Roszczenie o zawarcie umowy o pracę

Przepisy Kodeksu pracy w odniesieniu do umowy o pracę nie zawierają regulacji dotyczących trybu jej zawarcia, rokowań, oferty, składania oświadczeń woli. Jednak ze względu na to, że umowa o pracę mimo swojej specyfiki jest zbliżona do umów prawa cywilnego, to w zakresie nieuregulowanym przepisami prawa pracy stosuje się do nich odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego (art. 300 k.p.).

Czy umowy o pracę z brakami formalnymi są ważne >>

Każda umowa (także umowa o pracę) zostaje zawarta w chwili złożenia przez strony zgodnych oświadczeń woli. Oświadczenia te, obejmujące istotne elementy danej umowy, mogą być złożone równocześnie (np. w toku negocjacji) albo kolejno jako oferta i później jej przyjęcie. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy jest ofertą, jeżeli to oświadczenie określa istotne postanowienia umowy (art. 66 k.c.).

Do istotnych elementów umowy o pracę należą:

• rodzaj pracy,
• miejsce wykonywania pracy,
• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
• wymiar czasu pracy,
• termin rozpoczęcia pracy (art. 29 k.p.).

Umowa o pracę, dla jej ważnego i skutecznego zawarcia pod względem prawnym, nie wymaga formy pisemnej. A zatem ustne uzgodnienie ww. warunków między pracodawcą i pracownikiem powoduje powstanie stosunku pracy. Przepisy prawa pracy przewidują jedynie dla pracodawcy obowiązek ewentualnego potwierdzenia na piśmie ustaleń co do stron, rodzaju oraz warunków umowy (art. 29 § 2 k.p.). Jednak niewykonanie tego obowiązku przez pracodawcę nie ma wpływu na istnienie stosunku pracy.

Istota umowy przedwstępnej

Umowę przedwstępną zobowiązującą do późniejszego zawarcia umowy o pracę można zawrzeć na zasadzie cywilnej swobody umów. Oznacza to, że strony zawierające jakąkolwiek umowę cywilną (np. umowę przedwstępną) mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 k.c.). Umowę przedwstępną można również zawrzeć, stosując odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego do umów o pracę (art. 300 k.p.).

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę >>

Umowa przedwstępna (wskazana w art. 389 k.c.) polega na tym, że strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości tzw. umowy przyrzeczonej (czyli np. umowy o pracę), uzgadniając już w umowie przedwstępnej istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. Cała procedura zawarcia takiej umowy wygląda następująco: przyszły pracownik z przyszłym pracodawcą zobowiązują się w umowie przedwstępnej do zawarcia, we wskazanym terminie, umowy o pracę o określonej przez strony treści.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z 10 września 1997 r., jeżeli w toku prowadzonych rozmów nie doszło między stronami do stanowczego uzgodnienia istotnych składników umowy o pracę i postanowień umowy przedwstępnej ani przyrzeczenia zatrudnienia powoda w zakładzie pracy, to pracownik nie może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej (I PKN 243/97).

Gdy pracodawca nie dotrzymuje słowa

Kodeks cywilny przewiduje 2 alternatywne roszczenia w przypadku uchylania się przez pracodawcę od zawarcia przyrzeczonej w umowie przedwstępnej umowy o pracę.