Kiedy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna?

Przepisy tej ustawy stosuje się zarówno wtedy, gdy pracodawca dokonuje zwolnień grupowych oraz gdy zwolnienie pracownika ma charakter indywidualny i dotyczy tylko jednego pracownika, ale przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie leży po jego stronie. Należy podkreślić także, że przepisy tej ustawy stosuje się nie tylko, gdy wypowiedzenie umowy jest definitywne, lecz także wtedy, gdy jest to wypowiedzenie zamieniające.

Pod pojęciem przyczyn niedotyczących pracownika należy rozumieć wszystkie okoliczności niezwiązane z cechami psychofizycznymi i sposobem wywiązywania się przez pracownika z jego obowiązków pracowniczych. Czyli przyczynami niedotyczącymi pracownika są przyczyny leżące po stronie pracodawcy i inne obiektywne przyczyny, które nie leżą po stronie pracodawcy ani pracownika, a które jednak stanowią wyłączną przyczynę rozwiązania stosunku pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 grudnia 2016 r. III ACa 1293/16). Przyczyny niedotyczące pracownika to w szczególności przyczyny ekonomiczne lub organizacyjne.

Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 marca 2016 r. stwierdził, że nie jest ważne czy zwolnienie następuje z winy pracodawcy, który niewłaściwie zarządzał przedsiębiorstwem czy też jest następstwem okoliczności od niego niezależnych. W tym drugim przypadku może wchodzić w rachubę cały splot zróżnicowanych czynników o charakterze obiektywnym. Z jednej strony mogą mieć one charakter losowy np. klęska żywiołowa, z drugiej zaś charakter finansowy (np. wszelkie koszty pozyskiwania kredytów, ryzyko kursowe), gospodarczy (np. recesja) bądź polityczny.

W sytuacji zaistnienia potrzeby rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem z przyczyn jego niedotyczących pracodawca zobowiązany jest do zapłaty na rzecz pracownika odprawy pieniężnej, której wysokość uzależniona jest od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:

• 1 miesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik był zatrudniony u pracodawcy krócej niż 2 lata,
• 2 miesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik przepracował u pracodawcy od 2 do 8 lat,
• 3 miesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik był zatrudniony u pracodawcy ponad 8 lat.

Wysokość odprawy może zostać ukształtowana inaczej - w wysokości przekraczającej granicę ustaloną w ustawie, w porozumieniach zbiorowych bądź w umowach o pracę.