Dobowy i tygodniowy odpoczynek - obowiązek pracodawcy

Odpoczynek dobowy

W okresie doby, tj. 24 godzin od rozpoczęcia przez pracownika pracy zgodnie z obowiązującym go roz­kładem czasu pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi co najmniej nieprzerwanie 11 godzin odpoczynku. W czasie tych 11 godzin pracownik nie może pozostawać w dyspozycji pra­codawcy. Łączna liczba godzin pracy wraz z godzi­nami nadliczbowymi w dobie pracowniczej może wynosić maksymalnie 13 godzin.

Dłuższa praca skutkuje niezapewnieniem pracownikowi wyma­ganego co najmniej 11-godzinnego odpoczynku dobowego. W przypadku odpoczynków dobowych pracownik każdorazowo musi skorzystać z tego prawa po okresie wykonywania pracy w danej dobie. Pracodawca nie może udzielać pracowni­kowi odpoczynku dobowego przed rozpoczęciem pracy.

Oprócz odpoczynku dobowego pracodawca ma również obowiązek zagwarantowania pracownikom co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego. Odpoczynek tygodniowy powinien obejmować odpoczynek dobowy. Inne są zasady dotyczące odpoczynku dobowego pracownika w przypadku pracy w systemie równo­ważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczal­ne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 16 lub 24 godzin na dobę. W tych systemach czasu pracy pracownikowi przysługuje bezpośred­nio po każdym okresie wykonywania pracy w prze­dłużonym dobowym wymiarze prawo do odpoczyn­ku przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin. Wyjątek od nakazu zapewnienia pracowniko­wi w każdej dobie nieprzerwanego, co najmniej 11-godzinnego odpoczynku dotyczy:

• osób zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska, usu­nięcia awarii.

Rekomendowany produkt: Umowy terminowe po zmianach (książka)

W sytuacji gdy pracodawca nie zapewni pracow­nikowi minimalnego 11-godzinnego odpoczynku z powodu wystąpienia jednego z wymienionych przypadków, będzie zobowiązany do udzielenia pracownikowi w okresie rozliczeniowym równo­ważnego okresu odpoczynku. Również czas pełnienia dyżuru nie może naru­szać prawa pracownika do odpoczynku dobowe­go, bez względu na to, czy jest pełniony przez pra­cownika w zakładzie pracy czy w innym miejscu, np. w domu.

Naruszenie przepisów o odpoczynkach dobowych oraz tygodniowych stanowi wykroczenie przeciw­ko prawom pracowniczym i jest zagrożone karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Odpoczynek tygodniowy

Każdemu z pracowników przysługuje prawo co najmniej do 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego, który musi obejmo­wać co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpo­czynku dobowego. Odpoczynek w wymiarze 35 godzin należy zapewnić pracownikowi w każ­dym tygodniu. Tydzień należy liczyć od pierw­szego dnia okresu rozliczeniowego, a nie od poniedziałku do piątku (chyba że okres rozlicze­niowy rozpoczyna się w poniedziałek). Może on być zagwarantowany pracownikowi na począt­ku pierwszego i końcu drugiego tygodnia okre­su rozliczeniowego, nie musi to być w każdych kolejnych 7 dniach.