Emerytury i renty

W okresie od czerwca 1995 r. do czerwca 2002 r. pobierałem rentę z tytułu niezdolności do pracy. Następnie prowadziłem działalność gospodarczą. Obecnie choruję na nowotwór złośliwy i w marcu 2008 r. skończy mi się 182 dni zasiłku chorobowego. Jak ZUS obliczy mi rentę, jeżeli w okresie 20 lat wstecz, tj. do 1987 r. nie mam kolejnych 10 lat pracy? Mogę udowodnić zarobki z 10 kolejnych lat, ale do 1982 r. Wybranie 20 różnych lat jest dla mnie niekorzystne, bo część zakładów pracy nie ma wszystkich dokumentów i wskazane zarobki z tych okresów nie są pełne (np. zaświadczenia są wystawiane na podstawie akt osobowych, więc uwzględniają tylko płacę zasadniczą bez podania kwoty premii regulaminowej lub uznaniowej). Czy ZUS może brać pod uwagę moje zarobki z 10 kolejnych lat, np. 1984-1994? Liczenie brakujących lat jako 0% jest dla mnie krzywdzące.

Z zatrudnioną w naszej szkole woźną rozwiązujemy umowę o pracę w związku z przejściem na rentę inwalidzką. Pracownica ta ma dopiero 9 lat stażu pracy. Przepisy dotyczące pracowników samorządowych przyznają im najniższą odprawę - w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia - po 10 latach pracy. Czy w tej sytuacji powinniśmy jej wypłacić odprawę rentową w wysokości określonej przez Kodeks pracy?

Od 1 stycznia 2007 r., z krótką przerwą w czerwcu 2007 r., zatrudniamy emeryta, który ma ustalone prawo do emerytury od 1 czerwca 2007 r. Wynagrodzenie wypłacamy mu w tym samym miesiącu, za który przysługuje. W lutym br. otrzymał od nas „trzynastkę” za poprzedni rok. Czy w zaświadczeniu o przychodzie za 2007 r., które musimy wydać emerytowi w celu rozliczenia się z ZUS, mamy uwzględnić ten składnik? Jeśli tak, to czy podać pełną wysokość „trzynastki”, czy tylko za okres, w którym pracownik miał prawo do emerytury?

W 2007 r. złożyłem w ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik, a następnie komisja lekarska ZUS uznały mnie za zdolnego do pracy. ZUS wydał decyzję odmawiającą prawa do renty. Odwołałem się do sądu. W styczniu 2008 r. sąd wydał wyrok, w którym stwierdził, że jestem częściowo niezdolny do pracy i mam prawo do renty od dnia złożenia wniosku w styczniu 2007 r. do końca 2009 r. Czy po uprawomocnieniu się tego wyroku będę mógł również domagać się od ZUS wypłaty odsetek za zaległe świadczenia?

W roku 2009 chciałabym przejść na emeryturę. W jakim terminie muszę powiadomić o tym fakcie mojego pracodawcę?

Dokończenie reformy emerytalnej wymaga przeprowadzenia wielu prac legislacyjnych, które muszą zakończyć się w 2008 r.

Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy 1 stycznia 1999 r. posiadają okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - mogą przejść na emeryturę wcześniejszą w obniżonym o 5 lat wieku emerytalnym.

Pracuję jako pracownik samorządowy mianowany od 26 lat. W grudniu 2008 r. skończę 60 lat, czy będę mógł wówczas przejść na emeryturę?

Ubezpieczona, pobierająca wcześniejszą emeryturę przyznaną na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 27), która po nabyciu po 1 lipca 2004 r. prawa do emerytury na podstawie art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst : Dz.U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.) podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnym lub rentowym ma prawo do ustalenia wysokości emerytury według kwoty bazowej z daty zgłoszenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury zarówno w zakresie tzw. części socjalnej, jak i części stażowej emerytury (art. 53 ust. 1 i 4 w związku z art. 110 tej ustawy).

Chcemy zawrzeć umowę o dzieło na tłumaczenie tekstów z języka fińskiego z osobą, która ma prawo do renty socjalnej. Podpisanie umowy osoba ta uzależniła od tego, czy nadal będzie miała prawo do renty socjalnej. Od wynagrodzenia z umowy o dzieło nie będą odprowadzane żadne składki do ZUS, tylko podatek od osób fizycznych. Czy o zawarciu tej umowy trzeba informować ZUS? Czy otrzymane wynagrodzenie może mieć wpływ na rentę socjalną? Umowa zostanie zawarta na określony czas, jednak wynagrodzenie wypłacimy dopiero po otrzymaniu tłumaczenia.

Pracownikowi odchodzącemu na emeryturę w ramach zwolnień grupowych należy się zarówno odprawa emerytalna, jak i odprawa z tytułu zwolnień grupowych. Dla pracodawcy oznacza to, że taki pracownik może otrzymać nawet 4-miesięczne wynagrodzenie.

Osoby uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy, które wykonują działalność gospodarczą, od 1 stycznia 2008 r. zostały objęte obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi.

Zarówno płatnik, jak i świadczeniobiorca mają obowiązek powiadomienia ZUS o podjęciu pracy zarobkowej i wysokości osiąganego przychodu przez emeryta lub rencistę.

Pracownicy odchodzący na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy mają prawo do otrzymania odprawy pieniężnej od swoich pracodawców. Odprawa ta korzysta z ochrony takiej jak wynagrodzenie.

Jestem nauczycielem w szkole podstawowej i mam 30-letni okres zatrudnienia, w tym jako nauczyciel 25 lat. Podczas badań okresowych lekarz stwierdził, że jestem niezdolny do pracy na stanowisku nauczyciela. Pracodawca rozwiązał ze mną stosunek pracy i wypłacono mi odprawę w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia. Złożyłem wniosek o emeryturę, którą uzyskałem. Czy w tej sytuacji mogę wystąpić o odprawę emerytalną dla nauczycieli?

Jestem na emeryturze od ponad 3 lat. W tym roku zorientowałem się, że pracodawca, kompletując dokumenty do ZUS, podał zaniżoną wartość mojego wynagrodzenia otrzymywanego w okresie ostatnich 3 lat (nie wliczył dodatku stażowego). Chciałbym wystąpić o ponowne naliczenie emerytury i żądać odszkodowania od pracodawcy. Czy mam szanse?

Odprawa przysługująca pracownikowi przechodzącemu na emeryturę lub rentę korzysta z takiej samej ochrony prawnej jak wynagrodzenie za pracę.

Decydujące znaczenie przy ustalaniu emerytury ma długość stażu ubezpieczeniowego i wysokość osiąganych zarobków w latach, które zostały przyjęte do ustalenia emerytury.

Rok 2008 to ostatni rok, który daje możliwość skorzystania z przejścia na wcześniejszą emeryturę, obliczaną według dotychczasowych zasad, zapewne znacznie korzystniejszych od nowych.

Pracodawca zwolniony jest z obowiązku wypłaty odprawy emerytalnej lub rentowej, jeżeli pracownik już ją otrzymał, np. w innym miejscu pracy.

Około 70 tys. osób, które pracują lub pracowały w USA lub Kanadzie, będzie mogło uwzględnić ten okres przy ubieganiu się o emeryturę w ZUS.

Przedsiębiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym i wypadkowemu, dobrowolnie zaś ubezpieczeniu chorobowemu.

Jednej z naszych pracownic skończyła się terminowa umowa o pracę. Pracownica poinformowała nas, że z powodu nieprzedłużenia tej umowy zamierza przejść na wcześniejszą emeryturę. Czy w takim przypadku powinniśmy wypłacić jej odprawę emerytalną?

W dniu 31 lipca br. przechodzę na emeryturę nauczycielską po wykorzystaniu w naturze 35 dni roboczych urlopu wypoczynkowego (placówka nieferyjna). Złożyłam wniosek do dyrektora o wypłatę świadczenia urlopowego, którego mi odmówiono, uzasadniając to faktem, że takie świadczenie mi się nie należy, ponieważ w związku z przejściem na emeryturę naliczono już mi odprawę emerytalną. Czy pracodawca postąpił zgodnie z obowiązującymi przepisami?

Ubezpieczony, który utracił prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu poprawy stanu zdrowia, może ponownie uzyskać do niej prawo, jeśli w ciągu 18 miesięcy znów stał się niezdolny do pracy.

Mężczyźni urodzeni przed 1949 r., którzy ukończyli lub w tym roku ukończą 60 lat oraz posiadają 35-letni staż pracy, będą mogli skorzystać z prawa do przejścia na emeryturę.

Uczestnictwo w otwartych funduszach emerytalnych jest obowiązkowe, a obowiązek ten jest zgodny z konstytucją - tak orzekł Sąd Najwyższy.

Mam 55 lat. Jestem sekretarką w dość dużej firmie ze stażem pracy 35 lat. ZUS odprowadza na II filar wpłacane przez pracodawcę składki, gdyż w 1999 r. zawarłam umowę z funduszem emerytalnym. Czy pomimo to mogę zrezygnować z ofe i uzyskać wcześniejszą emeryturę? Czy gdybym nie chciała jeszcze odchodzić z pracy i przechodzić na emeryturę, to pracodawca może mnie do tego jakoś zmusić? Chciałabym zaznaczyć, że wyniki testów oceniających moje predyspozycje i przydatność do pracy na obecnym stanowisku wypadły dla mnie bardzo dobrze. A co by było, gdyby ZUS przyznał mi emeryturę, a pracodawca pozwolił dalej pracować?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wszczyna postępowanie w sprawie emerytur podlegających koordynacji wspólnotowej, po złożeniu przez osobę zainteresowaną wniosku do właściwej jednostki organizacyjnej ZUS.

Osoby zamieszkałe w Polsce mogą składać wnioski o emeryturę z tytułu okresów ubezpieczenia lub zamieszkania przebytych w Polsce, jak również w jednym lub kilku państwach członkowskich.

Emerytura bez względu na wiek - określona w art. 88 Karty Nauczyciela - przysługuje po rozwiązaniu stosunku pracy - na wniosek nauczyciela.

Z dniem 1 stycznia 2007 r. weszły w życie przepisy art. 50a-50e ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określające warunki nabywania prawa do emerytury górniczej.

Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewidują możliwość dokonywania potrąceń ze świadczeń przyznanych ubezpieczonemu.

Świadczenie rentowe, do którego prawo zostało ustalone wyrokiem sądu i wypłacone po uprawomocnieniu się tego orzeczenia podlega zmniejszeniu z tytułu osiągania przychodu, o którym stanowi art. 104 ust. 8 z dnia 17 grudnia 1998 r. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) za okres następujący po ustaleniu prawa do tego świadczenia.

Prawo do emerytury górniczej, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 25 lat.

Jedną z wad postępowań sądowych jest ich długotrwałość i przewlekłość. Ustawodawca, chcąc wyeliminować ten stan, stworzył pewne mechanizmy, które mają na celu przyspieszenie postępowania.

Monter pracujący przez kilkanaście lat w zakładach chemicznych przeszedł na rentę z powodu choroby wieńcowej. Przy kolejnym badaniu stwierdzono u niego chorobę zawodową - przewlekłe zatrucie rozpuszczalnikami organicznymi (toluen). Z tego powodu została mu przyznana renta inwalidzka. W 2006 r. monter zmarł na raka trzustki. Wdowa wystąpiła o przyznanie renty rodzinnej na podstawie art. 17 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Czy przysługuje jej prawo do renty rodzinnej?

Z dniem 1 stycznia 2007 r. zostały zmienione zasady przyznawania prawa do emerytur z tytułu wykonywania pracy górniczej. Na starych zasadach można przejść na emeryturę górniczą do 31 grudnia 2008 r.

Wdowa może żądać ustalenia wysokości renty rodzinnej stanowiącej odpowiedni - wskazany w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.) - procent każdego świadczenia, do którego nabył prawo zmarły mąż, niezależnie od tego czy zostało ono potwierdzone decyzją organu rentowego.

Gdy kilku członków rodziny spełnia warunki do uzyskania renty rodzinnej, ZUS przyznaje im jedno świadczenie. Renta rodzinna jest w takiej sytuacji dzielona na równe części między wszystkich uprawnionych.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia nie jest wystarczającą przesłanką nabycia prawa do renty, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowania, że mimo upośledzenia sprawności organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

Opinia biegłych dostarcza sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości, stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku. Sąd nie może - wbrew opinii biegłych - oprzeć ustaleń w tym zakresie na własnym przekonaniu.

Zmiany w organizmie powodujące przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku nie przesądzają o niezdolności do pracy, nawet częściowej, jeżeli została zachowana zdolność do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami (art. 12 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Podstawa wymiaru renty może być ustalona z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniom, jeśli wnioskodawca nie może udowodnić dziesięciu kolejnych lat osiągania przychodu, od którego były opłacane składki. Jeśli niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 lat życia, jest to możliwe tylko wówczas, gdy krótki okres ubezpieczenia wynika z pełnienia służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.

Zarejestrowany partner tej samej płci może mieć prawo do renty wdowiej przyznawanej w ramach pracowniczego systemu emerytalnego.

ZUS nie może potrącić z renty przyznanej wyrokiem sądowym i wypłaconej wstecz kwot, które świadczeniobiorca zarobił, pracując w czasie trwania procesu.

Jestem nauczycielem. Już w 2007 roku spełniłam warunki do skorzystania z wcześniejszej emerytury na podstawie Karty Nauczyciela. Obecnie mam 52 lata i 31 lat pracy. Z wcześniejszej emerytury chciałabym skorzystać, ale dopiero za trzy - cztery lata. Niestety należę do OFE. W OFE twierdza, że mogę się z niego wypisać tylko za pośrednictwem ZUS, składając wniosek o przyznanie emerytury do końca 2008 r. Czy to prawda, że muszę w tym roku przejść na wcześniejszą emeryturę?

Pracowników, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, obejmuje zakaz wypowiedzenia umowy o pracę. Powstaje pytanie, jak pracodawca może zmienić warunki pracy i płacy takich pracowników.

Odpowiednia renta wyrównawcza to taka, która rekompensuje faktyczną utratę możliwości zarobkowych poszkodowanego.

Jeśli ZUS sam źle wyliczył staż niezbędny do przyznania renty, to nie może później z tego powodu kwestionować orzeczenia sądu.

Jak ZUS ustali podstawę wymiaru renty przyznanej ponownie po 5 latach przerwy

Odprawa rentowa dla pracowników samorządowych

Jak uwzględnić "trzynastkę" w zaświadczeniu wystawianym do celów rozliczenia emeryta z ZUS

Jak ZUS ustala odsetki od świadczeń przyznanych na podstawie wyroku sądu

Termin powiadomienia pracodawcy o przejściu na emeryturę

Reforma emerytalna

Emerytura nauczycielska w trzech wariantach

Wcześniejsza emerytura dla pracownika samorządowego

Uchwała SN z dnia 8 maja 2008 r., sygn. I UZP 1/08

Czy przychód z tytułu umowy o dzieło wpływa na zawieszenie renty socjalnej

Dwie odprawy

Ubezpieczenie przedsiębiorcy na rencie

O jakich przychodach powiadomić ZUS (cz. 1)

Zakaz zrzeczenia się odprawy emerytalnej

Odprawa pieniężna nauczyciela

Zaniżona wartość wynagrodzenia

"Immunitet" odprawy emerytalnej i rentowej

Nauczyciel emerytem (cz. 2)

Nauczyciel emerytem (cz. 1)

Prawo do odprawy emerytalno-rentowej

ZUS doliczy do emerytury pracę w USA i Kanadzie

Obowiązki przedsiębiorcy

Odprawa emerytalna

Odprawa emerytalna a świadczenie urlopowe

Przywrócenie prawa do renty

Wcześniejsze emerytury dla mężczyzn

II filar-obowiązkowy

Kiedy 55-letnia kobieta może przejść na emeryturę

Prawo do emerytury a praca za granicą (cz. 2)

Prawo do emerytury a praca za granicą (cz. 1)

Uprawnienia nauczycieli do emerytury bez względu na wiek

Wcześniejsza emerytura górnicza

Potrącenia ze świadczeń emerytalno-rentowych

Uchwała SN z dnia 7 maja 2008 r., sygn. II UZP 2/08

Emerytura górnicza (cz. 2)

Postępowanie wyjaśniające w sprawach pracowniczych

Prawo wdowy do renty rodzinnej

Emerytura górnicza (cz. 1)

Uchwała SN z dnia 8 lipca 2008 r., sygn. I UZP 2/08

Kiedy ZUS podzieli rentę rodzinną między członków rodziny zmarłego

Wnioskodawca nie otrzyma renty, jeśli możliwe jest przekwalifikowanie

Sąd nie może przyznać prawa do renty wbrew opinii biegłych

Nabycie prawa do renty zależy od stwierdzenia niezdolności do pracy

ZUS może obliczyć rentę z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniom

Renta wdowia także dla partnerów tej samej płci

Można obniżyć rentę dopiero po ustaleniu do niej prawa

Czy wniosek o emeryturę trzeba złożyć do końca 2008 roku

Kiedy można wypowiedzieć warunki pracy i płacy osobie w wieku przedemerytalnym

Nie można dowolnie obliczać renty wyrównawczej

ZUS wypłaci rentę, choć popełnił błąd