Składniki wynagrodzenia wolne od potrąceń pieniężnych kar porządkowych

Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.

Pytanie: Z jakich składników wynagrodzenia pracodawca nie może potrącić kary porządkowej pieniężnej?

Odpowiedź: Kara pieniężna może być potrącona z każdego składnika wynagrodzenia za pracę.

Kodeks pracy w art. 108 § 3 stanowi, iż kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty. Przepis powyższy nie wskazuje, o jakie wynagrodzenie chodzi, co oznacza, iż należy mieć na uwadze jego wszystkie składniki, o ile u danego pracodawcy takie są wyodrębnione (np. wynagrodzenie zasadnicze, dodatki do wynagrodzenia za pełnienie określonych funkcji, premie motywacyjne). Niewątpliwie łączna kwota, od której będzie możliwe potrącenie kary pieniężnej, obejmuje: przyznane premie, wynagrodzenie z tytułu pracy w  godzinach nadliczbowych (art. 151¹K.p.) lub w nocy (art. 151⁸ K.p.), wynagrodzenie z tytułu niezawinionego przestoju przez pracownika (art. 81 K.p.) lub dyżuru (art. 151⁵ K.p.).

Najbardziej aktualna na rynku książka dotycząca klasyfikacji budżetowej

Kwestią istotną, jest także to czy taką karę pracodawca może potrącić z innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy? Ażeby określić takie składniki wynagrodzenia kluczowym jest stwierdzenie, w jakich przypadkach znajduje zastosowanie art. 87 § 1 K.p., który ustanawia kolejność i katalog możliwych do potrącenia należności bez zgody pracownika. W świetle tego przepisu z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności: sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, kary pieniężne przewidziane w art. 108 K.p.

Porozmawiaj o tym na FORUM

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 r. (sygn. akt: I PK 217/03) wyraźnie ochronna funkcja art. 87 § 1 K.p. daje podstawę do przyjęcia, że w pojęciu "wynagrodzenie za pracę" w ujęciu tego przepisu - może się mieścić nie tylko wynagrodzenie za pracę w ścisłym znaczeniu, ale również inne świadczenia związane z pracą o charakterze zbliżonym do wynagrodzenia za pracę, czyli takie składniki szeroko pojmowanego wynagrodzenia, które nie są w ścisłym znaczeniu wynagrodzeniem za pracę, jednak są traktowane przez ustawodawcę na porównywalnych zasadach. Te inne świadczenia związane z pracą, to między innymi: nagroda jubileuszowa, odprawa rentowa lub emerytalna, ekwiwalent za urlop (wyrok SN z dnia 11 czerwca 1980 r. sygn. akt: I PR 43/80, II PK 181/06; wyrok SN z dnia 29 stycznia 2007 r., sygn. akt: II PK 181/06), odprawa z tytułu zwolnienia z pracy z przyczyn niedotyczących pracownika (wyrok SN z dnia 14 listopada 1996 r., sygn. akt: I PKN 3/96) oraz odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę z naruszeniem prawa (wyrok SN z dnia 12 maja 2005 r., sygn. akt: I PK 248/04).

W konsekwencji potrącenie kary pieniężnej może nastąpić także z wyżej wskazanych świadczeń pieniężnych jako związanych ze stosunkiem pracy.

Potrącenie zaliczki z ekwiwalentu za urlop

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)