REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wprowadzić pracę zmianową

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Czajkowska

REKLAMA

Praca zmianowa jest jedną z bardziej efektywnych form organizacji czasu pracy, która może być wykorzystywana praktycznie w każdym zakładzie pracy w połączeniu z różnymi systemami czasu pracy oraz z pracą w niedziele i święta.

Praca zmianowa odgrywa znaczącą rolę w wielu sektorach gospodarki. Pozwala ona – przy założeniu istnienia odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych – na optymalne wykorzystanie zasobów ludzkich oraz stanowisk pracy. Co więcej, jest na tyle elastyczna, że umożliwia pracę w każdym systemie czasu pracy oraz w niedzielę i święta.

REKLAMA

Autopromocja

Jak wybrać odpowiedni dla zakładu pracy okres rozliczeniowy >>

Praca zmianowa zazwyczaj występuje w 3 postaciach:

  • systemu nieciągłego z pracą na 2 zmiany, przerwą w nocy i na koniec tygodnia,
  • systemu półciągłego z pracą na 3 zmiany i przerwą weekendową,
  • systemu ciągłego z pracą przez 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu.

Wprowadzenie pracy zmianowej

Praca zmianowa została zdefiniowana jako wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni, które jest dozwolone w każdym systemie czasu pracy (art. 128 § 2 pkt 1 i art. 146 k.p.).

Praca zmianowa może być wprowadzona w zakładzie pracy na takich samych zasadach jak systemy czasu pracy, w których występuje. Wymaga się także, aby ten rodzaj pracy został rozplanowany z góry w rozkładzie czasu pracy. Zarówno systemy, jak i rozkłady czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy (art. 150 § 1 k.p.). Zastosowanie systemów skróconego tygodnia pracy oraz pracy weekendowej następuje na podstawie umowy o pracę (art. 150 § 3 k.p.).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak udzielać dni wolnych pracownikom pracującym na zmiany >>

Brak jest szczegółowych wymogów co do tego, na jaki okres planuje się konkretne schematy rozkładu czasu pracy. Wydaje się, że w zależności od stopnia skomplikowania organizacji pracy mogą być to okresy zarówno dłuższe (np. miesiąc, okres rozliczeniowy), jak i krótsze (tydzień, doba). Istotne jest, aby przewidziana dla nich pora rozpoczęcia wykonywania pracy i jej zakończenia zmieniała się po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.

WAŻNE!

Warunkiem wprowadzenia pracy zmianowej jest także wykonywanie jej co najmniej przez 2 pracowników. Systemu tego nie wprowadza się dla jednej osoby, o czym świadczy użycie liczby mnogiej w art. 128 § 2 pkt 1 k.p.

Wątpliwości budzi pominięcie przez ustawodawcę wymogu, aby praca zmianowa wiązała się z koniecznością zastępowania pracowników na ich stanowiskach w celu zapewnienia ciągłości obsługi danego stanowiska. Brak tego elementu powoduje niedostosowanie polskiego przepisu do dyrektywy 2003/88/WE. Przez pracę zmianową należy rozumieć „każdą formę organizacji pracy w systemie zmianowym, zgodnie z którą pracownicy zmieniają się na tych samych stanowiskach pracy według określonego harmonogramu, łącznie z systemem następowania po sobie, który może mieć charakter nieprzerwany lub przerywany oraz pociąga za sobą konieczność wykonywania pracy przez pracownika o różnych porach w ciągu określonych dni lub tygodni” (art. 2 pkt 5 dyrektywy).

Przykład

Michał C. świadczy pracę w jednym tygodniu w godzinach od 8.00 do 16.00 i w kolejnym tygodniu od 12.00 do 20.00. Na tym stanowisku nie jest zastępowany przez inną osobę. Mając na względzie przepisy unijne, należałoby przyjąć, że w pracy Michała C. nie występuje element zmianowości.


Zmiany w różnych systemach i wymiarach

Kodeks pracy dopuszcza możliwość stosowania pracy zmianowej w każdym systemie czasu pracy, a więc w systemie podstawowym, równoważnym, systemie pracy w ruchu ciągłym, przerywanym czasie pracy, systemie skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej i skróconego czasu pracy. Wątpliwości budzi jedynie połączenie pracy zmianowej z pracą zadaniową. Od strony teoretycznej zabieg ten jest dopuszczalny, jednak w praktyce przeciwstawia się temu istota obu systemów czasu pracy. O czasie wykonywania pracy zadaniowej decyduje sam pracownik, natomiast pracę zmianową planuje się z wyprzedzeniem i wyznacza się jej określone ramy czasowe.

Godziny nadliczbowe w zadaniowym systemie czasu pracy >>

W pełni dopuszczalna jest zmianowość w przypadku zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Przykład

REKLAMA

Dział dostaw spółki z o.o. funkcjonuje w godzinach od 8.00 do 16.00. Czterech pracowników jest w nim zatrudnionych na pełny etat, a sześciu na pół etatu. Aby zapewnić płynną obsługę zamówień w ciągu całego dnia pracy, pracownicy zatrudnieni na część etatu pracują w systemie dwuzmianowym. Trzech z nich rozpoczyna pracę w godzinach przedpołudniowych (I zmiana), a kolejnych trzech w godzinach popołudniowych (II zmiana). Po miesiącu następuje zmiana pory wykonywania pracy.

Praca zmianowa jest dozwolona w niedziele i święta (art. 15110 pkt 3 k.p.). Jednak przepisu tego nie sposób czytać z pominięciem poprzedzającego go art. 1519a k.p., zakazującego pracy w palcówkach handlowych w święta. Zakaz ma charakter bezwzględny i obowiązuje niezależnie od sposobu organizacji pracy w tego typu zakładach pracy.

Okresy odpoczynku

Pracownikom pracującym w ramach pracy zmianowej zapewnia się minimalne okresy odpoczynku. W każdej dobie jest to co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Odpoczynek tygodniowy został skrócony w porównaniu do podstawowego okresu, który powinien trwać nieprzerwanie przez 35 godzin i obejmować co najmniej 11 godzin dobowego odpoczynku. W przypadku zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika, w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, jednak nie może być krótszy niż 24 godziny (art. 133 § 2 k.p.). Skrócenie tygodniowego okresu odpoczynku może się wiązać z koniecznością przesunięcia momentu rozpoczęcia zmiany przez pracowników po przepracowaniu wyznaczonego okresu, a tym samym ze skróceniem czasu na wypoczynek.

Wpływ dyżuru na odpoczynek pracownika >>

Przykład

REKLAMA

Pracownik przechodzi na inną zmianę, która rozpoczyna się w poniedziałek o 8.00 rano. Aby zapewnić pracownikowi minimalny okres tygodniowego odpoczynku (24 godziny), powinien on zakończyć pracę w poprzednim tygodniu najpóźniej w niedzielę o godzinie 8.00 rano.

Co do zasady odpoczynek powinien przypadać w niedzielę. Jeśli jednak praca zmianowa jest połączona z pracą w niedziele i święta, odpoczynek może przypadać w innym dniu niż niedziela. Zastrzec przy tym należy, że pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać z niedzieli wolnej od pracy co najmniej raz na 4 tygodnie.

Podstawa prawna:

  • art. 128, 133, 146, 150, art. 1519a–15112 Kodeksu pracy,
  • art. 2 dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy (DzU WE L 299 z 18.11.2003 r., s. 9; DzU UE Polskie wydanie specjalne 2004 r., rodz. 5, t. 4, s. 381).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

REKLAMA

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania z PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

REKLAMA

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA