyraźnie można zauważyć, jak istotną rolę odgrywa sporządzenie prawidłowej dokumentacji do dokonania redukcji etatów w zakładzie pracy. Warto tym samym posłużyć się profesjonalnymi podmiotami, które ułatwią pracodawcy dobór właściwych kryteriów, na podstawie których będzie mógł przeprowadzić zmiany w strukturze organizacyjnej swojej firmy, a także w razie potrzeby udzielą wsparcia przy dokonywaniu oceny (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 2012 r., sygn. akt II PK 258/11, Legalis numer 536739).

Autor: Aleksandra Tankiewicz

Reklama
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Badania okresowe. Co zmieni odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego

    Stan zagrożenia epidemicznego może zostać odwołany już z końcem czerwca. Zakończenie tego stanu będzie wiązało się z obowiązkiem odnowienia badań okresowych pracowników, który był czasowo zawieszony. Nie przegap tych terminów! 

    Legitna praca. Inspekcja pracy troszczy się o młodzież

    Upowszechnienie wiedzy dotyczącej prawa pracy, uświadamianie zagrożeń czyhających na młodych pracowników w ich pierwszej pracy oraz informowanie o możliwości skorzystania z pomocy w zakresie prawa pracy to główne cele kampanii „Legitna praca”. Państwowa Inspekcja Pracy kieruje ją do młodych osób, które właśnie wkraczają na rynek pracy. 

    Wynagrodzenia. Ponad połowa pracowników biurowych w Polsce jest niezadowolona

    Niesatysfakcjonujące wynagrodzenie jest jednym z głównym powodów żalu dzisiejszych pracowników – wynika z badania portalu pracy RocketJobs.pl. Co piąty z nich żałuje, że nie wybrał lepiej płatnego zawodu, a co czwarty, że nie prosił o podwyżkę. Czemu pieniądze wciąż są tematem tabu dla tak dużej liczby zatrudnionych i jakie są bariery w osiągnięciu satysfakcji finansowej?

    Dni wolne od pracy. Kiedy trzeba pracować w niedziele i święta

    Dni wolne od pracy to niedziele oraz święta. W niektórych przypadkach dozwolona jest jednak praca w dni, które co do zasady są od pracy wolne. Pracownikom, którzy muszą wtedy pracować przysługują z tego tytułu szczególne uprawnienia. Kiedy można, a nawet trzeba pracować w niedziele lub święta? Jaka rekompensata należy się pracownikowi pracującemu w te dni?

    Rynek pracy 2023 (II kwartał). 62 proc. pracowników oczekuje podwyżki

    Pracownicy coraz bardziej odczuwają słabnącą siłę nabywczą swoich wynagrodzeń i wyraźnie oczekują, że ich pensje będą nadążać za rosnącymi cenami. 28 proc. zamierza w nadchodzącym czasie starać się o podwyżkę, a wzrostu wynagrodzenia oczekuje aż 62 proc. – wynika z badania „Barometr rynku pracy” Gi Group Holding. 

    Długi weekend w czerwcu: Co zrobić, żeby w tym tygodniu pracować tylko trzy dni

    Długi weekend czerwcowy z okazji święta Bożego Ciała będzie mógł potrwać tradycyjnie cztery dni. Co zrobić, żeby skorzystać z długiego weekendu?

    Mama w pracy. Kiedy należy się przerwa na karmienie

    Jakie przerwy w pracy przysługują kobiecie karmiącej piersią? Co w przypadku pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy? Czy pracodawca może nie wyrazić zgody na udzielenie przerwy na karmienie piersią? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w naszym artykule. 

    Podwyżki dla budżetówki i emerytów. „Solidarność” godzi się na porozumienie z rządem

    Podwyżki dla budżetówki i emerytur stażowych będą przedmiotem porozumienia pomiędzy NSZZ „Solidarność” a rządem. Komisja Krajowa związku zgodziła się na podpisanie dokumentu. 

    500 plus. Nowy okres świadczeniowy rozpoczął się

    Nowy okres świadczeniowy w programie „Rodzina 500 plus” rozpoczyna się 1 czerwca. Potrwa do 31 maja 2024 r. Jeśli wniosek o 500 plus zostanie złożony w czerwcu – ZUS wypłaci świadczenie do 31 sierpnia wraz z wyrównaniem kwoty świadczenia od czerwca.

    Szczyt UE w sprawie BHP

    W dniach 15-16 maja 2023 r. w Sztokholmie odbył się szczyt UE w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, którego celem było wyznaczenie perspektyw i celów do 2027 r. Co jest priorytetem dla UE w zakresie BHP i jakie akry prawne obowiązują w tym obszarze? 

    Mały ZUS plus wydłużony o rok

    Pracowaliśmy nad rozwiązaniami, aby tzw. Mały ZUS był wydłużony o rok - powiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

    O prawach dziecka - po dziecięcemu

    Dzieci powinny znać swoje prawa! Rodzice, władze państwowe i społeczeństwo powinni respektować wartości, które są ważne dla rozwoju dziecka. Jednym z najważniejszych dokumentów, w którym spisane są prawa dziecka jest Konwencja o Prawach Dziecka. Polska podpisała Konwencję o Prawach Dziecka 7 czerwca 1991 r. Co wynika z Konwencji i z Deklaracji Praw Dziecka?

    Niedziela handlowa – czerwiec 2023

    W czerwcu 2023 r. są cztery niedziele. Czy w którąś z nich zakaz handlu w niedziele i święta nie obowiązuje. Czy w czerwcu przypada więc niedziela handlowa? Wyjaśniamy.

    Poradnictwo zawodowe. Urzędy pracy robią to zawodowo

    Urzędy pracy świadczą usługi poradnictwa zawodowego, z których mogą korzystać zarówno osoby bezrobotne oraz poszukujące pracy, jak i pracodawcy. Na czym dokładnie polega ta usługa? W jakich formach może być realizowana? Wyjaśniamy. 

    Praca dzieci na roli - wykaz czynności szczególnie niebezpiecznych

    W dniu 1 czerwca przypada Dzień Dziecka. W tym szczególnym czasie, ale i każdego dnia, warto pamiętać o ochronie pracy dzieci. Dzieci mogą bowiem pracować na roli, w ramach pomocy rodzicom w gospodarstwie. Należy jednak bezwzględnie przestrzegać pewnych zasad BHP. Szczególnie ważny jest wykaz czynności szczególnie niebezpiecznych, związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, których nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 lat. Jakie to czynności? Poniżej wykaz wraz z omówieniem.

    ZUS online: elektroniczne wiadomości i umawianie wizyt

    Komunikat ZUS: Dostępna jest już aktualizacja aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniliśmy wygląd aplikacji i rozbudowaliśmy ją o kolejne funkcje.

    Świadczenie wspierające - prace Sejmu trwają

    Trwa procedowanie świadczenia wspierającego, odbyło się już drugie czytanie w Sejmie. W dniu 24 maja 2023 r. przygotowano dodatkowe sprawozdanie Komisji Społecznej i Rodziny. Czym jest świadczenie wspierające? Kto będzie uprawniony do świadczenia wspierającego? W jakiej wysokości będzie przyznawane świadczenie wspierające?

    Być bliżej siebie w miejscu pracy, czyli o znaczeniu empatycznego przywództwa

    Empatia to obecnie jedna z kluczowych kompetencji przywódczych, uważana za niezbędną do osiągnięcia sukcesu w zarządzaniu. Niezwykle istotne jest empatyczne podejście lidera do pracownika w zakresie jego kondycji psychicznej i samopoczucia. To wątek, na który zwraca uwagę kampania „Bliżej Siebie”, podkreślająca, jak istotna jest komunikacja i właśnie empatia w miejscu pracy. 

    Jak uzyskać świadczenie rehabilitacyjne?

    Jak uzyskać świadczenie rehabilitacyjne? Kiedy należy się świadczenie rehabilitacyjne? Ile wynosi świadczenie rehabilitacyjne? Jak długo może trwać świadczenie rehabilitacyjne? Jak ZUS płaci świadczenie rehabilitacyjne?

    Renta socjalna 2023
    Co to jest renta socjalna? Co trzeba zrobić żeby dostać rentę socjalną? Komu przysługuje prawo do renty socjalnej? Ile wynosi renta socjalna w 2023 roku? Czy od decyzji lekarza w sprawie renty socjalnej można się odwołać?
    Dzień Dziecka - czy dzieci mogą pracować?

    W dniu 1 czerwca przypada Dzień Dziecka. Wielu zastanawia się czy dzieci mogą pracować. Często widzi się dzieci w reklamie czy w serialu telewizyjnym. Czy taka działalność dziecka ma charakter pracy zarobkowej? Czy na pracę dziecka potrzebna jest zgoda rodzica i inspektora pracy? Poniżej najważniejsze warunki formalne, aby móc legalnie zatrudniać dziecko i szanować jego prawa. 

    Rynek IT w Polsce - specjaliści poszukiwani

    Badania pokazują, że polski rynek IT nadal charakteryzuje duża dynamika – po spadku zapotrzebowania na specjalistów IT w drugiej połowie 2022 r. popyt na ich pracę wzrasta. W jakich obszarach poszukiwania się specjaliści IT? Okazuje się, że m.in. co do wiedzy z zakresu: BI, Big Data, Data Science. 

    KRUS - do 31 maja 2023 r. termin na złożenie oświadczenia o podatku

    Jak podaje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (dalej: KRUS) w dniu 31 maja 2023 r. upływa termin złożenia zaświadczenia lub oświadczenia dotyczącego rocznej kwoty granicznej podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za 2022 r. To ważny termin, należy o nim pamiętać, ponieważ konsekwencją może być ustanie ubezpieczenia społecznego rolników z dniem, do którego rolnik/domownik był zobowiązany złożyć takie zaświadczenie/oświadczenie w KRUS.

    Kryzys gospodarczy i niskie płace

    Zakończyć kryzys rosnących kosztów utrzymania: podnieść płace, opodatkować zyski! Takie hasło przewodnie towarzyszy kampanii, którą prowadzi Europejska Konfederacja Związków Zawodowych, czyli Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (dalej: ETUC). Związki podkreślają konieczność wyrównania płacy pomiędzy kobietami i mężczyznami jak i ogólnie zagwarantowanie wyższych wynagrodzeń.

    Zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotnej - ostatnie dwa dni na wysłanie wniosku

    Złożenie rozliczenia składki zdrowotnej po terminie, który upłynął 22 maja, nie skutkuje konsekwencjami, ale tylko wysłanie wniosku o najpóźniej pierwszego czerwca - gwarantuje zwrot nadpłaty.