Jak wypowiedzieć umowę na czas nieokreślony?

Zgodnie z Kodeksem pracy, wyróżnia się trzy sposoby rozwiązania umowy na czas nieokreślony:

Autopromocja

• za porozumieniem;
• przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
• przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron

Najkorzystniejszą formą rozwiązania stosunku pracy jest zdecydowanie porozumienie stron. Wówczas pracodawca wspólnie z pracownikiem uzgadniają warunki zakończenia współpracy oraz termin, w którym umowa wygasa. Forma ta umożliwia rozwiązanie umowy nawet „od zaraz”. Co ważne, zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą wystąpić z propozycją takiego rozwiązania. Nie jest wymagana forma pisemna ani też określenie konkretnego powodu rozwiązania umowy.

Polecamy: Jak wypowiadać umowy o pracę. Procedura i wzory dokumentów

Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem

Każda ze stron może także rozwiązać umowę za wypowiedzeniem – wówczas współpraca zakończy się wraz z upływem okresu jego trwania. Jest to najprostszy sposób rozstania się z pracownikiem lub pracodawcą. Oczywiście swoją decyzję pracodawca musi także odpowiednio uzasadnić.

Kodeks pracy precyzuje ile trwać powinien okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Jest on bowiem uzależniony od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
• 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
• 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Warto wspomnieć, że do takiego okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w wyniku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

Kodeks pracy wskazuje także, że jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że okresy te będą wydłużone. W przypadku zatrudnienia krótszego niż 6 miesięcy - okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w kolejnym wariancie 2-3 miesiące.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Mimo wyznaczenia w ustawie terminów, strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy, ale ustalenie takie nie zmieni trybu rozwiązania umowy o pracę.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia powszechnie nazywane jest zwolnieniem natychmiastowym czy dyscyplinarnym. Tę formę zakończenia współpracy wyróżnia przede wszystkim wymóg szczególnego uzasadnienia swojej decyzji. Kodeks pracy szczegółowo określa przesłanki, będące jedyną podstawą do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika.

Otóż pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:

• ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
• popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
• zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Dodatkowo, pracodawca może rozwiązać umowę także bez winy pracownika, jeżeli jego niezdolność do pracy wskutek choroby trwa:

• dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
• dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową; 
• w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Z kolei pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w sytuacji, gdy:

• zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
• pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika - w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Warto pamiętać, że oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Ponadto, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.

Konieczna jest przyczyna wypowiedzenia

W każdym oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Najistotniejsze z punktu widzenia pracodawcy jest aby tę przyczynę określić precyzyjnie, powinna być także realna i rzeczywista. W przypadku braku odpowiedniego uzasadnienia lub też jeśli jest ono niewłaściwe, pracownik ma prawo odwołać się od wypowiedzenia wymowy i skierować sprawę do sądu pracy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy