ZUS: zmiany dla seniorów od 1 grudnia 2025 r., ale tylko na 3 miesiące. Co dalej z emeryturami i rentami i nowymi progami?

• ZUS: zmiany dla seniorów od 1 grudnia 2025 r., ale tylko na 3 miesiące. Co dalej z emeryturami i rentami i nowymi progami?
• Dlaczego tak się dzieje? ZUS: zmiany dla seniorów od 1 grudnia 2025 r., ale tylko na 3 miesiące. Co dalej z emeryturami i rentami i nowymi progami?
• Kogo dotyczą zasady?
• Kogo nie dotyczą zasady? Lista wyjątków
• Co dokładnie można zrobić, aby się zabezpieczyć?

ZUS: zmiany dla seniorów od 1 grudnia 2025 r., ale tylko na 3 miesiące. Co dalej z emeryturami i rentami i nowymi progami?

Od początku grudnia ZUS wprowadzi nowe kwoty progów dorabiania, które obowiązują przez trzy miesiące — do końca lutego. Choć operacja ma charakter techniczny, w praktyce dla części emerytów i rencistów może oznaczać niższe, a nawet wstrzymane wypłaty już od najbliższego przelewu. Najłatwiej o pomyłkę w okresie grudzień–luty, gdy systemy ZUS i fiskusa zderzają dane o przychodach, weryfikując zgodność i wykrywając nawet niewielkie nadwyżki. Oto, jak zrozumieć nowe limity i uniknąć pułapek.

Podstawa prawną dla powyższego jest oczywiście ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631). Przepisy w tej materii są napisane skomplikowanym językiem, bo wynika z nich m.in to, że: art. 104 [Zawieszenie prawa do emerytury i renty] 1. Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6. Dalej ust. 1a. Dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Jest ich znacznie więcej i "im dalej w las" tym kolejne przepisy są bardziej skomplikowane. Na tym tle i dalszych przepisów pojawia się wiele sporów sądowych, i wcale nie jest oczywistym, że seniorzy wygrają. Orzeczenia są różne, bo dura lex sed lex.

Co zatem jest istotą zawieszenia czy obniżenia świadczeń w grudniu 2025 r., styczniu 2026 r., i w lutym 2026 r.? Poniżej opis zagadnienia. Zacznijmy od przykładu seniora:

Historia pana Kazimierza z Wałbrzycha, 57-latek, rencista, samotnie gospodarujący, szczęśliwy dziadek dwóch wnuków, którym chce zrobić prezenty na święta. Dorabia jako ochroniarz, zwykle uważa na progi, bo kadrowa z pracy, poinformowała go kiedyś o tym. W listopadzie otrzymał premię 1000 zł brutto - taki bon, za cały rok nienagannej pracy. Pan Kazimierz bardzo się ucieszył, bo wie, że sprawi wnukom piękne podarunki. Ale uwaga, przecież od 1 grudnia są nowe, wyższe limity dorabiana. Cały problem w tym, że premia była za listopad, więc ZUS liczył ją do poprzednich, niższych progów. Rezultat: rozczarowanie Pana Kazimierza, przekroczenie progów i obniżona wypłata, decyzja o zwrocie nadpłaty. To często spotykany wzorzec: premia za miesiąc poprzedni potrafi zmienić dotychczasowe ustalenia.

ZUS oblicza nadwyżkę prosto: jeśli dochód przekroczy próg o określoną kwotę, świadczenie zostanie pomniejszone o tę samą kwotę. Istnieje jednak haczyk, o którym warto pamiętać: ZUS rozlicza każdy miesiąc oddzielnie, więc sytuacja z poprzedniego miesiąca nie „znosi” rozliczenia bieżącego. To szczególnie ważne przy rozłożonych w czasie premiach lub przychodach o charakterze jednorazowym - takim jak w przypadku Pana Kazimierza.

Dlaczego tak się dzieje? ZUS: zmiany dla seniorów od 1 grudnia 2025 r., ale tylko na 3 miesiące. Co dalej z emeryturami i rentami i nowymi progami?

Chodzi o to, że to nie jest reforma ani nowa ustawa — ZUS dokonuje rutynowej aktualizacji progów dorabiania dla osób, które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, a więc dla części emerytów oraz dla większości rencistów. Limity są wyznaczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z trzeciego kwartału danego roku, które publikuje GUS. Tym razem było to 8771,70 zł, co powoduje, że w okresie grudzień–luty progi wzrosną. Niestety wielu seniorów nie ma w pamięci, że limity aktualizuje się cztery razy w roku, i zakłada, że skoro wcześniej „zawsze było bez zmian”, to teraz też nic pilnować nie trzeba. Właśnie dlatego grudzień jest newralgiczny — to początek trzymiesięcznego okna z wyższą aktywnością weryfikacyjną. Uszczegóławiając:

• Emeryt lub rencista, który nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego, podlega kontroli dochodów. ZUS nie sprawdza pracy z góry czy tygodniowo, lecz pojedyncze miesiące. To jeden z kluczowych aspektów.
• Każda złotówka przychodu liczy się osobno, a premia, dodatki czy honorarium mogą — nawet w drobnej wysokości — zmienić status tego ile realnie wpłynie na konto seniora.

Jak czytamy w innym artykule na Infor.pl: "Bezpieczny próg przychodu (do którego można zarabiać bez obawy o zmniejszenie lub zawieszenie emerytury lub renty) wzrośnie o 16,10 zł, do kwoty 6 140,20 zł brutto. A górna granica zwiększy się o 30 zł i wyniesie 11 403,30 zł brutto. Zarobki powyżej tej kwoty w grudniu 2025 r., styczniu i lutym 2026 r. sprawią, że ZUS zawiesi emeryturę lub rentę." - zob. tutaj. Wniosek?

Są dwie kluczowe kwoty od 1 grudnia 2025 r.

• 6140,20 zł brutto — nazwijmy to bezpieczny próg dochodu seniora. Do tej wysokości przychód nie obniża świadczenia.
• 11 403,30 zł brutto — nazwijmy to próg zawieszenia świadczenia seniora. Przekroczenie oznacza brak wypłaty świadczenia za dany miesiąc, we wskazanym przez ZUS zakresie.

Kogo dotyczą zasady?

• Osoby przed pełnym wiekiem emerytalnym (kobiety poniżej 60. roku życia, mężczyźni poniżej 65.), dla których każda złotówka przychodu może zmienić decyzję o świadczeniu.
• Renciści, których limity dotyczą w większości rent, a kontrola przychodów jest jeszcze bardziej precyzyjna.
• Osoby pobierające emeryturę minimalną z dopłatą, dla których wypłata bez wyrównania do minimum następuje w momencie dorabiania ponad dopłatę.

Kogo nie dotyczą zasady? Lista wyjątków

Bez ograniczeń mogą dorabiać: osoby, które osiągnęły pełny wiek emerytalny, renciści wojenni i wojskowi, osoby pobierające renty rodzinne po uprawnionych, renciści rodzinni z rentą wyższą niż hipotetyczna emerytura.

Co dokładnie można zrobić, aby się zabezpieczyć?

1. Ustalaj, ile zarobisz w każdym miesiącu — z pensji, z premii i z jednorazowych umów — i sprawdzaj, czy wynik mieści się w bezpiecznym progu 6140,20 zł lub czy nie przekracza 11 403,30 zł.
2. Jeśli spodziewasz się premii lub dodatku w danym miesiącu, popros księgową lub pracodawcę o informację, w którym miesiącu premia zostanie ujęta w deklaracjach i rozliczona fiskalnie.
3. Pamiętaj, że rozliczenie dotyczy konkretnego miesiąca. Premia „z poprzedniego miesiąca” nie „zaliczy się” na obecny, nawet jeśli wpadnie na konto po dacie miesiąca.
4. Nie licz na to, że „kilkanaście lub kilkadziesiąt złotych nic nie zmieni”. Drobne sumy, zsumowane z pensją, mogą pchnąć dochód ponad próg zawieszenia.
5. W razie wątpliwości skontaktuj się z ZUS lub urzędem skarbowym, aby doprecyzować datę ujęcia przychodu oraz sposób rozliczenia premii czy honorarium.