Renty, Niezdolność do pracy

Trybunał Konstytucyjny w wyroku (sygn. akt SK 31/16) orzekł za niekonstytucyjny przepis uzależniający rozpoczęcie wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy dopiero od daty złożenia wniosku, bez uwzględnienia wcześniejszych wniosków o świadczenie spowodowane czasową niezdolnością do pracy. Wyrok jest ostateczny.

Renta wyrównawcza ma na celu rekompensatę strat wynikających z utraty możliwości zarabiania. Kto może się ubiegać o rentę? Jak wysoka jest renta wyrównawcza?

Możliwość dorabiania na emeryturze to jeden ze sposobów podwyższenia emerytury. Od 1 marca zmieniły się limity dorabiania na emeryturze.

W wyniku corocznej waloryzacji, od 1 marca 2019 r. podwyższeniu ulegnie najniższa renta z tytułu całkowitej i częściowej niezdolności do pracy.

1 marca 2019 r. nastąpi waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych. Najniższe emerytury i renty będą wynosiły 1100 zł. Koszt waloryzacji wyniesie 8,4 mld zł.

W 2019 roku emeryci dostaną minimum 70 zł podwyżki - wynika z projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Podwyżki obejmą najniższe emerytury i renty.

Od 1 grudnia 2017 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące powstania, ustania oraz przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Nowe zasady dotyczą wniosków o rentę z tytułu niezdolności do pracy zgłoszonych od 1 grudnia 2017 r.

Emeryci lub renciści mogą dorabiać do emerytury bez ograniczeń, jeżeli osiągnęli powszechny wiek emerytalny. W pozostałych przypadkach ZUS zawiesi lub zmniejszy emeryturę. Od 1 grudnia 2017 do 28 lutego 2018 r. obowiązują nowe limity dorabiania.

Emeryci i renciści, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny mogą dorabiać do swoich świadczeń bez ograniczeń. W przypadku pozostałych emerytów lub rencistów, świadczenia mogą zostać zmniejszone bądź zawieszone. Ile może dorobić emeryt w 2017 roku?

Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie, która została uznana za całkowicie niezdolna do pracy oraz samodzielnej egzystencji. Dodatek wypłacany jest comiesięcznie wraz z emeryturą. Po waloryzacji w dniu 1 marca 2017 roku wynosi – 209,59 zł.

Renta socjalna jest to świadczenie przysługujące tylko i wyłącznie osobom pełnoletnim oraz pochodzące ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jaka jest wysokość oraz jakie są zasady jej przyznawania w 2017 roku?

Od 1 czerwca 2017 r. do 31 sierpnia 2017 r. obowiązują nowe limity dla osób dorabiających do emerytury lub renty. Ich przekroczenie spowoduje zmniejszenie lub zawieszenie prawa do emerytury.

Renta socjalna jest świadczeniem wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobom niezdolnym do pracy. Ma ona na celu zrekompensowanie niemożności uzyskania zarobku koniecznego do pokrycia kosztów utrzymania.

Celem rehabilitacji leczniczej jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy i jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji. Programem rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej zajmuje się ZUS, który m.in. kieruje osoby uprawnione do ośrodków rehabilitacyjnych.

Osoba ubiegająca się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy musi legitymować się odpowiednim stażem ubezpieczeniowym.

Osoby, które mają długi staż pracy, mogą na preferencyjnych warunkach uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy. ZUS nie wymaga od nich powstania tej niezdolności w określonym czasie oraz udowodnienia co najmniej 5-letniego stażu w ostatnim 10-leciu.

Nasz pracownik pobiera świadczenie rehabilitacyjne. Okazuje się jednak, że leczenie i rehabilitacja nie rokują odzyskania przez niego zdolności do pracy. Czy w trakcie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego ZUS może przyznać mu (zamiast tego świadczenia) rentę z tytułu niezdolności do pracy? Jakie warunki powinien spełnić, aby uzyskać rentę i jakie dokumenty należy złożyć do ZUS?

Po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego renciście z urzędu jest przyznawana emerytura. Jeśli jednak zgłosi on wniosek o przyznanie emerytury do końca miesiąca, w którym osiągnie wiek emerytalny, zachowa prawo do renty. Wtedy może wybrać, które świadczenie chce pobierać.

Pod koniec września 2010 r. pracownica uległa wypadkowi przy pracy. Od tego czasu przebywa na zwolnieniach lekarskich i odbywa zalecane rehabilitacje. Mimo to jej stan zdrowia nie uległ poprawie (w dalszym ciągu jest niezdolna do pracy). Pracownicy skończył się zasiłek chorobowy, a obecnie jest na świadczeniu rehabilitacyjnym. Czy pracownica może ubiegać się o przyznanie renty wypadkowej? Jakie dokumenty wymagane do uzyskania renty powinniśmy za nią złożyć do ZUS? Czy musimy czekać na jej wniosek w tej sprawie?

Pracownik przedstawił nam 5 września br. decyzję z ZUS o przyznaniu renty. W tym samym dniu złożyliśmy mu 3-miesięczne wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Pracownik w tym czasie nie będzie świadczył pracy, ponieważ nie jest zdolny do jej wykonywania na ostatnio zajmowanym stanowisku, a nie mamy możliwości przeniesienia go na inne. Jakie wynagrodzenie w okresie wypowiedzenia powinniśmy wypłacać temu pracownikowi?

Prowadzę jednoosobową firmę na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Uzyskałem prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Z tytułu działalności zgłosiłem się do ubezpieczeń społecznych, w tym do ubezpieczenia chorobowego. Czy uzyskane prawo do renty wpływa na mój obowiązek opłacania składek? Czy jeśli zachoruję, będę miał prawo do zasiłku chorobowego i czy będę mógł płacić za miesiące choroby niższe składki? Jak potraktować okres, na który nie otrzymałem zwolnienia lekarskiego (mimo że byłem chory), jeśli z uwagi na brak miejsc nie mogłem się zarejestrować do lekarza, ale mam stosowne dokumenty na potwierdzenie mojej niezdolności do pracy?

Orzeczenie o konieczności przekwalifikowania się i przyznanie renty szkoleniowej wykluczają prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2010 r., I UK 206/10).

Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania jakiegokolwiek przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. A zatem prawa do renty nie ma m.in. osoba pobierająca zasiłek macierzyński, chorobowy czy wyrównawczy.

Zdaniem Pracodawców RP ostatnie pomysły rządu dotyczące emerytów i rencistów są nie tylko krótkowzroczne, niesprawiedliwe społecznie, ale i szkodliwe dla naszego rynku pracy oraz gospodarki.

Prawomocny wyrok wydany w sprawie odmowy przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy nie zamyka ubezpieczonemu drogi do ponownego złożenia wniosku o to świadczenie. Muszą jednak być przedłożone nowe dowody, a wnioskodawca musi spełniać wszystkie ustawowe warunki nabycia prawa do renty.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt nowelizacji m.in. ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W projekcie znalazły się nowe zasady obliczania podstawy renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Obejmą one osoby urodzone po 1948 r. Naliczanie rent ma odbywać się na podstawie zebranego kapitału emerytalnego.

Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej skierowany jest do tych ubezpieczonych, którzy zagrożeni są całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy. Rehabilitacja lecznicza w ośrodku rehabilitacyjnym powinna trwać 24 dni.

Pracownik, który ulegnie wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, nie uzyska już jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego. Może jednak otrzymać inne świadczenia – na zasadach bardziej korzystnych niż ogólnie obowiązujące – np. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zatrudniamy pracownicę, która jest uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Mąż pracownicy jest osobą bezrobotną i właśnie stracił prawo do zasiłku. Czy pracownica powinna zgłosić go do ubezpieczenia zdrowotnego w naszej firmie, czy przy swojej rencie?

Jeżeli osoba osiągała zarobki w okresie trwania postępowania przed sądem o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, to po przyznaniu renta powinna być rozliczona z uwzględnieniem przychodów za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku przyznającego rentę (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 7 maja 2008 r., II UZP 2/08).

Zatrudniony przez nas 29-letni pracownik zachorował. Przepracował w naszym zakładzie 3 lata po ukończeniu studiów. Choroba nie pozwala mu na powrót do pracy. Czy pracownik może starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, mimo że nie ma 5 lat pracy w ostatnim dziesięcioleciu?

Artykuł 57 ust. 1 w zw. z art. 65 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.) jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 marca 2008 r., sygn. SK 58/06).

W okresie od czerwca 1995 r. do czerwca 2002 r. pobierałem rentę z tytułu niezdolności do pracy. Następnie prowadziłem działalność gospodarczą. Obecnie choruję na nowotwór złośliwy i w marcu 2008 r. skończy mi się 182 dni zasiłku chorobowego. Jak ZUS obliczy mi rentę, jeżeli w okresie 20 lat wstecz, tj. do 1987 r. nie mam kolejnych 10 lat pracy? Mogę udowodnić zarobki z 10 kolejnych lat, ale do 1982 r. Wybranie 20 różnych lat jest dla mnie niekorzystne, bo część zakładów pracy nie ma wszystkich dokumentów i wskazane zarobki z tych okresów nie są pełne (np. zaświadczenia są wystawiane na podstawie akt osobowych, więc uwzględniają tylko płacę zasadniczą bez podania kwoty premii regulaminowej lub uznaniowej). Czy ZUS może brać pod uwagę moje zarobki z 10 kolejnych lat, np. 1984-1994? Liczenie brakujących lat jako 0% jest dla mnie krzywdzące.

W 2007 r. złożyłem w ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik, a następnie komisja lekarska ZUS uznały mnie za zdolnego do pracy. ZUS wydał decyzję odmawiającą prawa do renty. Odwołałem się do sądu. W styczniu 2008 r. sąd wydał wyrok, w którym stwierdził, że jestem częściowo niezdolny do pracy i mam prawo do renty od dnia złożenia wniosku w styczniu 2007 r. do końca 2009 r. Czy po uprawomocnieniu się tego wyroku będę mógł również domagać się od ZUS wypłaty odsetek za zaległe świadczenia?

Sąd ocenia legalność decyzji ZUS z uwzględnieniem stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili jej wydania.

Osoby uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy, które wykonują działalność gospodarczą, od 1 stycznia 2008 r. zostały objęte obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi.

Ubezpieczony, który utracił prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu poprawy stanu zdrowia, może ponownie uzyskać do niej prawo, jeśli w ciągu 18 miesięcy znów stał się niezdolny do pracy.

Monter pracujący przez kilkanaście lat w zakładach chemicznych przeszedł na rentę z powodu choroby wieńcowej. Przy kolejnym badaniu stwierdzono u niego chorobę zawodową - przewlekłe zatrucie rozpuszczalnikami organicznymi (toluen). Z tego powodu została mu przyznana renta inwalidzka. W 2006 r. monter zmarł na raka trzustki. Wdowa wystąpiła o przyznanie renty rodzinnej na podstawie art. 17 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Czy przysługuje jej prawo do renty rodzinnej?

Niezdolność do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia nie jest wystarczającą przesłanką nabycia prawa do renty, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowania, że mimo upośledzenia sprawności organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

Opinia biegłych dostarcza sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości, stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku. Sąd nie może - wbrew opinii biegłych - oprzeć ustaleń w tym zakresie na własnym przekonaniu.

Zmiany w organizmie powodujące przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku nie przesądzają o niezdolności do pracy, nawet częściowej, jeżeli została zachowana zdolność do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami (art. 12 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Jestem uprawniona do świadczenia przedemerytalnego od kwietnia 2006 r. przyznanego po utracie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Pobierałam je w roku 2007/2008 w wysokości 614,67 zł. W czasie pobierania renty pracowałam na podstawie umowy o pracę. Były pracodawca wypłacił mi w styczniu 2008 r. zalegle wynagrodzenie w znacznej kwocie. Od października 2007 r. podjęłam pracę na podstawie umowy zlecenia u dwóch różnych zleceniodawców i wykonywałam je do 31 grudnia 2007 r. Z umów zleceń uzyskałam w roku rozliczeniowym 2007/2008 przychód w wysokości 8 tys. zł. Byłam ubezpieczona z obu umów. Dodatkowo jeden ze zleceniodawców zawarł ze mną jednorazowo umowę o dzieło, z tytułu której osiągnęłam w lutym 2008 r. przychód w kwocie 5 tys. zł. O powyższym powiadomiłam ZUS w kwietniu. Jakiej decyzji mam się spodziewać? Dodam, że za okres od 1 listopada 2007 r. do końca grudnia 2007 r. świadczenie przedemerytalne było zawieszone.

Mężczyźnie całkowicie niezdolnemu do pracy przysługuje z tego tytułu renta , jeśli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Osoby uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy, które zostały zwolnione z pracy lub ogłosiły upadłość swojej firmy, nie mogą ubiegać się z tego tytułu o świadczenie przedemerytalne. Świadczenie to przysługuje bowiem, gdy ustanie prawo do renty pobieranej przynajmniej przez pięć lat.