Zakaz rozmów o wynagrodzeniu

Kwestia wysokości wynagrodzenia to u nas nadal temat tabu. Etykieta zabrania zadawania jakichkolwiek pytań dotyczących tematów osobistych, a pytanie o zarobki właśnie do takich należy. Pytanie o wynagrodzenie świadczy o braku taktu i wiele osób traktuje je jako nieuzasadnione wścibstwo.

Ponadto wciąż pokutuje przekonanie, że pracownik nie może rozmawiać z kolegami z pracy o swoim wynagrodzeniu. Powód? Ochrona danych osobowych. Tymi przepisami często zasłaniają się pracodawcy, obawiając się niezbyt przyjemnych reakcji swoich podwładnych: wyraźnego sprzeciwu czy wręcz wybuchu złości. Może się bowiem okazać, że kolega zatrudniony na tym samym stanowisku zarabia więcej. To z kolei może rodzić uzasadnione (przynajmniej w części przypadków) roszczenia poszczególnych pracowników o podwyżkę. Nie ulega więc wątpliwości, że rozmowy o wynagrodzeniu między pracownikami bywają dla pracodawcy niewygodne. Ich zdaniem wprowadzają też niezdrową atmosferę. Szef, wprowadzając tajność wynagrodzeń, ma większą kontrolę nad pracownikami, może wynagradzać, kogo chce.

Zobacz również serwis: Komunikacja

Pensje nie są tajne

Jeżeli w umowie o pracę jest zapis, że pracownik musi milczeć na temat swoich zarobków i nie może mówić np. kolegom z pracy, ile zarabia, to zapis taki pozostaje nieskuteczny. Pracownik bowiem ma prawo informować swoich kolegów z pracy o wysokości wynagrodzenia. Pracownicy mogą też pytać pracodawcę o wysokość zarobków na podobnych stanowiskach w firmie, ale nie mogą pytać o pensję konkretnej osoby. Sąd Najwyższy w uchwale podjętej 16 lipca 1993 r. (I PZP 28/93, OSNC 1994/1/2) stwierdził, że ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego wynagrodzenia za pracę może stanowić naruszenie dobra osobistego.

Pracodawca nie może zatem zabronić pracownikowi chwalenia się swoimi zarobkami. Nie może go także w żaden sposób upomnieć ani ukarać, jeżeli do takiej sytuacji dojdzie. Dzieje się tak, ponieważ pracodawca przy ustalaniu wynagrodzenia w zakładzie pracy ma obowiązek równego traktowania wszystkich pracowników. Jeżeli pracodawca ukarze pracownika za ujawnienie wysokości otrzymywanego przez niego wynagrodzenia, zatrudniony może złożyć pozew do sądu pracy o odszkodowanie na podstawie przepisów Kodeksu pracy o równym traktowaniu pracowników.

Wymiana informacji dotycząca wysokości wynagrodzenia pozwala stwierdzić, czy pracodawca przy ustalaniu wysokości pensji stosuje zasadę równego traktowania pracowników. Pracownicy mogą zatem mówić o swoich zarobkach, a także je porównywać. Ma to przeciwdziałać dyskryminacji, szczególnie w przypadku kobiet, które nadal bardzo często zarabiają mniej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach. Gdyby pracodawca wprowadził do umowy o pracę zapis, że pracownik nie może ujawniać wysokości swoich zarobków, złamałby zasadę równego traktowania pracowników. Należy przy tym zaznaczyć, że sposobem na uniknięcie przekazywania danych o wynagrodzeniach nie może być podawanie pracownikowi informacji jedynie o obowiązujących na danym stanowisku widełkach płacowych. Aby móc przeciwdziałać dyskryminacji płacowej, pracownik powinien bowiem znać dokładną wysokość pensji wypłacanych na podobnych stanowiskach.