Kara porządkowa na urlopie macierzyńskim albo wychowawczym

Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.

Pytanie: 

Czy pracodawca może nałożyć karę na pracownika przebywającego na urlopie macierzyńskim albo wychowawczym ?

Odpowiedź:

Tak, pracodawca może udzielić kary porządkowej pracownikowi będącemu na urlopie macierzyńskim albo wychowawczym, o ile zachowa warunki przewidziane w przepisach dotyczących odpowiedzialności porządkowej pracownika, w szczególności w art. 109 Kodeksu pracy w zakresie wysłuchania pracownika.

Zobacz produkt: Kodeks pracy w praktyce - PDF

Autopromocja

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Kup książkę:

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Możliwości zastosowania kary porządkowej pracownikowi przebywającemu na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym należy odnieść w pierwszej kolejności do przepisów regulujących uprawnienia związane z rodzicielstwem, a w drugiej  do przepisów Kodeksu pracy dotyczących odpowiedzialności porządkowej pracowników.  W zakresie tej kategorii pracowników ustawodawca przewidział postanowienia ustanawiające szczególną ochronę stosunku pracy. Zgodnie z art. 177 K.p. pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę pracownicy w okresie urlopu macierzyńskiego a także pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko w okresie korzystania z takiego urlopu, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika a organizacja związkowa reprezentująca pracownika wyraziła na to zgodę. Natomiast w świetle art. 186¹ K.p. pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Zapraszamy na FORUM

Zakazy ustanowione w powyżej wskazanych przepisach nie ograniczają możliwości stosowania kar porządkowych. Także przepisy regulujące odpowiedzialność porządkową pracowników (art. 108 – 113 K.p.) takich postanowień nie zawierają. W konsekwencji co do zasady istnieje prawna możliwość zastosowania wobec podwładnego będącego na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym kary porządkowej za naruszenie obowiązków pracowniczych uzasadniających jej zastosowanie.

Autopromocja

Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2023

Kup książkę:

Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2023

Problem praktyczny powstaje na tle art. 109 K.p., który określa terminy po upływie, których nie można ukarać pracownika. Zgodnie z tym przepisem pracodawca nie może ukarać pracownika po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o przewinieniu i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego przewinienia.

 Prawidłowe udzielenie kary może nastąpić jedynie po uprzednim wysłuchaniu pracownika - art. 109 § 2 K.p. Oczywiście nieobecność w pracy z jakiejkolwiek przyczyny powoduje, iż bieg dwutygodniowego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika do pracy. Może zdarzyć się sytuacja, w której planowany powrót do pracy nastąpi po upływie trzech miesięcy od przewinienia podwładnego a z drugiej strony ulegnie zawieszeniu termin 2 tygodniowy umożliwiający nałożenie kary.

Autopromocja

Bieżące aktualności o zmianach przepisów

Czy biuro rachunkowe ma nowe obowiązki w związku z wprowadzeniem KSeF? Zmiany w podatkach dochodowych na 2024 r. i innych zmianach w VAT 2024 oraz prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. I wiele innych bieżących tematów ...

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Czy nagana zostanie umieszczona w świadectwie pracy?

Należy przyjąć, iż zawieszenie terminu jest ustanowione prze prawodawcę na korzyść pracodawcy, w tym sensie, iż jest dopuszczalne w tym czasie wysłuchanie pracownika i ewentualne podjęcie decyzji co do ukarania.  Jakkolwiek wysłuchanie ma charakter ustny, to nie musi się odbywać w obecności pracodawcy – może tego dokonać inna wyznaczona do tego osoba upoważniona do stosowania kar porządkowych (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 kwietnia 1998 r., sygn. akt: I PKN 45/98), a po drugie zastosowanie kary może nastąpić jeżeli obwiniony zrezygnował z ustnego składania wyjaśnień lub wybrał pisemną formę ich wyrażenia (pogląd wyrażony w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 1999 r., sygn. akt: I PKN 114/99). Biorąc pod uwagę powyższe rozważania w sytuacji, w której pracodawca umożliwi pracownikowi przebywającemu na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym ustosunkowanie się do zarzutów związanych z zamiarem udzielenia kary porządkowej, np. wyznaczy pracownikowi termin na  rozmowę w tej sprawie, upoważni inną osobę do wysłuchania go w domu, a pracownik w sposób zawiniony będzie się uchylał od takiej czynności lub wybierze formę pisemną złożenia wyjaśnień, to będzie możliwe udzielenie kary porządkowej. Może się zdarzyć także tak, iż naruszenie obowiązków pracowniczych nastąpi w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego, np. pracownik w celu niezwiązanym z pracą stawi się w zakładzie pracy w stanie nietrzeźwości – takie zachowanie może uzasadnić zastosowanie odpowiedzialności porządkowej. Przyjęcie, iż w tym czasie zawieszenie terminu dwutygodniowego od powzięcia wiadomości o przewinieniu pracownika uniemożliwia jego wysłuchanie, powodowałoby niemożność karania pracowników nieobecnych w pracy przed dłuższy okres niż 3 miesiące. Takie rozumienie przepisów jest nieprawidłowe ponieważ unicestwia stosowanie prawa w przypadkach przez ustawodawcę nie przewidzianych i pozbawia w sposób nieuprawniony pracodawcę do skorzystania ze swoich uprawnień.

Różnice między karą pieniężną a innymi karami porządkowymi

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)