Urlop bezpłatny a składki z prowadzonej działalności

PROBLEM

Jestem zatrudniony na pełny etat na umowę o pracę i jednocześnie od ponad 2 lat prowadzę jednoosobowo działalność gospodarczą. Z tytułu działalności opłacam jedynie składkę zdrowotną. W czerwcu i lipcu chciałbym skorzystać z urlopu bezpłatnego, gdyż planuję dłuższą podróż. Mój pracodawca wyraził na to zgodę. Czy będę zobowiązany do opłacenia pełnych składek ZUS z tytułu działalności gospodarczej?

RADA

Tak, w okresie korzystania z urlopu bezpłatnego będzie Pan miał obowiązek opłacenia z tytułu własnej działalności zarówno składek na ubezpieczenia społeczne, jak i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli w okresie planowanego wyjazdu nie będzie Pan faktycznie prowadził działalności gospodarczej, może Pan rozważyć jej zawieszenie – wówczas obowiązek składkowy zostanie wyłączony. Szczegóły w uzasadnieniu.

Zobacz również serwis: Urlopy

UZASADNIENIE

Jeśli osoba prowadząca działalność pozarolniczą jest jednocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę i osiąga wynagrodzenie w wysokości przynajmniej minimalnego wynagrodzenia (w 2013 r. 1600 zł), to z tytułu działalności obowiązkowo opłaca tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Nie ma żadnych przeszkód, aby podczas udzielonego przez pracodawcę urlopu bezpłatnego nadal prowadził Pan pozarolniczą działalność. Jednak w okresie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę ma Pan, jako przedsiębiorca, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z działalności. Jest to spowodowane faktem, że w okresie tego urlopu nie ma obowiązku opłacania składek z tytułu etatowego zatrudnienia i nie występuje zbieg tytułów do ubezpieczeń, dzięki któremu możliwe było zwolnienie z opłacania składek z działalności.

Istotą urlopu bezpłatnego jest zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania zatrudnienia. Pracownik nie świadczy pracy i nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Pracodawca nie opłaca również za takiego pracownika składek z tytułu zatrudnienia. ZUS uznaje, że stosunek pracy w okresie urlopu bezpłatnego jest zawieszony. Taką wykładnię przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych potwierdził Sąd Najwyższy m.in. w uchwale z 23 maja 2006 r. (III UZP 2/06).

Polecamy: Składki na ubezpieczenia pracowników przebywających na urlopach wypoczynkowych

UWAGA!

Osoba prowadząca własną firmę i jednocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę, w okresie urlopu bezpłatnego ma obowiązek opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności.

Powinien Pan zatem złożyć dokumentację zgłoszeniową i rozliczeniową, w której wskaże Pan właściwy tytuł ubezpieczenia w okresie urlopu bezpłatnego oraz należne w tym okresie składki z działalności.

O składkach ZUS przedsiębiorców czytaj także w e-Poradniku dostępnym na www.inforfk.pl

Przykład

Antoni B., zatrudniony w firmie Delta na pełny etat, od 3 lat jednocześnie prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (podlega z tego tytułu tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu). Od 1 czerwca do 31 lipca br. pracodawca Antoniego B. udzielił mu urlopu bezpłatnego. W związku z tym zmianie ulegnie zakres podlegania ubezpieczeniom przez tego przedsiębiorcę z tytułu jego działalności gospodarczej. Zakładając, że Antoni B. zakończy urlop bezpłatny 31 lipca i będzie kontynuował zarówno działalność gospodarczą, jak i zatrudnienie etatowe, będzie zobowiązany złożyć w ZUS następujące dokumenty:

Dokumentacja zgłoszeniowa		Dokumentacja rozliczeniowa Autopromocja ZFŚS Zasady tworzenia i prowadzenia Sprawdź
termin na złożenie	rodzaj dokumentu	termin na złożenie Autopromocja Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia Sprawdź	rodzaj dokumentu
10 czerwca 2013 r.*	ZUS ZWUA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 xx (wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego), z datą wyrejestrowania 1 czerwca 2013 r.	10 czerwca 2013 r.	Deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA za maj 2013 r., z rozliczeniem składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne
10 czerwca 2013 r.*	ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 xx (zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego), z datą zarejestrowania 1 czerwca 2013 r.	10 lipca 2013 r.	Deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA za czerwiec 2013 r. z rozliczeniem składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i na FP oraz na ubezpieczenie zdrowotne
8 sierpnia 2013 r.	ZUS ZWUA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 xx (wyrejestrowanie z obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego), z datą wyrejestrowania 1 sierpnia 2013 r.	12 sierpnia 2013 r.**	Deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA za lipiec 2013 r. z rozliczeniem składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i na FP oraz na ubezpieczenie zdrowotne
8 sierpnia 2013 r.	ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 xx (zgłoszenie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego), z datą zarejestrowania 1 sierpnia 2013 r.	10 września 2013 r.	Deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA za sierpień 2013 r., z rozliczeniem składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne

* 7-dniowe terminy na złożenie dokumentów ZUS ZUA i ZUS ZWUA, przypadające w sobotę, ulegają przesunięciu na najbliższy dzień roboczy,

** przypadający w sobotę termin na przesłanie do ZUS deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA ulega przesunięciu na najbliższy dzień roboczy.

Składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy rozlicza się od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. W 2013 r. jest to kwota 2227,80 zł.

Jeżeli wnioskował Pan o urlop bezpłatny ze względu na planowaną dłuższą nieobecność, to w celu uniknięcia opłacenia składek z działalności w tym okresie może Pan zawiesić działalność gospodarczą. Nie będzie Pan wówczas zobowiązany do opłacania żadnych składek i składania jakiejkolwiek dokumentacji rozliczeniowej. Aby takie rozwiązanie było legalne, zawieszenie działalności musi być faktyczne.

Polecamy również: Forum Kadry - ZUS i Płace

Przykład

Anna K. jest zatrudniona na pełny etat i jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, z tytułu której opłaca jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Począwszy od 3 czerwca 2013 r. Anna K. chce rozpocząć 6-miesięczny urlop bezpłatny, a od 1 sierpnia 2013 r. – ze względu na planowaną w tym okresie kilkumiesięczną podróż zagraniczną – postanowiła dodatkowo zawiesić prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. W tej sytuacji Anna K. powinna:

• wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego, jako datę wyrejestrowania wskazując 3 czerwca 2013 r.,
• zarejestrować się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej od 3 czerwca 2013 r. i opłacać składki ZUS za okres do dnia zawieszenia pozarolniczej działalności gospodarczej,
• zgłosić zawieszenie pozarolniczej działalności gospodarczej do CEIDG od 1 sierpnia 2013 r.,
• z upływem okresu zawieszenia pozarolniczej działalności gospodarczej poinformować CEIDG o jej wznowieniu.

Podstawa prawna:

● art. 6 pkt 5, art. 9 ust. 2, ust. 2a, art. 13 pkt 4, art. 18 ust. 8, art. 36 ust. 1, ust. 3, ust. 4, ust. 11, art. 43 ust. 5a, art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1548)

● art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 81 ust. 2, art. 82 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 154)

● załączniki nr 1, 3, 5 i 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 633)

Więcej w MONITORZE prawa pracy i ubezpieczeń - Zamów prenumeratę >>