Emerytury i renty

Przychody osiągane przez emerytów mogą sprawić, że ich świadczenie emerytalne ulegnie zawieszeniu lub zmniejszeniu. Jaki przychód może uzyskać emeryt, by jego emerytura pozostała bez zmian?

Możliwość przejścia na emeryturę częściową przed ukończeniem podwyższonego wieku emerytalnego wprowadzona została ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Możliwość ta nie dotyczy jednak wszystkich ubezpieczonych, urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a jedynie tych którzy mają ukończony wiek 62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i nie mają ukończonego, określonego dla nich podwyższonego wieku emerytalnego, wyższego niż 62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z wyrokiem TK (SK 29/12) w sprawie waloryzacji świadczeń emerytalnych służb mundurowych kwestionowany przepis dotyczący waloryzacji świadczeń emerytalnych służb mundurowych w zakresie, w jakim ma zastosowanie do emerytur przyznanych przed 1 stycznia 1999 r. jest zgodny z konstytucją.

Dobrowolne przystąpienie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego skutkuje dla płatnika określonymi obowiązkami wobec ZUS. Do takiego ubezpieczenia przystąpić mogą te osoby, które nie spełniają warunków do obowiązkowego objęcia tymi ubezpieczeniami oraz w sytuacji zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy jest uzależniona od długości okresów składkowych i nieskładkowych oraz ewentualnego stażu hipotetycznego, a także wysokości podstawy wymiaru renty i wysokości obowiązującej kwoty bazowej. Na rentę składa się więc tzw. część socjalna, jednakowa dla wszystkich oraz część zależna od długości stażu pracy ubezpieczonego i jego przychodów.

Osoba niezadowolona z decyzji ZUS-u w sprawie emerytury lub renty może wnieść odwołanie do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Ważne jest, aby w odwołaniu wskazać zaskarżoną decyzję oraz zwięźle przedstawić zarzuty i wnioski.

Jednym z dokumentów, na podstawie którego ustala się wysokość emerytury i renty, jest zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, sporządzane na druku ZUS Rp-7. Błędne informacje w wystawianym przez pracodawcę druku Rp-7 mogą spowodować nadpłatę lub niedopłatę świadczenia należnego ubezpieczonemu.

Rada Ministrów przyjęła projekt zmian w systemie emerytalnym czyli projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, przedłożony przez ministra pracy i polityki społecznej.

Renta rodzinna to świadczenie pieniężne przysługujące członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego ze wskazanych świadczeń. Jaka jest wysokość renty rodzinnej?

Pracownikowi w wieku przedemerytalnym przysługuje szczególna ochrona trwałości stosunku pracy. Oznacza to, że pracodawca nie może mu w tym okresie wypowiedzieć umowy. Ochrona ustaje w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy bądź też w przypadku uzyskania przez pracownika prawa do renty.

Pracownikowi przysługuje odprawa emerytalna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Urzędnik państwowy i członek korpusu służby cywilnej, w zależności od stażu pracy, może liczy na odprawę nawet w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Jej wysokość oblicza się jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Emeryci i renciści oprócz dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sieroty zupełnej przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS mogą również liczyć m. in. na dodatek kombatancki, dodatek za tajne nauczanie czy dodatek kompensacyjny.

Emerytury częściowe to wcześniejsze emerytury, ale tylko w częściowej wysokości. Ustawodawca podwyższając wiek emerytalny umożliwił przejście na takie emerytury. Prawo do nich mają kobiety, które osiągnęły 62 lat i mają co najmniej 35-letni staż ubezpieczeniowy oraz mężczyźni, którzy osiągnęli 65 lat i mają co najmniej 40-letni staż ubezpieczeniowy.

Renta inwalidzka to potoczne określenie renty z tytułu niezdolności do pracy. Renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego związanym z istnieniem w organizmie osoby ubezpieczonej stanu chorobowego czyniącego tą osobę obiektywnie niezdolną do pracy. Jaka jest wysokość renty inwalidzkiej?

Od czego zależy wysokość renty? Na wysokość renty wpływa m.in. wynagrodzenie otrzymywane przez ubezpieczonego, a także jego okresy składkowe i nieskładkowe. Od 1 marca 2013 r. kwoty najniższych rent wynoszą: 698,17 zł – renta socjalna, 997,38 zł – renta wypadkowa, 831,15 zł - renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna.

Wyższy wiek emerytalny obowiązuje w Polsce od 1 stycznia 2013 r. Zrównany dla obu płci wiek emerytalny wynosi 67 lat dla kobiet i mężczyzn. Przed nowelizacją wiek emerytalny kobiet wynosił 60 lat, a mężczyzn 65. Wprowadzone zmiany objęły kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r.

Rząd zaproponował zmiany w OFE. Zdaniem ekspertów, zmiany te mogą naruszać Konstytucję. Rząd będzie mógł wykorzystać bierność ubezpieczonych. Jeśli nie opowiedzą się za kontynuacją oszczędzania w II filarze, trafią automatycznie do ZUS.

Waloryzacja rent i emerytur w 2014 roku wyniesie 2,14 proc. Emerytury wzrosną więc o ustawowe minimum. Oznacza to, że emeryci nie mają co liczyć wyższe świadczenia. Średnio emerytura wzrośnie o 35 zł.

Osoby wykonujące pracę w szczególnych warunkach mogą liczyć na wcześniejszą emeryturę. Za pracę w szczególnych warunkach uważa się pracę związaną z czynnikiem ryzyka, która w miarę zwiększania czasu jego działania może powodować trwałe uszkodzenie zdrowia.

Emerytura rolnicza jest świadczeniem z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, finansowanym w przeważającej części z dotacji budżetowej. Rolnik nabywa do niej prawo po spełnieniu określonych w ustawie warunków. Jednym z nich jest osiągnięcie odpowiedniego wieku emerytalnego.

Emerytura pomostowa jest świadczeniem o charakterze przejściowym. Przysługuje pracownikom wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jest wypłacana uprawnionemu do dnia osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego lub do dnia poprzedzającego dzień nabycia przez niego prawa do emerytury ustalonej na podstawie odrębnych przepisów.

Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2014 roku w 2014 roku będzie wynosił 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Jest to ustawowe minimum, przewidziane w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Osoby, które osiągną wiek emerytalny w 2014 roku, będą mogły uzyskać tak zwaną emeryturę mieszaną. Skorzystanie z tego uprawnienia będzie miało miejsce na wniosek osoby ubezpieczonej, która nie pobierała wcześniejszej emerytury oraz nie przystąpiła do OFE oraz nie będzie pobierać emerytury z OFE za pośrednictwem ZUS-u.

Wcześniejsza emerytura przysługuje po ukończeniu 60 lat pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach po spełnieniu określonych warunków. Czy pracownik pozostający w stosunku pracy może mieć przyznaną i wypłacaną przez ZUS emeryturę?

Renta socjalna jest świadczeniem wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobom niezdolnym do pracy. Ma ona na celu zrekompensowanie niemożności uzyskania zarobku koniecznego do pokrycia kosztów utrzymania.

Składka rentowa jest zgodna z konstytucją. Tak dnia 15 lipca 2013 r. w swoim wyroku uznał Trybunał Konstytucyjny. Ustawa podwyższająca składki na ubezpieczenie rentowe w części opłacanej przez pracodawcę jest zgodna z konstytucją.

Emerytury w 2014 r. niewiele wzrosną. Wskaźnik waloryzacji pozostanie na ustawowym minimum 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2013 r. Wobec tego podwyżka emerytury wyniesie od 34 gr do 1,24 zł dziennie.

Najniższa emerytura została od dnia 1 marca 2014 roku odpowiednio zwaloryzowana. Do końca lutego 2014 roku wynosiła 831,15 zł. W jakim celu reguluje się najniższą emeryturę? Kogo nie dotyczy ta regulacja?

System emerytalny od reformy w 1999 r. pierwszy raz został poddany przeglądowi. Z raportu jasno wynika, że konieczna jest gruntowa reforma otwartych funduszy emerytalnych.

Renta socjalna a wymóg przebywania na terytorium Polski. Według Trybunału Konstytucyjnego wymóg przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jako warunek do nabycia i zachowania prawa do renty socjalnej, jest niezgodny z konstytucją.

Wznowienie wypłaty emerytury od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu, w warunkach, gdy emerytura nie mogła być doręczona z przyczyn niezależnych od organu emerytalnego, jest niezgodny z art. 2 konstytucji.

Emerytura pomostowa przysługuje osobom wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Uprawnienie to obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. Kim są osoby uprawnione do emerytury pomostowej?

Wykaz prac w szczególnych warunkach - prace wykonywane w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. Wylicza się 40 rodzajów prac. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stanowi wymóg uzyskania emerytury pomostowej.

Prace o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Wylicza się 24 rodzaje prac. Ich wykonywanie jest jednym z warunków uprawniających do emerytury pomostowej.

Jakie obowiązki ma pracodawca wobec pracownika przechodzącego na emeryturę lub rentę? W przypadku emerytur ustalanych na nowych zasadach pracodawca ma obowiązek prawidłowego wystawienia zaświadczeń niezbędnych do przyznania emerytury (renty) oraz obliczenia jej wysokości. Na niektórych pracodawcach ciąży również obowiązek udzielenia pomocy pracownikowi w celu skompletowania dokumentacji do przyznania świadczenia.

Osoby, które odpowiednio długo pracowały w szczególnych warunkach lub wykonywały pracę o szczególnym charakterze, nadal mogą ubiegać się o wcześniejszą emeryturę z tytułu takiego zatrudnienia. ZUS przyzna im to świadczenie, jeżeli z wnioskiem o jego przyznanie wystąpią przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.

Osoby urodzone po 1948 r., które odpowiednio długo wykonywały prace szczególne wymienione w tzw. nowych wykazach, mogą ubiegać się o przyznanie emerytury pomostowej. Świadczenie to obliczane jest ze składek i kapitału początkowego zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS. Na jakich zasadach przysługują emerytury pomostowe?

Wysokość emerytury pomostowej (przyznawanej za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) zależy od wysokości zarobków i długości stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy, a niekiedy również od kwoty składek emerytalnych zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS. Istotne znaczenie ma także data zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia.

Od 1 stycznia 2014 roku ulega wydłużeniu staż ubezpieczeniowy uprawniający kobiety do podwyższenia emerytury, aby osiągnęła ona wymiar emerytury najniższej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych po raz kolejny musi zmierzyć się z możliwością wytoczenia pozwu zbiorowego. Dla ZUS-u nie będzie to pierwsza tego typu sytuacja, ponieważ pozew zbiorowy przeciwko tej instytucji wystosowali już, w innej sprawie, przedsiębiorcy, reprezentowani w owej głośnej sprawie przez jedną z krakowskich kancelarii prawnych.

Osoby, które wiek emerytalny osiągnęły w 2014 r. również będą mogły skorzystać z tzw. emerytury mieszanej, czyli obliczanej częściowo według starych, a częściowo według nowych zasad.

1 marca 2013 r. nastąpiła waloryzacja emerytur, w związku z czym obowiązują nowe kwoty najniższych emerytur i rent, a także dodatków oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent z tytułu osiągania przychodu z działalności zarobkowej.

Wdowie przysługuje renta rodzinna w wysokości 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu mężowi. W przypadku zbiegu prawa do własnej emerytury i renty po zmarłym mężu może wybrać tylko jedno z nich.

Gdy ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania prawa do emerytury, a ZUS wydał decyzję odmowną, będzie musiał wypłacić emerytowi także odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie. Nie dotyczy to sytuacji opóźnienia w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności.

Emeryci i renciści mają obowiązek złożenia zaświadczenia o zarobkach z poprzedniego roku kalendarzowego. Termin zgłoszenia mija z końcem lutego.

Pobieram rentę wypadkową i od marca 2013 r. będzie mi również przysługiwało prawo do emerytury. Czy będę mogła pobierać oba te świadczenia, czy tylko jedno z nich?

Pracownicze Programy Emerytalne są dobrowolną formą grupowego oszczędzania na emeryturę, organizowaną przez pracodawcę przy współudziale pracowników. Są tworzone w ramach dobrowolnego III filaru systemu emerytalnego. Środki zgromadzone w ramach PPE są własnością uczestnika programu i mogą podlegać wypłacie lub wypłacie transferowej.

W trakcie roku kalendarzowego świadczeniobiorcy (emeryci lub renciści) są zobowiązani zawiadomić ZUS (właściwy według miejsca zamieszkania) o podjęciu działalności zarobkowej i o wysokości osiąganego dochodu. Można tego dokonać na formularzu ZUS Rw-73 lub w innej formie, np. przez złożenie pisma, oświadczenia. Ważne, aby w zawiadomieniu umieścić informację, od kiedy została podjęta dodatkowa praca zarobkowa i jaka jest wysokość przychodu. Natomiast po upływie roku kalendarzowego, do końca lutego, świadczeniobiorcy powinni poinformować również o wysokości uzyskanego dochodu w poprzednim roku kalendarzowym.

Pracodawcy i zleceniodawcy są zobowiązani do poinformowania ZUS o zatrudnieniu emeryta lub rencisty oraz o kwocie przewidywanego osiągniętego przychodu. Należy to zrobić niezwłocznie po nawiązaniu współpracy z osobą pobierającą takie świadczenie. Po zakończeniu roku pracodawca (zleceniodawca) oraz pracownik (zleceniobiorca) do końca lutego każdego następnego roku muszą zawiadomić ZUS o wysokości uzyskanego przychodu za rok ubiegły.

Nowelizacja z 11 maja 2012 r. (tzw. ustawa wiekowa) wprowadziła nie tylko zmiany związane z podwyższeniem wieku emerytalnego wymaganego do uzyskania emerytury. Ustawa ta zmodyfikowała również w pewnym stopniu zasady ustalania wysokości świadczeń.

Podjęcie pracy zarobkowej przez emeryta

Emerytura częściowa dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Wyrok TK w sprawie waloryzacji świadczeń emerytalnych służb mundurowych

Przystąpienie ubezpieczonego do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego

Jak oblicza się wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy?

Jak odwołać się od decyzji ZUS w sprawie emerytury lub renty

ZUS Rp-7 – 4 najczęstsze błędy

Projekt zmian w systemie emerytalnym

Renta rodzinna – osoby uprawnione i wysokość świadczenia

Wiek przedemerytalny a ochrona przed zwolnieniem

Jaka jest wysokość odprawy emerytalnej?

Dodatki do emerytur i rent

Emerytury częściowe

Renta inwalidzka

Od czego zależy wysokość renty?

Wyższy wiek emerytalny

Zmiany w OFE niezgodne z konstytucją?

Wysokość emerytury w 2014 roku

Wcześniejsza emerytura za pracę w szczególnie szkodliwych warunkach

Emerytura rolnicza

Emerytura pomostowa

Ustawowe minimum wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2014 roku

Emerytura mieszana 2014

Wcześniejsza emerytura pracownika pozostającego w stosunku pracy

Renta socjalna

Składka rentowa zgodna z konstytucją - wyrok TK

Emerytury 2014 r.

Najniższa emerytura po zmianach w 2014 roku

System emerytalny - raport

Renta socjalna a wymóg przebywania na terytorium Polski

Wznowienie wypłaty emerytury

Emerytura pomostowa – osoby uprawnione

Wykaz prac w szczególnych warunkach

Wykaz prac o szczególnym charakterze

Emerytury i renty - obowiązki pracodawcy

Wcześniejsza emerytura - praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

Emerytury pomostowe z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

Wysokość emerytury pomostowej

Emerytury 2014 - dłuższy staż ubezpieczeniowy dla kobiet

Pozew zbiorowy przeciwko ZUS

Emerytura mieszana w 2014 roku

Emerytury 2013 - waloryzacja

Emerytura i renta po zmarłym małżonku - wybór

ZUS płaci odsetki za opóźnienie w wypłacie

Zaświadczenie o zarobkach emerytów i rencistów

Czy można pobierać rentę wypadkową w razie nabycia prawa do emerytury

PPE - dodatkowy dochód dla emeryta

Pamiętaj o wystawieniu zaświadczenia dla emeryta

Zaświadczenia dla emerytów i rencistów o uzyskanym przychodzie – jakie obowiązki ma pracodawca

Kto straci, a kto zyska na reformie emerytalnej