Jak prowadzić akta osobowe pracownika od stycznia 2019 r.?

Akta osobowe pracownika

Na tym etapie możesz zapoznać się z wieloma dokumentami tworzonymi w dziale i uzyskać ogólny obraz zadań, którymi będziesz się zajmować. I choć taka praca może wydawać się żmudna i mało potrzebna, to jest to jedno z istotniejszych zadań. Akta osobowe są częścią dokumentacji pracowniczej i muszą być prowadzone zgodnie z przepisami prawa pracy. Dodatkowo, po zmianach przepisów dotyczących prowadzenia dokumentacji, mogą pojawiać się wątpliwości jak prawidłowo prowadzić dokumentację pracowniczą.

W niniejszym artykule zajmiemy się aktami osobowymi.

Jak prawidłowo założyć teczkę osobową?

Co do zasady każdy pracownik musi mieć założoną odrębną teczkę akt osobowych, w której gromadzimy dokumenty związane z jego przebiegiem pracy zawodowej. Akta osobowe, od 01.01.2019 r., składają się z czterech części: A, B, C i D.

Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Prowadzenie i przechowywanie po zmianach od 1 stycznia 2019 r.

W części A wpinamy dokumenty związane z zatrudnieniem pracownika. Część B przeznaczona jest na dokumenty, które powstają w trakcie zatrudnienia. W część C wpinamy dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia, a część D z kolei przeznaczona jest na wpięcie dokumentów związanych z nałożeniem kary porządkowej.

A teraz przejdźmy do szczegółów.

Część A

W części A powinny znaleźć się oświadczenia lub dokumenty, które dotyczą danych osobowych pozyskanych w związku z ubieganiem się o zatrudnienie. W część A wpinasz zatem dokumenty, które uzyskane zostały od kandydata do pracy na etapie rekrutacji.

W część A wpinamy również orzeczenia lekarza profilaktyka przeprowadzającego wstępne badania lekarskie, a także skierowania na te badania, które wystawione zostały pracownikowi mającemu podjąć zatrudnienie na określonym stanowisku.

W pewnych przypadkach nie będzie jednak konieczności kierowania zatrudnianego pracownika na badania wstępne. Będzie bowiem można bazować na orzeczeniu lekarza wydanym dla poprzedniego pracodawcy lub pracodawcy, u którego równolegle zatrudniony jest pracownik. W takim przypadku do akt należy wpiąć, oprócz kopii orzeczenia lekarskiego, również kopię skierowania wydanego przez tego pracodawcę, u którego pracownik wykonywał badania. Jak już wspomniałam uznanie orzeczenia lekarskiego od innego pracodawcy obwarowane jest dodatkowymi warunkami, dlatego więcej informacji o wstępnych badaniach lekarskich znajdziesz w odrębnym artykule, który poświęcony zostanie tematyce badań profilaktycznych i sanepidowskich.

Część B

W części B natomiast przechowuje się oświadczenia lub dokumenty, które dotyczą nawiązania stosunku pracy oraz dokumenty tworzone w trakcie zatrudnienia, w tym:

1. oświadczenia lub dokumenty dotyczące danych osobowych, gromadzone w związku z nawiązaniem stosunku pracy (np. kwestionariusz pracownika, informacja o numerze konta bankowego, dane dotyczące dzieci, w przypadku zamiaru korzystania z uprawnień rodzicielskich przewidzianych w prawie pracy),
2. umowę o pracę, a jeżeli umowa nie została zawarta w formie pisemnej - potwierdzenie ustaleń co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków (art. 29 § 2 Kodeksu pracy)
3. zakres czynności (zakres obowiązków i odpowiedzialności), jeżeli pracodawca stosuje tego typu dokumenty,
4. dokumenty dotyczące wykonywania przez pracownika pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924),
5. potwierdzenie zapoznania się przez pracownika:
   1. z treścią regulaminu pracy (art. 104³ § 2 Kodeksu pracy) albo obwieszczenia (art. 150 § 7 Kodeksu pracy),
   2. z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 237⁴ § 3 Kodeksu pracy),
   3. z zakresem informacji objętych tajemnicą określoną w odrębnych przepisach dla danego rodzaju pracy, zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji,
6. potwierdzenie poinformowania pracownika:
   1. o warunkach zatrudnienia (art. 29 § 3 i art. 29¹ § 2 Kodeksu pracy) oraz o zmianie warunków zatrudnienia (art. 29 § 3² i art. 29¹ § 4 Kodeksu pracy),
   2. o celu, zakresie oraz sposobie zastosowania monitoringu (art. 22² § 8 Kodeksu pracy),
   3. o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 pkt 2 Kodeksu pracy),
7. potwierdzenie otrzymania przez pracownika młodocianego oraz jego przedstawiciela ustawowego informacji o ryzyku zawodowym, które wiąże się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 201 § 3 Kodeksu pracy),
8. dokumenty potwierdzające ukończenie wymaganego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
9. oświadczenia dotyczące wypowiedzenia warunków pracy lub płacy lub zmiany tych warunków w innym trybie,
10. dokumenty dotyczące powierzenia pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się, dokumenty dotyczące przyjęcia przez pracownika wspólnej odpowiedzialności materialnej za mienie powierzone łącznie z obowiązkiem wyliczenia się (art. 124 i art. 125 Kodeksu pracy),
11. dokumenty związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych przez pracownika lub związane ze zdobywaniem lub uzupełnianiem wiedzy i umiejętności na zasadach innych niż dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
12. dokumenty związane z przyznaniem pracownikowi nagrody lub wyróżnienia (art. 105 Kodeksu pracy),
13. dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem przez pracownika z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego lub urlopu wychowawczego,
14. dokumenty związane z łączeniem korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu (art. 182^1e Kodeksu pracy),
15. dokumenty związane z obniżeniem wymiaru czasu pracy, w przypadku pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego (art. 186⁷ Kodeksu pracy),
16. oświadczenie pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z uprawnień związanych z rodzicielstwem (art. 189¹ Kodeksu pracy),
17. dokumenty związane z udzielaniem urlopu bezpłatnego (art. 174 i art. 174¹ Kodeksu pracy),
18. skierowania na badania lekarskie i orzeczenia lekarskie dotyczące:
    1. wstępnych badań lekarskich (art. 229 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy),
    2. okresowych i kontrolnych badań lekarskich (art. 229 § 2 i 5 Kodeksu pracy),
19. umowę o zakazie konkurencji, jeżeli strony zawarły taką umowę w okresie pozostawania w stosunku pracy (art. 101¹ § 1 Kodeksu pracy),
20. wniosek pracownika o poinformowanie właściwego okręgowego inspektora pracy o zatrudnianiu pracowników pracujących w nocy oraz kopię informacji w tej sprawie skierowanej do właściwego inspektora pracy (art. 151⁷ § 6 Kodeksu pracy),
21. dokumenty związane ze współdziałaniem pracodawcy z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową lub innymi podmiotami w sprawach ze stosunku pracy wymagających takiego współdziałania,
22. dokumenty dotyczące wykonywania pracy w formie telepracy.

Część C

Część C przeznaczona jest na oświadczenia lub dokumenty związane z rozwiązaniem albo wygaśnięciem stosunku pracy, w tym:

1. oświadczenia związane z rozwiązaniem umowy o pracę,
2. wnioski dotyczące wydania, sprostowania lub uzupełnienia świadectwa pracy,
3. dokumenty dotyczące niewypłacenia pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (art. 171 § 3 Kodeksu pracy),
4. kopię wydanego świadectwa pracy,
5. potwierdzenie dokonania czynności związanych z zajęciem wynagrodzenia za pracę w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym,
6. umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jeżeli strony zawarły taką umowę (art. 101² § 1 Kodeksu pracy),
7. skierowania na badania lekarskie i orzeczenia lekarskie związane z okresowymi badaniami lekarskimi w związku z wykonywaniem pracy w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających (art. 229 § 5 pkt 2 Kodeksu pracy);

Część D

Od 01.01.2019 r. pojawiła się nowość, czyli część D. Do niej wpinamy odpisy zawiadomienia o ukaraniu pracownika, a także wszelkie inne dokumenty, które związane są z ponoszeniem przez pracownika odpowiedzialności porządkowej lub odpowiedzialności, która określona jest w odrębnych przepisach, przewidujących zatarcie kary po upływie oznaczonego czasu.

Jak układać dokumenty w aktach osobowych?

Oświadczenia i dokumenty należy układać w porządku chronologicznym. Muszą być one również ponumerowane. Każda z części akt osobowych musi zawierać wykaz zawartych w niej oświadczeń pracownika lub dokumentów.

Nowością, która obowiązuje od 01.01.2019 r., jest możliwość przechowywania w aktach osobowych dokumentów pogrupowanych tematycznie. Takie dokumenty grupujemy np.:

•  w A: tworzymy „podczęści” A1 – świadectwa pracy z poprzednich miejsc pracy, A2 – dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, A3 – badania wstępne;
• w B: B1 – kwestionariusz osobowy i zmiany danych, B2 – umowy o pracę, B3 – szkolenia bhp itp.;
• w C: C1 – dokumenty związane z rozwiązaniem umowy (np. wypowiedzenie lub porozumienie stron), w C2 – świadectwo pracy i ewentualnie wnioski o jego sprostowanie.

W części D natomiast, w wydzielonych częściach przechowujemy dokumenty związane z nałożeniem kary na pracownika, którym przyporządkowujemy numery D1, D2 itd. Po usunięciu z akt osobowych zawiadomienia o ukaraniu, należy usunąć całą wydzieloną część dotyczącą kary, a pozostałym przyporządkować następujące po sobie numery.

Dla każdej takiej podgrupy tworzymy oddzielny wykaz i w ramach niej numerujemy kolejno dokumenty

I jeszcze jedna bardzo ważna sprawa – w aktach osobowych przechowujemy odpisy albo kopie dokumentów przedłożonych przez pracownika. Dokumenty powinny być poświadczone przez pracodawcę albo upoważnioną przez pracodawcę osobę (np. pracownika działu kadr) podpisem i dopiskiem „ZA ZGODNOŚĆ Z PRZEDŁOŻONYM DOKUMENTEM”

Cykl artykułów dla początkujących kadrowych >>> KADRY DLA POCZĄTKUJĄCYCH

Podstawa prawna:

§ 2, § 3, § 4, § 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej  (DzU z 2018 r., poz. 2369)