Na jakich zasadach zatrudnić pracownika młodocianego?

Kim jest młodociany?

W świetle art. 190§1 k.p. młodocianym jest osoba między 16, a 18 rokiem życia. Osoba taka może bez zgody swojego przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy, a także może dokonywać czynności związanych z tym stosunkiem.

Autopromocja

Natomiast w sytuacji, gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może go rozwiązać. Artykuł 190 k.p. natomiast ustanawia zakaz zatrudniania osób poniżej 16 roku życia.

Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r.

Konsekwencje zatrudnienia osoby poniżej 16 roku życia

Jeśli zdarzyłoby się, że do pracy została dopuszczona osoba poniżej dopuszczalnego wieku, pracodawca  w sposób natychmiastowy powinien odsunąć ją od pracy i wypowiedzieć umowę o pracę. Młodocianego można zatrudnić, jeżeli ukończył co najmniej szkołę gimnazjalną i przedstawił świadectwo lekarskie, że praca tego rodzaju nie zagraża jego zdrowiu. Młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony w celu przygotowania zawodowego lub przy pracach lekkich.

Autopromocja

Webinarium: Sygnaliści w dokumentacji pracodawcy – wzory prawidłowych zapisów

Sprawdź

Co to są prace lekkie?

Młodociany, który wykonuje prace inne niż przygotowujące do zawodu, czyli przy pracach lekkiego rodzaju, przez które należy rozumieć prace niezagrażające życiu, zdrowiu i rozwojowi psychofizycznemu młodocianego pracownika oraz prace, które nie kolidują z jego obowiązkami szkolnymi. Wykaz prac lekkich ustalany jest przez pracodawcę po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy, wymaga on zatwierdzenia przez inspektora pracy. Wykaz prac lekkich nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym (por. rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac).

Wykaz prac lekkich powinien być zawarty w regulaminie pracy lub w odrębnym akcie.

Treść i forma umowy o pracę z młodocianym pracownikiem

Zatrudnienie młodocianych, którzy nie posiadają kwalifikacji zawodowych jest z reguły dopuszczalne, gdy podstawą takiego zatrudnienia jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego występującego w postaci nauki zawodu, bądź przyuczenia do określonej pracy.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

W świetle art.195 k.p. prawną formą zatrudnienia młodocianego pracownika jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna zawierać: rodzaj przygotowania zawodowego, czas i miejsce tego przygotowania, sposób dokształcania teoretycznego młodocianego oraz wysokość wynagrodzenia. 

W doktrynie występują przepisy szczególne, które przewidują dwa rodzaje przygotowania zawodowego. W jednym z nich jest określona nauka zawodu, która twa 36 miesięcy, po ukończeniu której młodociany otrzymuje tytuł wykwalifikowanego robotnika lub czeladnika. Natomiast w drugim zawarte jest przyuczenie do wykonywania określonej pracy, trwające od 3 do 6 miesięcy, po ukończeniu którego młodociany otrzymuje zaświadczenie o przyuczeniu do określonego rodzaju pracy.

Jak ukształtowany jest czas pracy młodocianych zatrudnionych przy pracach lekkich ?

Tygodniowy czas pracy zgodnie z art. 200² k.p. zatrudnionego przy pracach lekkich w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin, natomiast w dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych jego czas pracy nie może być dłuższy, niż 2 godziny. W okresie ferii czas pracy tych osób nie może przekroczyć 35 godzin w tygodniu, a maksymalny w ciągu doby 7 godzin. Tygodniowe normy czasu pracy młodocianych mają charakter sztywny. Przejawia się to tym, iż maksymalny czas tygodniowy i dobowy czas pracy młodocianego zatrudnionego przy pracach lekkich obowiązuje zarówno gdy jest on zatrudniony u jednego pracodawcy, jak i gdy pracuje u więcej niż jednego.

Rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego

Rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego podlega pewnym ograniczeniom. W szczególności wypowiedzenie przez pracodawcę jest możliwe w sytuacjach przewidzianych w art. 196 k.p., który wylicza: niewypełnienie przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych, a także ogłoszenie likwidacji lub upadłości pracodawcy, reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego oraz stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa się przygotowanie zawodowe.

Pracodawca jest zobowiązany do niezwłocznego rozwiązania umowy z równoczesną zapłatą odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, w przypadku gdy dana praca zagraża życiu lub zdrowiu młodocianego pracownika, a pracodawca nie ma możliwości zmiany rodzaju pracy. Uprawnionym do rozwiązania stosunku pracy młodocianego jest także jego przedstawiciel ustawowy, który może za zezwoleniem sądu opiekuńczego tego dokonać, gdy stosunek ten sprzeciwia się dobru młodocianego.

Opracowano na podstawie :

1. Kodeks Pracy

2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych pracy
3. Małgorzata Gersdorf, Krzysztof Rączka, Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa 2011.
4. Ludwik Florek, Prawo Pracy, Beck, Warszawa 2015;